Liefde
ten koste van
gemeenschap
2
MOREEL VERPLICHT
VROUWEN
OMDAT HIJ DAT WEL FIJN VINDT,,
HIEUW ZEELAND
De heer L.Vorthoren: anonieme tips
worden nagetrokken
vervolg van pag. 1)
weten de vrouwen hem, dat de sociaal
rechercheur carte-blache krijgt.
"De vrouwen voelen zich vogelvrij
riep een van hen uit. En ze wees op de
werk-instruktie, die de direkteur in
verband met de Fraudenota had gemaakt:
"Volgens die instruktie kan iedereen je
nu in diskrediet brengenElke tip wordt
nagetrokken. Zelfs als er niks bewezen
is, worden de tips bewaard.
Vorthoren (kennelijk toch wel wat ge
schrokken) vertelt in een later gesprek
dat de tips die niets opleveren nu wel
zullen worden vernietigd.
Vr: U gaat controleren als er tips bin
nenkomen. Ook anonieme tips?
V:"Ja, er zijn mensen, die ons anoniem
schrijven of bellen. Omdat ze bang zijn
voor repressailles.
Vr.Daarmee stimuleert u roddel en achter
klap. Er zijn sociale diensten, waar
anonieme tips rechtstreeks de prullebak
ingaan. En daar horen ze ook.
V:"Ik vind dat je moreel verplicht bent
ten aanzien van de rest van de bevolk
ing om na te gaan of een deel van het
belastinggeld ten onrechte aan iemand
wordt verstrekt
Henriëtte (een der bijstandsvrouwen)
"Wij zijn ook tegen misbruik van
sociale voorzieningen. Maar wie garan
deert u of een anonieme tip serieus is:
op die manier kunnen vetes worden uitge
vochten door ex-echtgenoten of buren.
Die tips trekt u na zonder dat de be
trokkenen er zelf iets van weten. Dat
vinden wij een beetje eng."
Henriëtte is niet de enige die het pro
moveren van anonieme tips tot officiële
basis voor een onderzoek eng vindt.
Dat vindt bijvoorbeeld ook direkteur
H.Kleuskens van de sociale dienst van
Axel. Ze hebben zojuist een sociaal re
chercheur aangesteld, maar die zal geen
onderzoek instellen naar tips, die ano
niem binnenkomen.
Kleuskens: "Dat vind ik levensgevaarlijk.
Als je dat gaat doen kun je enorm veel
leed berokkenen. Wij trekken alleen tips
na die voorzien zijn van naam en adres.
Direkteur F.Willaert in Terneuzen:
"In principe doen wij niets met ano
nieme tips, tenzij we zelf al bezig waren
met een onderzoek naar dezelfde persoon.
Maar ik ga u niet zeggen, dat we nooit
op anonieme tips ingaan."
In Goes wordt nu al gebruik gemaakt van
anonieme tips. Ook de sociaal recher
cheur zal dat straks gaan doen. Direkteur
Bongenaar meldt één anonieme tipgever,
die al twintig brieven heeft gestuurd om
de buurman te verlinken. Onderzoek lever
de geen bewijs voor fraude op. Desal
niettemin blijven de anonieme brieven
binnenkomen.
In Vlissingen deelt adjunkt-direkteur
Simons mee, dat daar anonieme tips wel
worden nagetrokken. Maar ook in gemeen
ten, waar nog geen sociaal rechercheur
opereert trekken de sociale diensten wel
tips na. En vaak ook de anonieme.
Zoals bijvoorbeeld op heel Schouwen-Dui-
veland, naar direkteur Van den Broeke
van de sociale dienst in Zierikzee ons
verzekert.
Weer terug naar direkteur Vorthoren uit
Middelburg
Vr: Bent u blij met die tips en gaan ze
veel over vrouwen?
V: "Die vormen nu eenmaal de meest ge
voelige materie. De sociale controle op
vrouwen is sterker.
Vr: Wat is eigenlijk het verschil tussen
het onderzoek door een sociale dienst
zónder sociaal rechercheur en mét zo'n
funktionaris?
V"Een sociaal rechercheur heeft zelf
opsporingsbevoegdheidDie kan zelf een
proces-verbaal uitschrijven. Dat is bij
voorbeeld bij het betrappen van zwart
werkers erg belangrijk. Zonder zo'n op
sporingsbevoegdheid, moet je het eerst
aangeven bij de politie en die begint
het onderzoek dan van voren af aan."
Vr: Maar als er zo'n rechercheur komt,
gaat die ook op eigen initiatief op on
derzoek uit. Die wacht niet op tips.
V: "InderdaadHij kan bijvoorbeeld
steekproeven doen
De status van de sociaal rechercheur
blijkt overigens per plaats te verschil
len. De sociaal rechercheur van Middel
burg krijgt dus opsporingsbevoegdheid.
Die van Axel en Sas van Gent ook. De
twee Vlissingse rechercheurs hebben dat
echter niet. Want dat wil de sociale
dienst niet. Adjunkt-direkteur Simons:
'"t Is bij ons niet van pak-ik-heb-je.
Onze mensen proberen via regelingen
iemand zolang mogelijk uit de gevangenis
te houden. Daar zijn we als sociale
dienst ten slotte ook voor. Het kan toch
niet dat sommige van onze mensen dage
lijks bezig zouden zijn om er zoveel
mogelijk voor de rechter te slepen.
In Terneuzen zal de sociaal rechercheur
helemaal niet bij de sociale dienst
worden ondergebracht, maar bij de
gemeentepolitie. In feite wordt het dus
een politie-agent met een specialisme.
Direkteur Willaert:
"Je hebt zo wat meer mogelijkheden om
eens een keer te wisselen. Want zo'n
baan van sociaal rechercheur kun je in
een kleinere gemeente niet tot je 65ste
doen. Je zit met de herkenbaarheid van
zo'n man na verloop van tijd."
Een politieman als sociaal rechercheur.
Ook in dit geval is het direkteur Kleus
kens uit Axel die de kritiek onder woor
den brengt:
"Ik vind dat gevaarlijkwant zo geef je
als sociale dienst alles uit handen. En
in dit soort zaken kun je enorm veel
leed veroorzaken, dat weten we bij de
sociale dienst. Daar kan dat toch beter
en voorzichtiger afgetast worden."
En dan de vraag, wat die sociaal recher
cheur nu boven water gaat brengen. In
Vlissingen hebben ze er al een paar jaar
ervaring mee. Adjunkt Simons:
"Ik denk dat ze zichzelf een heel eind
terugverdienen met de zaken die ze boven
water brengen. Maar of ze zich helemaal
terugverdienen durf ik niet beweren.
Direkteur Vorthoren is heel wat optimis
tischer. Nog vóór de sociaal rechercheur
daar was aangesteld schreef hij in de
Baanlozenkrant dat zijn dienst in 1982
bij de politie aangifte deed van misbruik
van sociale voorzieningen voor in totaal
350.000,- Vorthoren:
"Mijn hoofdmotief om werk te maken van
alle tips is, dat ik ervan overtuigd
ben dat mensen op bijstandsniveau niet
kunnen inleveren. Als er dan tóch op
de bijstand bezuinigd moet worden, moet
je dat doen door de bijstand te geven
aan hen die er ook echt behoefte aan
hebben
Het Komitee blijft van oordeel dat er
grotere zaken te controleren zijn, die
voorrang verdienen boven vrouwen in de
bij stand.
V: "Dat gebeurt ook wel. We hebben in
één bedrijf bij 7 van de 10 werknemers
bingo gevonden. Het zijn geen kleine
diefstalletjesVoor dat soort zaken
komt met een rechercheur erbij meer tijd."
Vr: (aan de bijstandsvrouwen) Zouden
jullie zelf tips doorgeven? 't Is in
je eigen belang...
Geen van de drie zou dat doen.
Laatste punt: aan wat voor eisen moet
een sociaal rechercheur minimaal vol
doen?
V: "Hij..."
Henriëtte interrumpeert: "Wordt het een
man?"
V: "Uh..uh..het wordt een open sollici
tatieprocedure. Eerst intern en als er
geen geschikte is, naar buiten. Bij
voorkeur iemand met opsporingservaring
èn sociaal deskundigEen schaap met
vijf poten dus."
Een paar weken later bellen we nog eens
met de direkteur. Want we zitten met
een vraag: "Wat is eigenlijk de funktie
van de heer Johan Wouters bij uw dienst?"
V(na enige ogenblikken stilte): "U bent
goed geïnformeerd. Hij is onderzoeks-
ambtenaar voor de WWVmaar de laatste
tijd heb ik hem inderdaad een aantal ge
vallen van steunfraude laten uitzoeken.
Omdat hij dat wel fijn vindt."
Vr: Hij wordt dus de nieuwe funktionaris?
V:"Hij zal zeker mee-solliciteren.
Vr: Toch was het deze man die kortgele
den zo nodig de ouders van een bijstands
vrouw moest gaan vertellen, dat hun doch
ter met een gastarbeider omging. Waar
door de verhouding tussen die vrouw en
haar ouders totaal verpest is. Vindt u
dat zo iemand voldoende sociale vaardig
heid heeft voor die funktie?
V:"Ehtja, ja, ehdat geval hebben we
inderdaad besproken hier. Hij is er in
elk geval goed van geschrokken en hij
zal een volgende keer uitermate voor
zichtig optreden. Denk ik."
Vr: Dus blijft hij de meest serieuze
kanshebber, want u blijft hem klussen
toeschuiven
V:"Nou ja, als hij dat werk goed doet,
dan maakt hij inderdaad een redelijke
kans. En die vrouw, ja die was boos. Die
heeft nu een klacht ingediend.
Vr: Dat klachtrecht stelt weinig voor,hè?
V: "Dat kan inderdaad beter geregeld
worden. Er is nu een wetsontwerp in voor
bereiding. Het is de bedoeling dat dat in
1984 in de kamer behandeld wordt."
In 1984.
G.M./K.S./P.B.