Wanneer komt er
een bond van
verontruste opvoeders?
TV-geweld doolt rond
in de kindergeest
Kinderen
Geweld
'We maken ons druk om het voeten vegen en handjes wassen, maar sadistische televisie-programma's, die met hun
geweldspoten in de kindergeest ronddolen zouden ons pas echt ongerust moeten maken.
Wanneer komt er een Nederlandse Bond van Verontruste Opvoeders, die zich niet langer schikt in wat kinderen
op tv wordt voorgeschoteld?
Aan het woord is Kees Schijve uit Oostburg, een man die zich grote zorgen maakt over de invloed van tv-geweld
op kinderen. In Nieuw Zeeland krijgt hij ruim baan.
Bij het zoeken naar de oorzaken van agres
sie in onze samenleving zijn er vele te
noemen. Eén daarvan, zo hoor je dikwijls, is
het medium televisie als hét voorbeeld voor
agressief gedrag.
We zouden ons daarover niet zo druk
maken, als het kijkgedrag van de jongste
generatie daar geen aanleiding toe gaf.
Eerst- werd het leesboek van zijn plaats
verdrongen door de strip. Daarna moest
deze weer wijken voorde beeldbuis. En hoe!
De bewegende beelden voldoen, in combi
natie met het geluid, aan de voortdurende
vraag naar visuele prikkels. De tv is niet
meer weg te denken uit de huiskamer. Het
'beeldmonster' is gekomen en voelt zich
thuis. Of we daar blij mee zijn of niet, we
zullen er mee moeten leven. De vraag is:
hebben we dat geleerd? Misschien kan dit
stukje een kleine bijdrage leveren om hierop
een antwoord te geven.
Lang geleden, toen de mensen elkaar nog wat
te zeggen hadden, was er het spreken en het
luisteren, over en weer. Men zag elkaar, de
gebaren of de afgesproken signalen. Alles in
dienst van de mede-deling. Een heel natuur
lijke vorm van kommuniceren. Daarna ont
stond het 'elkaar schrijven' als kommunika-
tiemiddel. Je hoeft daarbij elkaar niet meer te
zien of te horen, je leest elkaar. In deze eeuw
van techniek zijn er veel kommunikatiemid-
delen bij gekomen. Telefoon, radio, televisie,
video, enz.
Hierbij zijn twee dingen belangrijk. Allereerst
zijn radio, krant en t.v. massakommunikatie-
middelen die grote invloed op z'n gebruikers
kunnen hebben. Ten tweede kun je bij de
laatst genoemde middelen niet meer van een
natuurlijke kommunikatie spreken. De lijn
van zender naar ontvanger is niet omkeer
baar. Het is éénrichtingskommunikatie
zonder terugkoppeling.
Televisie is als kommunikatiemiddel dan ook
niet erg geschikt. Wel indirekt. Want iedereen
zorgt dat hij op tijd aan tafel is, anders mist hij
het favoriete familieprogramma. Dan staat
de t.v.-kan klaar met de t.v.-nootjes op het
18
t.v.-tafeltje in de t.v.-hoek. Met z'n allen rond
het elektronische brein, wachtend tot het leuk
wordt. Maar is dat kommunikatie? Een ge
scheiden vader belde z'n zoon op tijdens een
uitzending van Sesamstraat. 'Hallo, hoe gaat
het? Je spreekt met je vader'. 'Heel goed, een
zoen van me, tot later.' En de hoorm lag er
weer op. Zo kan de t.v. ook kommunikatie in
de weg staan omdat hij zo 'boeiend' is.
Aanvankelijke ontspanning kan evolueren
tot hypnotische verslaving, zo waarschuwen
sommige onderzoekers.
Dat de t.v.-tijd ook vaak twisttijd is, zal
menigeen uit eigen ervaring weten. Iedereen
wil zijn programma zien. Vooral 'belangrijke'
voetbalwedstrijden kunnen bijdragen tot
fikse ruzies. Wel kommunikatie, maar van
een bedenkelijk soort.
Dankzij de kijkdichtheidsonderzoeken van
de NOS weten we vrij veel van het kijkge
drag van het Nederlandse kind. Zo blijkt
dat de kijkdichtheid na kwart voor zeven
voor alle leeftijdsgroepen het grootst is. Na
8 uur neemt die weer geleidelijk af. Verder
wordt in de leeftijdsgroep van 3 tot 13 jaar
gemiddeld 9 uur per week gekeken. Dat is
dan (nog) erg gunstig vergeleken met de tijd
die het Amerikaanse kind voorde beeldbuis
zit: dat is 23'/2 uur Per week voor kinderen
beneden de vijf jaar! Als zij de school
verlaten, hebben ze meer uren voor het
toestel dan op de schoolbanken doorge
bracht.
Kinderen kijken bijna uitsluitend voor het
amusement. Speciaal voor de jeugd ge
maakte programma's hebben dan ook al
leen konkurrentie van amusementspro
gramma's.
Krantenkoppen als 'Televisie, gewelddadi
ge vorm van ontspanning' en 'Televisie
heeft jeugdige kijkers in haar macht', dui
den op het gevaar dat schuilt in het kijken
naar programma's met veel geweld. Zowel
voor jong als oud zou dit leiden tot ver
hoogde agressiviteit.
Miami (VS) - De vijftienjarige Ronny Zamo-
ra, wiens advokaat 't.v.-krankzinnigheid'
aanvoerde als verdediging, is in Miami (Flori
da) tot levenslange gevangenisstraf veroor
deeld wegens moord op een 82-jarige wedu
we. De jongen zal zeker 25 jaar van de straf
moeten uitzitten alvorens in aanmerking te
komen voor vrijlating wegens onberispelijk
gedrag. Zijn raadsman voerde aan dat Ronny
Zamora zodanig in de ban raakte van Ameri
kaanse t.v.-feuilletons waarin geweld sche
ring en inslag is, dat hij als het ware tot zijn
daad 'begeleid' werd. Het proces is er alvast
oorzaak van dat sommige producers hebben
afgezien van de aanmaak van nog meer
vervolgverhalen.
Een korrespondent uit Washington voegt hier
o.a. nog aan toe, dat 'zijn advokaat voor het
eerst de verantwoordelijkheid van de televi
siemakers voor de invloed van een vrijwel
ononderbroken stroom geweld op de buis in
het geding bracht. Ronny Zamora had maar
een paar vrienden: Kojak, Star sky en Hutch
en Baretta. Televisie was zijn opvoeder, zijn
hersenspoeling, zijn hypnotiseur. En daarom
heeft Ronny Zamora zijn daad begaan in een
vlaag van waanzin, die de televisie teweeg
heeft gebracht.
Toch moeten we oppassen voor een al te
snelle konklusie. Wat we bijvoorbeeld niet
weten, is de invloed van de t.v. in verhou
ding met andere media zoals radio, krant,
tijdschriften en boeken. Maar vooral ook
vergeleken met de invloed van de opvoe
ding thuis en op school, de invloed van de
buurt enz. Het is ook nog de vraag of elk
kind even beïnvloedbaar is. Verder kun je je
afvragen of geweld op t.v. agressieve kijkers
veroorzaakt óf omgekeerd agressieve kij
kers graag geweld op de t.v. willen. Voor
zichtigheid is dus geboden.
