Een stukje Stoofweg
in Nieuwerkerk
'{/anafr de> gelden van de,
pa&te/Ue, ken jt, middag de,
men&en beven ep, de, huub^en
in de, Steebjvea, ^ien. Z&
flumaiden met witte, I'aken&
Kees Stoutjesdijk
Over De Ramp werd eigenlijk nooit gesproken. Maar er blijven momenten dat
je het persoonlijke verhaal wilt reconstrueren. Wanneer je een maquette van
een woonhuis krijgt - na het overlijden van de maker ervan - is zo'n moment.
Een huis met schuur, waarvan je weet dat het tot de Ramp aan de Stoofweg
in Nieuwerkerk heeft gestaan. En dat het gemaakt is door Lauw (Laurens)
Stoutjesdijk in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Dat dit de woning was waar
hij opgroeide. Maar ook is aan de achterkant ervan te zien dat in een gedeelte
van de schuur een woongedeelte is gemaakt, waar hij, zijn vrouw en twee
kinderen hebben gewoond. Het is het begin van een zoektocht.
ADVERTENTIES
1 februari
Tot slot
'In de legger van voetpaden en wegen in
1926 wordt de Stoofweg beschreven als een
steenslagweg, lang 1540 meter, die liep van de
Capelledijk noordwaarts tot aan de Lijkeweg.
Aan de kant van de Capelleweg lag een brug.
De Lijkeweg, lang 1220 meter, liep tot aan de
Noorddijk, op een kaartje van 1874 heet hij St.
Pietersweg, op een kaartje van 1880 is het de
Rase Keureweg. De huidige Stoofweg is na de
ramp enigszins rechtgetrokken en loopt nu van
de Capelleweg tot aan de Noorddijk.' Zo staat
het op internet.
In hetzelfde artikel lezen we dat aan de
Stoofweg de meestoof 'De Hoop' heeft
gestaan, waarvan een eerste aantekening uit
1603 is gevonden, maar die heel waarschijnlijk
daarvoor al bestond. De naamgeving
'Stoofweg' is daarmee verklaard. Op een kaart
is te zien dat de locatie van de meestoof aan
het begin van de weg was, net buiten de kern
van het dorp.
Na 1868 loopt de productie van 'De Hoop' - op
dat moment de vierde in grootte van de 32
stoven op Schouwen-Duiveland - hard achteruit.
De oude rechten van Zierikzee uit 1531 waren
rond 1800 al vervallen. Tot die tijd moest
alle meekrap van Schouwen-Duiveland daar
gekeurd en verhandeld worden. Er kwamen
nieuwe voorschriften en de concurrentie
van buiten het eiland werd steeds groter.
Bovendien was in 1868 een vervangende en
veel goedkopere kleurstof, bereid uit koolteer,
Maquette van de oude woning aan de Stoofweg, gemaakt door Lauw Stoutjesdijk, omstreeks 1983
(foto's collectie auteur)
16
Haden wordtn wfj vtrblUd
■net d* geboorte van ona
caontjo en broertje
HENRI
(Harry)
L. STOUTJESDIJK
H. J. S. STOUTJESDIJK-
V. d BERG
CXESJX
Nieuwerkerk, Stoofweg A lWa
14 Februari 1M2
Geboorte
advertentie
van Harry
Stoutjensdijk uit
de Zierikzeesche
Nieuwsbode.
op de markt gekomen. In 1903 wordt besloten
om over te gaan tot verkoop en afbraak van 'De
Hoop'.
De koper is Willem Brouwer, die na de sloop
van 'De Hoop' het stuk grond in diverse kavels
verdeelt, daarop huizen bouwt en verkoopt.
Tot 1953 zullen hier twaalf woningen worden
neergezet.
Een van de secties, die Brouwer vastlegt, is
G-238, groot 565 m2, waarop in 1905 voor
Willem Stoutjesdijk een huis met schuur wordt
gebouwd. In 1929 verkoopt Willem zijn huis
met schuur en erf aan zijn zoon Cornelis,
die gehuwd is met Jobina Kloote. Zij gaan nu
hier, aan de Stoofweg 157 wonen. In 1942
wordt er 'iets' bijgebouwd. Maar wat? Op
een foto is de schuur met het aangebouwde
woonhuis als tweede van rechts zichtbaar.
Wanneer deze foto vergeleken wordt met de
maquette is het denkbaar dat de schuur werd
verlengd; immers, de schuur op de foto lijkt
duidelijk korter dan die van de maquette.
Het een en ander wordt wellicht ondersteund
door een rigoureuze verbouwing in 1950 en
vooral door de tekeningen daarvan. In dat
jaar laat Cornelis een gedeelte van de schuur
verbouwen tot woonhuis. Wanneer nogmaals
de foto vergeleken wordt, maar nu met de
bouwtekening, wordt het waarschijnlijker dat
indertijd de schuur was vergroot. En dat met
name dit deel vervolgens in 1950 tot een
woonhuis werd verbouwd.
Zeker is dat het de woning wordt voor zijn
inwonende zoon (Laurens) Lauw, die in
datzelfde jaar zal trouwen met (H.J.E.) Hetty
van den Berg. Op dit nieuwe adres Stoofweg
156a worden twee kinderen geboren.
Een kleine dertig jaar later maakt Lauw uit zijn
herinnering de maquette van het woonhuis met
schuur en woning zoals die tot 1 februari 1953
aan de Stoofweg hebben gestaan.
In de rampnacht van 1953 gaan het woonhuis
en de schuur met woning verloren; ook de
andere, elf reeds gebouwde woningen op dit
stuk grond aan de Stoofweg. Het kadaster geeft
aan dat voor de twee woningen Stoofweg 157
en 156a rampengeld werd ontvangen.
De gebeurtenissen op 1 februari en dan
specifiek hier aan de Stoofweg zijn globaal te
reconstrueren uit twee geschreven bronnen. Zo
legt Kees Slager in De Ramp, een reconstructie
het volgende ooggetuigenverslag vast: 'Vanaf
de zolder van de pastorie kon je 's middags
de mensen boven op de huizen in de Stoofweg
zien. Ze zwaaiden met witte lakens. Maar
niemand kon erbij komen.' De huizen aan
de Stoofweg stortten in. Cornelis en Jobina
Stoutjesdijk verdrinken. Lauw, Hetty en hun
twee kinderen worden op een stuk dak in de
richting van Oosterland gestuwd. De schrijvers
van Gekwelde grond, Schouwen-Duiveland in
ramp en herstel noteren: 'Die van (de boerderij)
'Dijkzicht' slaagden er 's nachts in de gezinnen
Eerland en Stoutjesdijk, Kees Bouwman en
Leen Flikweert - samen zes volwassenen en
twee kinderen - te redden. Ook zij waren op
vlotten (stukken van daken) uit Nieuwerkerk
naar de Rampaartsedijk gedreven. Eén van de
kinderen Stoutjesdijk, die op het vlot van kou
was omgekomen, moesten ze achterlaten.'
De familie Stoutjesdijk keert na de evacuatie
terug naar Nieuwerkerk. In de Stekelstraat
is inmiddels een woon-winkelpand gekocht
en ingericht voor tabaks- en papierwaren,
enkele jaren later aangevuld met een foto-
17
