wachter zagen als een persoonlijke dienstknecht
of loopjongen, die maar te doen had wat hij kreeg
opgedragen. Burgemeesters als Van der Have in
Ouwerkerk en Van de Stolpe in Bruinisse lieten er
geen misverstand over bestaan wie er in de
gemeente de lakens uitdeelde. Tegenspraak duld
den ze niet. Een veldwachter die het gezag trot
seerde, kon erop rekenen vroeg of laat aan de
kant te worden gezet. Duininck uit Bruinisse kon
erover meepraten.
De burgemeesters uit de twintigste eeuw leken
minder te lijden onder het paternalisme van hun
negentiende-eeuwse voorgangers. Zij zagen de
veldwachter op de eerste plaats als een ambte
naar, die behalve plichten ook rechten had.
Albert L. Kort
Noten
1Albert L. Kort, 'Een veldwachter in Ouwerkerk',
in: Stad en Lande: Historische bijdragen en
mededelingen van de Vereniging Stad en Lande
van Schouwen-Duiveland 114 (2005) pag. 4-8.
2. Zeeuws Archief (IA), Archief Provinciaal
Bestuur (APB) 1813-1850, inv.nr. 5279, brief
burgemeester 25-5-1822 en exract verbaal
Gedeputeerde Staten 7-6-1822.
3. Idem, inv.nr. 5280, brief gouverneur aan dis
trictscommissaris 10-7-1822.
4. Idem, inv.nr. 5485, Staat aanwijzende de huis-
selijke gesteldheid en de gedraging der
Brigadiers en veldwachters, 1-8-1845)
5. Idem, inv.nr. 5322, brief districtscommissaris
22-12-1831.
6. ZA, APB 1851-1910, inv.nrs. 429 (brief burge
meester 30 april 1855) en 464 (brief burge
meester 26 april 1855).
7. Idem, inv.nrs. 446 (brief 6 oktober 1855) en
450 (brief 12 november van dat jaar).
8. Idem, inv.nr. 452 (brief burgemeester 1
december 1855).
9. Idem, inv.nr. 673 (brief 23 april 1857).
10. Idem, inv.nr. 676 (brief 9 mei 1857).
11Idem, inv.nr. 679 (brief 17 juni 1857).
12. Idem, inv.nr. 682 (brief 11 juli 1857). De offi
cier van justitie schreef over de illegale strand
vonderij die in Bruinisse "zoo algemeen en
ingeworteld misbruik was geworden", dat de
veldwachters niet ertegen optraden.
13. Idem, inv.nr. 681 (brief burgemeester
4 juli 1857).
14. Idem, inv.nr. 711 (volgnrs. 2906 en 3081). Zie
ook: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
(GASD), Archief gemeente Bruinisse (AGB),
inv.nr. 539 (brief commissaris 31 juli 1857).
15. Idem, inv.nr. 804, brief 26 februari 1858. D.
Timmermans zou van 1871 tot 1901 veld
wachter in Ouwerkerk zijn, waar hij meerma
len in aanvaring zou komen met burgemees
ter Boudewijn Giljam van der Have. Als het
aan Van der Have had gelegen, had
Timmerman reeds in 1882 zijn biezen kunnen
pakken (zie: ZA, APB, inv.nr. 2441, brief bur
gemeester 28 augustus 1882).
16. Idem, inv.nrs. 1287 (volgnr. 8151), 1594 (brief
22 februari 1867) en 1596 (brief 7 maart
1867).
17. Idem, inv.nr. 1597, volgnr. 3228. Zie ook:
GASD, AGB, inv.nr. 553 (brief burgemeester 9
maart 1867).
18. Idem, inv.nrs. 2245 (volgnr. 3174) en 2246
(brieven 17 augustus 1878, 20 augustus 1878
en 30 augustus 1878).
19. Idem, inv.nrs. 2245 (volgnrs. 2581 en 3113).
20. Idem, inv.nrs. 2344 (brieven 26 oktober en 15
november 1880), 2386 (brief 2 mei 1881) en
2389 (brief 23 september 1881
21Idem, inv.nr. 2389 (brief 31 oktober 1881).
22. Idem, inv.nr. 2841, brieven 17 april 1890 en
28 april 1890.
23. GASD, AGB, inv.nr. 59, raadsnotulen 23 janu
ari 1937 en 20 mei 1937.
24. Idem, inv.nr. 54, raadsnotulen 11 december
1918 en 19 februari 1920.
25. Dit bedrag werd overigens door de Neder-
landsche Politiebond laag genoemd. Toen in
1934 het gemeentebestuur wilde korten op
de salarissen van beide veldwachters, vond de
politiebond dit voornemen dan ook onaccep
tabel. "De bezoldiging van de veldwachters
uwer gemeente", zo schreef de bond aan het
gemeentebestuur, "moet o.i. 'veel te laag'
worden geacht." Aangezien een brigadier
rijksveldwachter 1782 gulden verdiende, zo
merkte de bond op, "blijft de bezoldiging van
de veldwachters uwer gemeente dus thans
reeds 'honderden gulden beneden' die
van de rijksveldwachters." Het protest sorteer
de echter geen enkel effect. Ook de veldwach-
9
