Nieuwe huizen in Escambray, vlakbij de grens met Honduras.
Hier hebben de Zeeuwen onder meer gewerkt.
orrlogsgewonden ontmoet. De frequentie
van het geweld blijkt ook uit het feit, dat
bijvoorbeeld op de weg naar Ocotal een stel
bruggen zijn opgeblazen. Er zijn wel
noodbruggen aangelegd, maar enkele daar
van zijn later weer opgeblazen.
Sjaak: Ik heb in tegenstelling tot Willem wel
direkt te maken gehad met het oorlogsge
weld. Elke dag was er wel wat. Ook grotere
aanvallen. Dat nieuws dringt niet door tot
de Zeeuwse media. Zo heb ik in de
anderhalve week dat ik in de provincie
hoofdstad Esteli verbleef, drie keer grotere
aanvallen meegemaakt waarbij verschillen
de burgers de dood vonden.
Suus: Een ander voorbeeld van het
gruwelijk geweld blijkt uit een gesprek dat
ik heb gehad met de Nederlandse pater
Theo Klomberg uit de Achterhoek. Die
vertelde mij dat in juni 1985 een koöperatie
door de kontra's was aangevallen waar op
dat moment maar twee mensen aanwezig
waren. Deze mensen hadden niets met de
militairen te maken. De twee zijn later
allebei met opengesneden nek en buikwand
teruggevonden. Van zulke zaken hoor je
nooit in Nederland terwijl het regelmatig
gebeurd.
Tolerantie
NZ: Hebben jullie iets van onderdrukking
van de bevolking door de Sandinisten
gemerkt?
Willem: Nee, in tegendeel. Naar mijn
mening wordt er zelfs nog veel te tolerant
opgetreden tegen bijvoorbeeld dienstweige
raars. Ik zal dat verduidelijken met een
voorbeeld. Er is in Nicaragua een dienst
plicht vanaf 18 jaar voor een periode van
twee jaar. Veel protestantse sekteleden,
Evangelicos, doen een beroep op de wet
gewetensbezwaarden. Door de Sandinisten
wordt daar (zonder een diepgaand onder
zoek) zondermeer in toegestemd, terwijl
juist binnen die groep veel sympathie
bestaat voor de kontra's. Zij zien de
kontra's als 'strijders voor het woord van
God'. Ik vind dat hypokriet, omdat juist de
kontra's gewapende terreur uitoefenen. Zij
weigeren wapens te dragen, maar deson
danks sympathiseren ze met de terreur die
onschuldige mensen het leven kost. Verder
is mij opgevallen dat de revolutie door een
10
brede laag van de bevolking ondersteund
wordt. Maar die steun komt wel meer en
meer onder druk, doordat de oorlog 40%
van de begroting opslokt. Daardoor komt
er een achterstand in de opbouw van het
land. Hierdoor krijgt de Nicaraguaanse
overheid niet de kans om de armoede onder
de bevolking te bestrijden en de gezond
heidszorg te verbeteren. Om dit verbeteren
blijft Europese druk op Amerika noodzake
lijk. Zeker nu er democratische verkiezin
gen zijn geweest.
Sjaak: Ik vind het voorbeeld van Willem
niet zo'n gelukkig voorbeeld. Er is wel
degelijk sprake van dwang. Dat blijkt
bijvoorbeeld uit het feit dat drie maanden
geleden nog een groep mensen door de
autoriteiten is verplicht om zich in de
nederzetting Escambray te gaan vestigen.
Omdat ze in een door het leger te gevaarlijk
geacht gebied zouden wonen. Er is voor
deze redenering wel iets te zeggen, maar
anderzijds toont het aan dat er dwang
wordt gebruikt. Ook daarvoor mag je je
ogen nooit sluiten.
Een ander voorbeeld dat in Nederland beter
bekend is, is de verplichte overplaatsing van
de Miskito indianen. Daar is in Nicaragua
een discussie over gevoerd. Door deze
discussie is het nu mogelijk geworden dat
deze mensen kunnen terugkeren naar hun
oorspronkelijke woongebieden. Zij krijgen
hiervoor zelfs materiële hulp van de
regering. Tevens wordt er nu overwogen om
hun gedeeltelijke autonomie te geven.
Verder moet ook gezegd worden dat er
sprake is van perscensuur. Maar uit de
berichtgeving blijkt toch dat er redelijk veel
kritiek op de autoriteiten mogelijk is.
NZ: Hebben jullie nog iets toe te voegen
waarvan je vindt dat het aan de orde had
moeten zijn?
Sjaak: Ja, het feit dat alle Nicaraguanen
zowel de oppositie als de Sandinisten het
belangrijk vinden dat er geen invasie van
een buitenlandse mogendheid in hun land
komt. Men is daar ontzettend bang voor.
Men is van mening dat men zélf de
problemen moet oplossen. Er is ons
gevraagd om hiervoor in het Westen
aandacht te vragen.
André van Himme
Ocotal, 24-7-85
Na 3 zeer lange dagen reizen kwamen we
in Managua aan. Even schrikken van al
dat militaire gedoe. Rare stad. Centrum
totaal verwoest. Van de viering van de
19e juli hebben jullie zeker gelezen:
550.000 mensen samen op het Plein van
de Revolutie. In die hitte. Wat een
ongelooflijke hysterie. Ontzettend aan
doenlijk om zulke massa's arme mensen
te zien demonstreren voor hun vrede en
onafhankelijkheid. Thomas Borge, Er
nesto Cardenal, Luis Ortega en veel
andere beroemde mensen waren er. Na
afloop reed de auto van deze regeringslei
ders door de uitzinnig juichende menigte.
Achter het stuur: Thomas Borge (minis
ter Buitenl. Zaken), daarnaast Daniel
Ortega (president), achterin Sergio Ra
mirez (vicepresident). Zonder enige
beveiliging. Ze stopten even om ons
zelfgemaakte spandoek te bekijken.
Nu zijn we al twee dagen onderweg naar
het noorden, waar we gaan werken. Een
deel van de groep blijft in Ocotal; wij
gaan door naar Jalapa om daar in
vluchtelingenkampen te helpen. De
oorlog is hier heel duidelijk. In Managua
was het net buiten de stad al allemaal
militair gedoe, maar hier overheerst het
alles. Overal kampen, loopgraven, pa
trouilles, etc.
Het ziekenhuis van Esteli (waar we één
dag waren) ligt vol met oorlogsslachtof
fers. En niet alleen lichamelijk getroffe
nen; nee het komt hier ontzettend vaak
voor dat mensen geestelijk in elkaar
storten omdat ze de ontzettende span
ning niet langer aankunnen. Die kon
stante verschrikkelijke onzekerheid of de
contra's zullen aanvallen, of er een
invasie komt, of ze wel zullen blijven
leven. Veel mensen beginnen helemaal te
trillen; anderen beginnen zomaar te
huilen, omdat ze het niet langer kunnen
verdragen. Wat is dit voor smerige, laffe
oorlog? Door deze beelden word ik steeds
meer gemotiveerd om straks in Neder
land al m'n energie te gebruiken om onze
Grote Broeder de VS tot andere
gedachten te helpen brengen.
Jalapa, 5-8-85
Twee weken gewerkt in het vluchtelin
genkamp Escambray. Het is in Neder
land op de t.v. geweest in een vpro-
uitzending van Emile Fallaux. Het is het
hol van de leeuw, want rondom zijn
overal contra's. Ik heb gemerkt in wat
voor moeilijke omstandigheden hier
moet worden gewerkt. Ik blijf nog één
week, dan wil ik in de tabak gaan werken.
Doe me een lol en stuur deze brief zo snel
mogelijk naar m'n moeder.
Matagalpa, 18-8-'85
Het is allemaal even anders gelopen.
Toen we uit het vluchtelingenkamp
kwamen (waar ik nu niet over ga