Hoe de stille krachten in het
CDA de weg bereiden voor de
tweede Zeeuwse kerncentrale
Van Waterschoot: Gesprekkendie stoppen als ik in
de buurt kom'
Vrijwel elke vrijdag is het dit najaar in het kabinetsberaad hét hete hangijzer: hoe omzeilen we zonderal te
veel gezichtsverlies de Brede Maatschappelijke Diskussie-uitspraak en besluiten toch tot de bouw van
nieuwe kerncentrales.
Om de bevolking alvast te wennen aan het idee, dat ze tóch komen, verkoopt men nu een heftig
meningsverschil binnen het kabinet over de vraag of er 4 of 2 centrales bij moeten komen. Van Aardenne
heeft de rol van De Grote Voorstander op zich genomen en wil er 4. Milieu-minister Winsemius is zijn
tegenpool. Hij wil er maximaal 2. Over de vraag óf er eigenlijk wel moeten komen, lijkt helemaal niet meer
gepraat te worden.
En dat betekent, dat -hoe de uitslag ook wordt- Zeeland er minstens een kerncentrale bij krijgt. Want op
elk tot nu toe uitgelekt lijstje prijkt Borssele bij de top-2.
Daarom is het vreemd, dat er in het Zeeuwse politieke wereldje bijna niet gesproken wordt over deze zaak.
Althans niet hardop. Maar de stille krachten zitten intussen niet stil. Een poging tot inventarisatie.
Eigenlijk zouden de tegenstanders van
kern-energie in Zeeland rustig moeten
kunnen gaan slapen. Immers, voorlopig
liggen er vier barricades op de weg naar een
tweede kerncentrale te Borssele. In de eerste
plaats een (door CDA, PvdA en PPR
ingediende) statenmotie, die in 1977 met
ruime meerderheid werd aanvaard. Vervol
gens een door de raad van Borsele unaniem
aangenomen motie. In beide staat dat er
géén plaats is voor een tweede kerncentrale
in Borssele. Daarnaast zijn er een streek
plan én een bestemmingsplan die de bouw
van zo'n nieuwe centrale doodeenvoudig
verbieden.
En toch heerst er onrust onder de mensen,
die tegen kerncentrales zijn. En niet ten
onrechte. Allerlei tekenen wijzen er op, dat
stille krachten bezig zijn om de barricades te
slechten.
Barricade 1
Constant van Waterschoot (PPR) heeft bij de
laatste algemene beschouwingen in de
Staten van Zeeland overwogen om de motie
van 1977 nog eens te laten herbevestigen.
Hij deed het uiteindelijk niet: 'Ja ik wou de
diskussie aanzwengelen over de vraag: wat
doet Zeeland als Den Haag Borssele
aanwijst? Maar na een paar gesprekken heb
ik het niet gedaan omdat ik het risico niet wil
nemen dat we aan het slot van zo'n diskussie
die motie kwijt zouden zijn.
Waarom?
'Omdat ook hier het CDA de sleutel weer in
handen heeft. En als je dan uitspraken hoort
van het statenlid Nieuwkerk, die al helemaal
pro-kernenergie is. En ook anderen. Ach, je
voelt het aan de sfeer in de wandelgangen...'
Hoe dan?
'Je merkt dat er over gepraat wordt. Dat zijn
van die gesprekken, die stoppen als ik in de
buurt kom. Dat tekent de sfeer.'
Je denkt dat het CDA nu pro is?
'Ik denk dat het zo zal gaan: het kabinet wijst
Borssele aan en dan zegt het CDA in de
Zeeuwse staten: 'Wat willen wij nou? Wij
hebben het niet gewild, maar het is een
Haagse beslissing.
Jopie Boogerd (D'66) denkt er precies zo
over. Tijdens de begrotingsbehandeling in
de Staten vroeg zij zich hardop af of er in
Zeeland 'stille krachten' bezig zijn pro
kerncentrales. Zij denkt dat die stille
krachten vooral binnen het CDA bezig zijn.
Want dat is de partij die op de wip zit. In
1977 diende fractievoorzitter Huib Evers-
dijk weliswaar mee de motie in tégen een
nieuwe centrale, maar toen was er een
algemene anti-kernenergie-stemming. Bo
vendien stonden de verkiezingen van '78
voor de deur.
Wat weet zij af van 'stille krachten' in het
CDA?
'Je moet natuurlijk niet vergeten dat er een
enorme kernenergie-lobby in het CDA zit.
Dat loopt van werknemers van de kerncentra
le tot en met meneer Kaland, de oud PZEM-
voorzitter. Ik denk dat hij binnen de Zeeuwse
CDA-wereld nog een behoorlijke rol speelt.
Je ziet hem de laatste tijd ook opeens weer
optreden. Hij houdt spreekbeurten als
senator, waarin hij de kernenergie propa
geert.
Barricade 2
Zeker is dat Kaland in augustus van dit jaar
openlijk toegaf (VN) dat hij binnen het
CDA bezig is met een pro-kernenergie
lobby. Begrijpelijk, want hij was het ten
slotte, die in Zeeland de eerste kerncentrale
liet bouwen. Nu zit hij in de 'Energie
begeleidingscommissie' van het CDA. En
wie zit daar ook in? Ir. U. Banga,
bedrijfsleider van de kerncentrale Borssele!
Tegenstanders van kernenergie zitten er in
die commissie trouwens amper; alleen 'n
paar CDJA'ers, maar die hebben amper een
stem in het kapittel.
Wellicht dat de (CDA)-burgemeester van
Borsele, drs. G. van den Heuvel onder
invloed van deze partijgenoten z'n geheu
gen is verloren. Immers, op 1 november '84
laat hij via de PZC weten dat 'de
meerderheid van de gemeenteraad van
Borsele zich tot nog toe nooit tegen
kernenergie heeft uitgesproken.' Verderop
laat Van den Heuvel weten dat hij zelf niet
tegen kernenergie is: 'Het is één van de
schoonste industrieën die je kunt hebben.'
Dat is toch 'n heel ander verhaal dan hij op
4 november 1980 hield tijdens de raadsver
gadering, waarin de voltallige raad zich
tegen de bouw van 'n tweede kerncentrale
uitsprak. Toen zei de burgemeester spon
taan: 'Wij zijn niet zozeer bedroefd dat
Borssele als eerste in aanmerking komt, wij
zijn het niet eens met de regering. Wij vinden
dat Borssele überhaupt niet in aanmerking
mag komen.
Tot nu toe heeft niemand in de raad van
Borsele het geheugen van de burgemeester
opgefrist. En ook dat is typerend; de
tegenstanders aarzelen zolang het CDA nog
niet héél duidelijk en héél hard heeft gezegd,
nu vóór meer kerncentrales te zijn.
Barricade 3
Diezelfde aarzeling ontstond ook nadat de
gedeputeerde voor Ruimtelijke Ordening,
9