Qps f{e/iAweAw fiuimden
uw üJSbcJih&ufc, dat d&efi/
aétUd^mjveAkuvn vtel ichad&
aan des n&^ /i£MeAend&
Cjtlmjjuwn UcuM.
tes&ritzu
heldren a&^ez vnyAiwILcjtM
ajptand/ gedaan van a/Ie,
c&mJr&fit en het vuile;
rn&ade/ujve/ih gedaan
Uitnodiging
barakken voor het herbergen van de vele
van buiten het eiland komende dijkwerkers.
Daarna werden deze mensen ingezet bij het
schoonmaken van huizen en uit het water
gehaalde landbouwwerktuigen in Zierikzee en
Kerkwerve. In een later stadium maakten ze
zich nuttig met onder andere het herstellen
en schoonmaken van begraafplaatsen en het
opruimen van fundamenten van verwoeste
gebouwen. Zelfs het archief van de gemeente
Zierikzee in het droog gebleven stadhuis werd
door deze mensen schoon gemaakt, hoewel
dat natuurlijk buiten de taken viel waarvoor ze
gekomen waren.
Hoewel het water op Kerkwerve in de zomer
van 1953 nog altijd vrij spel had, voer toch
vijf dagen per week een groep IVH'ers naar
dit dorp. Van de contacten van mijn vader
met deze mensen maakte ik begin juli gretig
gebruik. Iedere dag was ik om zeven uur 's
morgens present bij de Westbrug in Zierikzee,
waar vandaan de boot met vrijwilligers naar
Kerkwerve vertrok. Soms zaten we wel met
acht verschillende nationaliteiten aan boord.
Op Kerkwerve ruimden we wrakhout, dat door
de getijdenwerking veel schade aan de nog
resterende gebouwen bracht. Ook maakten
we achter de huizen van de dorpsring een
eenvoudige bescherming van rijshout en puin
om verdere beschadiging van die huizen te
voorkomen. Op 27 augustus 1953, de dag
waarop het laatste stroomgat in de polder
Schouwen in de dijk bij Schelphoek werd
gesloten, stopte de getijdenwerking. Toen kon
worden begonnen met het schoonmaken van
huizen. Veel slik, zeepokken en resterende
inventaris werden verwijderd. In de pauzes
was er bij de meegenomen boterhammen,
warme koffie in een lokaal van de openbare
Jongelui van het World Foundation United Nations Association kamp werkten gedurende vier maanden in
Nieuwerkerk, o.a. aan de bouw van bejaardenwoningen. Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Beeldbank
Schouwen-Duiveland, nr. SW-0160A.
14
lagere school achter de kerk. Daar zwaaiden
Jan Matthijsse en 'opa' Hillebrand de scepter.
Bij vloed trokken we ons daar ook terug omdat
de school en de kerk door het rondom staande
muurtje droog bleven. Ook in de herfstvakantie
van dat jaar vergezelde ik, samen met een aan
tal schoolgenoten, de IVH'ers naar Kerkwerve.
In weekenden hadden mijn schoolmakkers en
ik ook contacten met de IVH. Iedere zaterdag
avond waren we present in de Zelkepolder,
waar we volksdansten, onze vreemde talen
oefenden, samen zongen. Als tegenprestatie
nodigden we de IVH'ers onder andere uit voor
het bijwonen van het jaarlijkse HBS-avondje,
waar ze tot diep in de nacht deelnamen aan
het afsluitende bal. Ook anderen zorgden
ervoor dat de vrijwilligers in hun schaarse vrije
tijd aan ontspanning toekwamen. Zo kwam de
Stichting Nieuw-Schouwen-Duiveland dikwijls
met vrijkaartjes voor voorstellingen in de
Concertzaal en organiseerden ze een Kerst- en
Sint Nicolaasviering voor hen. Dit laatste met
een echte Engels sprekende Sinterklaas en voor
iedere vrijwilliger een persoonlijk cadeautje.
Tevens hielden particulieren van tijd tot tijd
open huis voor hen.
De Internationale Vrijwillige Hulpdienst was
slechts een van de vele vrijwilligersorganisaties,
die na de Ramp 'met een onvoorstelbaar
enthousiasme en idealisme op doeltreffende
wijze aan het werk gingen', zoals de bekende
hoofredacteur van de Zierikzeesche Nieuws
bode Tinus Bij de Vaate destijds in het
gedenkboek Gekwelde Grond schreef. Naast
de Internationale Vrijwillige Hulpdienst
waren dat onder andere de Oecumenische
Jeugdraad in Nederland, het American
Friends Service Committee, de Deense Hulp
dienst, de Mennonieten Vrijwilligersdienst
uit Pennsylvania, de Coördinatiecommissie
Hulpverlening, de hulpverleningsorganisatie
van de Verenigde Naties UNA, maar ook de
Nederlandse Bohd van Plattelandsvrouwen,
de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen,
de Rooms Katholieke Hulpactie, het Leger
des Heils, de Wereldraad van Kerken en niet
te vergeten de groepen uit de verschillende
adopterende gemeenten.
De gemeenten op Schouwen-Duiveland hebben
destijds geen registratie van al die vrijwilligers
bijgehouden. Er is dus niet meer na te gaan
hoeveel het er precies zijn geweest, maar
het getal moet in de vele honderden lopen.
Uit een verslag van de IVH over de periode
november 1953 tot de sluiting van het kamp op
28 augustus 1954 blijkt dat er in die periode
alleen daar al 218 mensen uit 19 verschillende
landen hebben gewerkt. Om nogmaals Tinus
Bij de Vaate te citeren: 'Zonder zich te ontzien
hebben deze vrijwilligers afstand gedaan
van alle comfort en het vuile modderwerk
gedaan op een wijze die de altijd durende
dankbaarheid van de bevolking verdient.' Zou
het daarom niet aanbevelenswaardig zijn, zeker
nu deze Open Monumentenmanifestatie in het
teken staat van de Europese hulpverlening,
om hier een voorstel te doen dat er op gericht
is om ergens permanent aandacht te blijven
besteden aan al deze honderden anonieme
vrijwilligers, die zo'n nuttige bijdrage leverden
aan de wederopbouw van ons eiland?
Hiermede hebben wij het genoegen U uit te nodigen
aanwezig te zijn bij het officiële afscheid ran het I.V.H.-kamp
ran het eiland Schouwen-Duiveland, op ZATERDAG 28
AUGUSTUS 1954, des namiddags uur, ten
Stadhuize te Zierikzee.
Uw aanwezigheid zal zeer op prijs worden gesteld.
Zierikzee, Aug. 1954
De Kampleider
Officieel einde van het IVH-kamp in de Zeikepolder
bij Zierikzee (coll. auteur).
15
