Over garnalen m m Nehalennia winter 2022 nr. 218 Drs. Peter Vleugel 1 Met dankt aan: Abraham Vermeulen, veldwachter. Mw. Catharina Risseeuw, dochter Adriaan Risseeuw. Mw. Verhage - de Bruijne. Gemeentearchief Sluis. en opgedist, met diverse aspecten en foto’s van het Brouwse verhaal van de garnaal. Maar dit verhaal is algemener, want in de meeste vissersplaatsen was sprake van hetzelfde patroon. Het bestuur van de Vrouwen van Nu: René van der Hulle-Ossedrijver, Pia Krijger en Marjolein Vleugel- Mandemaker, organiseerden een middaguitstapje voor de Vereniging naar de tentoonstelling in de Grote Kerk, met lezingen erbij en een rondje meevaren. Mannen mochten ook mee. Het onderstaande verhaal is gebaseerd op dit uitstapje, aangevuld met wat literatuur. Ook in het Supple ment bij het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten vond ik wat toepasselijke citaten. Op verschillende plaatsen in Zeeland waren scheepswer ven waar de hoogaarzen gebouwd werden. Het was een redelijk eenvoudig houten schip, wat met 4 of 5 mensen goed te hanteren was. Aanvankelijk hadden de hoogaar- Bijna het hele maal was dus een mooi aandenken aan de ouders van deze kinderen die aan tafel zaten. Nabeschouwing Dochter Elisabeth Perels woonde tot kort na de oorlog op de Sluisdijk in een eenvoudig huisje. Ze bezocht trouw wekelijks de graven van haar ouders. Vogelbosje vlak bij de grens. Niet alleen in Nederland werd hij gezocht, maar ook in België had de verdachte het één en ander op z'n kerfstok. Na zijn arrestatie, bonden de gendarmes zijn handen met een touw aan de staart van een paard en zo moest hij, getrokken door twee paarden, stappend naar Gent. Onderweg had hij veel bekijks, hoe wel het gebruikelijk was dat een verdachte op deze manier werd opgebracht. Bij het doorzoeken van zijn woning, kwam het oude en verdwenen spaorbakje van de familie Perels tevoorschijn. Zonder geld. Bij de rechter Veldwachter Abraham Vermeulen kreeg een oproep om in de Gentse rechtbank te getuigen. Dat was een hele reis, zo vlak na de Eerste Wereldoorlog, nadat de grens vier jaar gesloten was. Na de uitspraak van de rechtbank, verloor Thrifond d'Hond zijn kalmte en moest vanwege zijn woedeuitbar- sting, door de gendarmes afgevoerd worden. De straf was: Pompen of Verzuipen. Dat betekent dat de veroordeelde op het gevangenisterrein uiteindelijk de verdrinkingsdood stierf. Op de Zeeuwse wateren wordt al eeuwenlang gevist door vissers uit diverse vissersplaatsen als Ouddorp, Stellen dam, Goedereede, Brouwershaven, Zierikzee, Bruinisse, Tholen, Stavenisse, Yerseke, Veere, Vlissingen, Arnemui- den, Breskens, De Paal, Boekhoute en Philippine. De overgrote meerderheid van de vissers is Christelijk. In hun werken met de sterk wisselende natuurelementen, vertrou wen ze op God en houden op zondag rustdag en gaan naar de kerk. Lange tijd werd de visserij bedreven met houten zeilschepen. Het gaat om zeevisserij met grote, zeewaar dige schepen, maar ook om kustvisserij met hoogaarzen en hengsten. Dit zijn platbodems zonder kiel, met zijzwaarden, heel geschikt om in de Zeeuwse wateren met vele ondiepten en zandbanken te varen. Honderd jaar geleden voeren er meer dan duizend hoogaarzen in Zuid-West-Nederland rond. Nu zijn er nog 35. In veel van die vissersplaatsen werden garnalen gevangen. Dit was dagvisserij, waarbij aan het eind van de middag de visserschepen weer in de haven waren en de vangst verkocht werd, het tijdstip van terugkomst varieerde, want was afhankelijk van het tij. In Brouwershaven was dit jaar gedurende de zomermaan den in de Grote of Sint-Nicolaaskerk en het Brouws Mu seum aan de Haven een tentoonstelling ingericht: Opgevist De dader gepakt Een paar dagen later werd hier in zijn huis Trifand d'Hond opgepakt als verdachte van de beide moorden. Ook hij woonde in de Olieslagerspolder (deel Retranchement) en stond niet goed bekend. Hij ontkende alles en kwam na een week vrij. Hij bleef echter verdachte. Hij verdiende de kost met handel in konijnen- en hazenvellen, kippen en botten. Na een paar dagen was hij verdwenen. Vertrokken met zijn paardje en kar met onbekende bestemming. Men zei dat hij in Sint-Anna ter Muiden was ondergedoken, maar ook daar was hij niet te vinden. De marechaussees hielden alles goed in de gaten. Zo zagen ze dat zijn vrouw rond het middaguur altijd vertrok met wat eten bij zich. De gendarmes uit Gent wisten hem op te sporen in het Het Brouwse verhaal van de garnaal Mee de platte zeuge. Folder van de Tentoonstelling in Brouwershaven 2022 Opgevist en Opgedist met Frans Jansen die aan boord kritisch naar garnalen kijkt. Honderd jaar geleden voeren er meer dan duizend hoogaarzen in Zuid-West-Nederland rond. De houten schepen hadden regelmatig onderhoud nodig. De reparatiewerf in Yerseke van C. Siereveld met een eenvoudige scheepshelling. Verschillende schepen als hoogaarzen, hengsten en blazers wachten op een onderhoudsbeurt in 1890. Uit: Elk vist op zijn getij, blz 73.

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 2022 | | pagina 5