Eigenwijs
Ze was zo dood als een pier
Logica
Stof
Tot iets tweederangs dus en daarom moest
men zich niet door haar laten inpalmen.
Van de richting die het HB voorstond trok
de afdeling Walcheren zich weinig aan. Het
leek wel alsof het haar alleen nog ging om
socialisme en aktie. Zo sprak Wibaut eind
1898 over 'Socialisme, gedemonstreerd aan
het Bedrijfsleven' en riep mevrouw Brevet in
maart 1899 allen op zich te abonneren op 'De
Naaistersbode' en eens te onderzoeken of de
arbeidswet voor de Middelburgse naaisters
wel werd uitgevoerd en eventueel bedrijven te
boycotten. Een rede die met instemming werd
aangehoord.
In het voorjaar van 1899 startte de SDAP een
nieuwe aktie voor algemeen kiesrecht. Er zou
een speciaal komitee voor worden opgericht
en plaatselijke komitees moesten zoveel
mogelijk verwante organisaties erbij halen.
Ook afdelingen van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht. Al snel kwam een brief
van de afdeling-Walcheren bij het HB binnen
om zijn oordeel te vragen. Het antwoord liet
aan duidelijkheid niets te wensen over: het
HB was tégen aansluiting, want deze had
voor vrouwen weinig belang. De SDAP wilde
eerst de financiële belemmeringen voor het
kiesrecht opheffen. Dat kon zonder grond
wetswijziging. Maar de grondwet gaf enkel
aan mannen het kiesrecht, dus waren de
vrouwen niet direkt gebaat bij de strategie
van de SDAP. Troelstra had trouwens kort
tevoren nog gezegd dat hij zich niet bijzonder
warm wilde maken voor vrouwenkiesrecht.
Grondwetswijziging was moeilijker en breid
de men het kiesrecht eerst uit tot vrouwen,
zonder de belemmeringen voor arbeiders weg
te nemen,'dan bleef het klasseonderscheid
bestaan.
De Vereeniging legde haar prioriteit precies
anders: 'Iedere vrouw moet zich vernederd
voelen, dat ze van het kiesrecht is uitgesloten,
zuiver eenig en alleen omdat ze vrouw is. Maar
geen enkele arbeider is van het kiesrecht
uitgesloten omdat hij arbeider is. Ieder kind van
het mannelijke geslacht dat geboren wordt, kan
kiezer worden, als hij aan de door de Kieswet
waarlijk niet zeer hoog gestelde eischen van
welstand of geschiktheid voldoet.
De zaken werden principieel gesteld en ieder
in de afdeling werd gedwongen te kiezen
tussen het feminisme van de vereniging of het
socialisme van de SDAP-aktie. De afdeling
Kampen vroeg een spoedcongres aan. Dat
werd op 18 juni 1899 gehouden.
In Middelburg was een meerderheid voor
meedoen met de SDAP. Zes personen
verklaarden zich tegen, onder wie Herman
Snijders en zijn vrouw, terwijl mr. Karei
Brevet wel weer enige jurydische argumenten
gevonden zal hebben waarom hij het hele
gebeuren buiten de orde verklaarde.
Dameskiesrecht
Op het kongres bleken de afdelingen
Walcheren, Zwolle en Kampen in de
minderheid. Daarom zeiden eind septem
ber 11 leden van de afdeling Walcheren
waaronder drie bestuursleden hun lidmaat
schap op. Zij hadden altijd gedacht dat de
vereniging streefde naar algemeen vrou
wenkiesrecht, maar nu bleek dat men enkel
voor dameskiesrecht was. Dat had de
emmer doen overlopen. Een dergelijk
streven ging tegen de politiek van de SDAP
in en daaraan konden zij 'die in den
klassestrijd de partij der arbeiders en
arbeidsters hadden gekozen' niet meedoen,
luidde de verklaring van Mathilde Wibaut
in het blad 'Evolutie'.
We hebben gezien dat de afdeling al sinds
het allereerste begin op dit punt wrijvingen
had met het HB van de vereniging, daarom
vind ik die redenering een beetje gekon-
strueerd. Waarschijnlijker is het dat de
leden uitgekeken waren op de vereniging,
die, waar de SDAP veel aktie ondernam,
nogal steriel bleef. Voor lieden die lange tijd
ook op sociaal terrein aktief zijn geweest is
dergelijke steriliteit op den duur onverteer
baar. Maar anderzijds kon men juist door
die steriliteit met politiek andersdenkenden
in één vereniging zitten.
De afdeling-Walcheren werd bij mijn weten
niet opgeheven, maar na het uittreden van
de elf heeft ze ook geen teken van leven
meer gegeven. Ze was zo dood als een pier.
Bert Altena
Logisch denken is nooit iets geweest, waar
politici in uitblonken. Een mooi voorbeeld
presteerden G.S. van Zeeland in maart via
hun notitie over de vestigingsplaatsen van
kerncentrales. 'De komst van een of meer
kerncentrales naar Borssele levert geen
vergroting op van risiko's voor de
bevolking',zo weten ze te melden.
Over logica gesproken: kennelijk is er thans
sprake van risiko. Welnu, als één centrale
risiko oplevert, dan levert een volgende dat
ook op. Eén risiko plus nog één risiko is
samen twee risiko's. En twee is meer dan
één. Stop dus die doorzichtige pogingen om
16
mensen in slaap te sussen.
In het havengebied van Terneuzen waait
veel stof. Sommige bedrijven (en werkers)
hebben daar last van. Eigenlijk weet
iedereen wel, waar dat stof vandaan komt:
van het kolen-overslagbedrijf Ovet. In
plaats van die te dwingen maatregelen te
nemen, start het Havenschap nu met een
'studie ter begeleiding van de totstandko
ming van het beëindigen en verplaatsen van
aktiviteiten'. Kosten:75.000 gulden. Een
tweede fase van het onderzoek (metingen)
zal zelfs een half miljoen gaan kosten. Op de
vraag, waarom Ovet dat niet betaalt, sprak
burgemeester Ockeloen de historische
woorden 'Niet alle stof is kolenstof.
Volgens hem is er geen reden om aan te
nemen, dat Ovet z'n vergunningen over
treedt. Waar dat stof dan vandaan kan
komen? Misschien wel van Ockeloen zelf,
want zijn uitspraken doen steeds meer stof
opwaaien.
Ze waren er weer allemaal in de Lange
Delft. De S.G.P.-ers, zorgelijk gebukt
gaande onder de smarten des levens, d
blauw geblazerde V.V.D.-ers, netjes
gekleed zoals het hoort, de gesokte,
bebaarde bio-getuigende linksen, groo
en klein en de door en door fatsoenlijk*
C.D.A.-ers, vroom en toch vlot. Links er
rechts prezen ze hun programma's aan
alsof het voor ieder persoonlijk op het lij
geschreven was. Voor elck wat wils en
voor veel weldenkende mensen een
voortdurende bron van irritatie. I k las da
de V.V.D. van Dordrecht als punt in hur
voordeel hadden opgevoerd dat zij er
voor gezorgd hadden dat de volgende
kerncentrale niet bij Moerdijk gebouwc
werd. Kromme tenen hoeven niet persé
het gevolg tezijn van te kleine schoenen
'Ik stem niet', zei de mevrouw tegen de
P.P.R.-man.
Politiek Middelburg had het er eventjes
moeilijk mee. De P.v.d.A., solidair als
altijd, had zich genesteld naast het kleir
linkse familielid en schoot te hulp. Hard*
argumenten werden aangevoerd om d*
mevrouw voor deze misstap te
behoeden. De meneer met de bril
zwaaide met een P.v.d.A. ballonnetje.
'Als je het recht hebt om t'e stem men, heb
je evengoed het recht om dat niet te
doen', zei de mevrouw met een
gietijzeren logika.
'Pats', deed het ballonnetje. Weer een
zeepbel uit elkaar gespat. 'Wa wa wa w<
wa', riepen de politiekelingen en de
mevrouw knikte tevreden. Déja vu, déja
entendu.
'Uw stem gaat verloren, wat zonde',
riep de P.P.R.
'Erger nog, uw stem gaat op die manier
naar het C.D.A.', piepte de P.v.d.A.
verschrikt.
De mevrouw zette haar kraag op en
glimlachte.
'Ik ben gewoon eigenwijs', zei ze en
liep door, machteloos nagestaard door
de Anders-denkenden. Een levend
geworden uitspraak van de Amerikaan
se senator Lapides: 'In een demokratie
hebben de mensen het recht omzostom
tezijn als ze zelf willen.'
Raats
