m Nehalennia winter 2022 nr. 218 Pau Heerschap Jopie Meerman-den Otter J 25 24 Volkskunde Van de bestuurstafel Readies van lezers In de vorige aflevering stond op pagina 2 een afbeelding van een scherphamer. De heren I. Hermans en E Weemaes reageerden hierop en meenden dat het een “bóóf aomer” was die vroeger gebruikt werd om bijvoobeeld een zeis te scherpen. Allerande dialecten wieren 's middags besprooke, deu meneêr Stroop, die ei dae vee over gestudeêrd. Zelluf is 't geboartig uut Braebant, nie zovaere van Zee land. Ma bint noe mipsels of mispels, dat ebben ons nog nie geleerd. Op 't leste gieng eêl de zael staen, om t volkslied te ziengen. Opae 'n brokke in z'n kele, Luctor et Emergo, ons worste len wat af. Nog rap twee borreltjes gepakt, op één beên kujje nie loape, Selu, tot kommende jaere,t was vandaehe geên straf. Ie gieng a vroeg op stap nae Kepelle, 't is geên weêreldreis, ie ad geweun vee zin. En bie de Vroone angekomme was' t er koffie mit 'n bolus 'n goed begin. In z'n anden 'n boekje mit 't programma, zocht 't ie eêst 'n stoel op, en docht kom ma op. 't Bestuur praeten iedereên bie, dat was 'ard noadig, nae die lange verplichte coronastop. Leo Huissen Anvulling op Juun om d’r dorden in Nehalennia herfst 2022 Juunplokke Mien vrouw most vroeger, rongd De Ramp, na schooltied juunplokke. D’r wierre toen nog geen plestik handschoene gebruikt, dus het sap uut de juunbolle trok in de huud van d’r vingers. Daer hielp geen groene zeep of looda teege. s Nachts lag ze te huule in bed van de stank. Ze kreeg ter genoegdoening dan ’n ijssie. Ze heit d’r ’n trauma an over- gehouwe. Blomzaed teele om d’dorden. Ik kan me nog vaeg herinnere dat rongd Nieuwe Tonge s aevus vioolezaed om d’r dorden geteeld wier. Een schreepel werd deur mien vrouw d’r vriendin ‘n hakje genoemd. Daena wieren ze bie geleêrd over ouwe kerken, deu meneêr Peter Vleugel, die ei van die diengen verstand. En Anja Kopmels was 't er, die kan buutengeweun zienge. In 'n vloek en 'n zucht waeren ze bie de pauze anbeland. 't Is gedaon Tijdens onze jaarvergadering in oktober, verzocht Henk Blom het bestuur een protestbrief te schrijven aan de eindredactie/hoofdredacteur van de PZC om ons mis noegen te uiten over het besluit te stoppen met de weke lijkse rubriek Steektaal ingaande 1 januari 2023. “Dialect is cultuur en de PZC is een streekkrant voor de Zeeu wen. Wat is er dan nog Zeeuws in deze krant?” vroeg Henk zich vertwijfeld af. De vergadering ondersteunde dit voorstel. De rubriek Steektaal is jarenlang enthousi ast verzorgd door Henk Blom (Schouwen-Duiveland), Frans van de Heijde (Walcheren), Jopie Minnaard (Zuid- Beveland) en Rinus Willemsen (Zeeuws-Vlaanderen). Zij kregen deze zomer op kantoor te horen van de eind redacteur dat de rubriek Steektaal zal verdwijnen. “De leescijfers van deze dialectstukjes zijn te laag”. Begin oktober waren de streektaalschrijvers weer bij de PZC en ze kregen te horen dat het doek valt definitief per 1 januari 2023. Het bekende argument kwam weer ter sprake, zonder dat er leescijfers genoemd werden. Precies 25 jaar heb ik met plezier mijn bijdragen ge schreven. Niet in het minst aangevuurd door de mooie reacties die ik van heel veel lezers mocht ontvangen. Bedankt voor al die warme woorden. Tenslotte maken we melding van onze kraam, die het afgelopen jaar op diverse streekmarkten stond. We tim merden daarmee wel aan de weg hoor. Onze bestuurs leden Peter Vleugel en Kees Heule waren de krachten achter dit succesvol initiatief. “Goed voor jullie pr,” was een veelgehoorde opmerking. Terecht, want met de gesprekken aan de kraam, mochten we diverse nieuwe leden inschrijven. In totaal kwamen er dit jaar tien nieuwe leden bijT 4 Rmus Willemsen Opoe Pluus stong toen 't ie tuus kwam an de deure te wachten, dat dee ze altied, en ze gaf opakus op z'n tote. En die vertelden in geuren en kleuren wat ie meegemaekt ad, ie 'ieuw pas z'n mond, toen de bestiedeurtjes wieren ge- sloote... In oktober kwamen we als bestuur net vóór de dialectdag samen in de Zeeuwse Bibliotheek waar we gewoonlijk ver gaderen. Een groot deel van de tijd besteedden we aan de organisatie van de dialectdag die nu eindelijk na drie jaar weer kon doorgaan. Gelukkig was alles in orde en konden we rustig naar die dag toe leven. Een verslag ervan vindt u elders in deze Nehalennia. Vermeldenswaardig is wel dat we in Kapelle een ledenwinst konden meedelen. Intussen zijn er gesprekken gaande met de Stichting Vrienden van de Travalje over een gezamelijke bijeenkomst komend voorjaar. Hoewel zij geen lid van de Zeeuwe Cultureel Erfgoed Coöperatie en wij wel, werken we toch pret tig samen. Het is enorm leuk om met elkaar een project op te zetten en uit te voeren, zoals over het werk van de hoefsmid. Vandaar het artikel in dit blad over de oude smederij op 't Plakkebord onder IJzendijke. Een andere partner waarmee we afgelopen jaar plezierig samenwerk ten is Stichting “het Werkend Trekpaard”. Ook volgend jaar gaan we weer samen interessante projecten uitwerken. Trouwens beide “clubs” presenteren zich op de website met boeiende presentaties. De moeite waard om een kijkje te nemen op: https://www.travalje.eu en/of: https://www.trekpaarden.nl. tante brandden echte kaarsjes. Er stond dan ook altijd een zinken emmer met water bij de boom om eventuele brandjes te kunnen blussen. Niet te vergeten is het Kerstfeest van de zondagschool. Elke week na de morgenkerkdienst werd er bijeengeko men in het catechisatielokaal, dat tussen de kerk en de toren gesitueerd was. Al weken voor het Kerstfeest hadden we kerstliederen geoefend bij het orgelspel van Thijs Voor man. Hij bleef ons maar voorhouden om niet te schreeu wen, maar voor in de mond te zingen’. Het kerstfeest werd gehouden op Tweede Kerstdag, als die niet op een zondag viel. Wij kwamen dan samen met het publiek in de zgn. Oude School, achterin het slop van Mein Goedegebuur. Die zaal was zo’n beetje het plaatse lijke theater. Er werden dan twee verhalen verteld: Het kerstverhaal en een vrije vertelling. We zongen dan na tuurlijk ook de aangeleerde liederen bij het orgelspel van Thijs Voortman. Na afloop kreeg je dan een verantwoord leesboekje en een papieren zak met daarin een door de bakker gebakken grote kerstkrans met in het midden een amandel erop, wat fondantkransjes en een grote sinaasap pel. Allemaal erg lekker. Op 26 december 1957 verliet ik de zondagschool. Als ca deau kreeg ik een boekje met het Nieuwe Testament en de Psalmen. Ook kreeg ik een gekalligrafeerd diploma met de vermelding ‘Met Lof’, wat ik nog bezit. Ik had het dus goed gedaan! Dick Bruna, de geestelijke vader van Nijntje schreef meer dan 120 prentenboekjes over het konijntje Nijntje Pluis. Daarvan heeft Engel Reinhoudt er enkele in het Zeeuws vertaald. Zelf heb ik de opa van Nijntje Pluis, in dit geval als Opa Pluus, als hoofdpersoon voor mijn Thoolse dialectver- haaltjes gekozen. En dan brak het Kerstfeest aan. Sommige mensen hadden een kerstboom, maar die kwam er bij ons thuis niet in! Mijn tante had wel een soort kerstboom, maar het was nog geen spar. Van de hoagte (zandwal) van Keetje Aleman knipte mijn oom een aantal dennentakken. Die werden dan in een emmer met zand gezet en zo leek het een beetje op een boom. De kerstversiering zoals ballen, een piek en andere glazen figuren kon je toen alleen in De kleine bazar van Klaosje van Pauw Boelaers kopen. Zij verkocht ook speelgoed. Zo kon je dan als kind uren voor haar etalage staan giele (begerig kijken). In de ‘kerstboom’ van mijn Opa Pluus nae de Dialectedag Opa Pluus gieng op merote, ie gieng nae de dialectedag. D'r was 'n pae jaer van tussen gevalle, noe was t' ie blie dat alles weê mag. Sinterklaas en Kerst Bij ons werd op een bescheiden manier aan Sinterklaas gedaan. Niet dat hij openlijk aan huis kwam, maar toch lag er op de ochtend van 6e december een aantal cadeautjes naast de kolenkachel. Ik heb wel eens geprobeerd om wak ker te blijven, maar ik heb hem nooit kunnen betrappen. Nu moet je weten dat ik een nakomertje ben, ik had twee veel oudere zusters. Mijn oudste zuster trouwde toen ik zes jaar was. Toen mijn zusters nog klein waren, en dat was nog voor de oorlog, ging het er anders aan toe. Mijn vader rinkelde dan s avonds met de ketting van de naeker van dn tras (de aker van de regenbak). Soms had hij zijn gezicht met cacaopoeder bruin gemaakt. Hij kwam dan binnen en strooide pepernoten de kamer in, onder het roepen van: ‘Zijn hier nog stoute kindertjes?’ zo vertelde mijn jongste zuster later. Dat ik Sinterklaas voor het eerst echt gezien heb moet in 1950 geweest zijn. Ik zat toen op de christelijke kleu terschool, die uitging van de Hervormde diaconie, en in één gebouw zat met de openbare lagere school. Wij zaten in de ene vleugel, de Staetse Schoole in de andere. Nu is meubelzaak Hameeteman daar in gevestigd. Op een dag zou Sinterklaas de openbare school in de middag aandoen na schooltijd. Al vroeg moesten wij kinderen van de kleu terschool naar huis, zo rond een uur of drie. Zo’n roomse heilige mochten wij natuurlijk niet zien. Met mijn nicht Teuna die juf was op die kleuterschool, ben ik toen teruggegaan om Sinterklaas te zien. Het was een wat sombere middag. De lucht was al wat donker toen Sinterklaas, wankel op een boerenknol gezeten, het was wel een schimmel, door de Weststraat kwam aan rijden. De kinderen van de openbare school zongen een welkomstlied. Sinterklaas stond met zijn paard inmid dels voor de ingang van de school. Toen de kinderen uitgezongen waren, sprak Sinterklaas plechtig: ‘Geef mij een borrel’. Gelijk kwam er een man met een groene fles, het merk zal wel De Keizer geweest zijn, want dat dronk iedereen op Ouddorp, en een glaasje. Sinterklaas zat nog op zijn paard toen hij het achterover sloeg. Pas veel later heb ik begrepen dat zelfs Sinterklaas last van zenuwen had. Ook heb ik pas veel later gehoord dat Sinterklaas Dries Nelis was. Sinterklaaslekkernijen kon je in die tijd alleen bij de bak ker kopen: suikerbeesten, fondantkransjes en chocoladefi- guren. De gewone kruideniers verkochten alleen fondant kransjes.

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 2022 | | pagina 14