Avifauna Zeelandica
Vogels, vogelaars en vogelonderzoek in Zeeland
redactie: Peter L. Meininger
Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen
ISBN 9789045044651
circa 1.400 pagina's
formaat cassette: 22 x 31,5 x 10 cm
boek 1: 30,5 x 21,5 x 5 cm
boek 2: 30,5 x 21,5 x 5 cm
Gerard Ouweneel
De
moeder
aller
avifauna's
M
et alle in Nederland verschenen provinciale
en/of regionale avifauna's is inmiddels een forse boekenkast
te vullen. Niko Tinbergens overzicht van waargenomen vogel
soorten op De Beer, waarmee het in 1930 verschenen Het
Vogeleiland besluit, was zeker niet de eerste. Ruud Vlek meldt
dat er in 1821 een Catalogus avium, in Provincia Groningana
indigeriarum verscheen. En nog veel eerder, nota bene in
1635, kwam het van een regionale avifauna van de Zuid
Hollandse duinstreek rond Den Haag.
Geplaatst in de context van het verschijningsjaar waren die
uitgaven inzichtverruimend, boeiend en nuttig. In de gepas
seerde kwarteeuw nam de vogelkennis fors toe, veranderde
op veel plekken het landschap grondig en onderging de
samenstelling van de nationale avifauna forse wijzigingen.
Veel van de boekavifauna's zijn dan ook niet langer actueel.
In menige regio of provincie valt te beluisteren dat vogelaars
peinzen over een vervangende of werken ze er ai aan.
Met de in 1948 verschenen Avifauna van Zuid-Beveland was de
provincie Zeeland er best vroeg bij. Nadien verschenen er
avifauna's van Zeeuws-Vlaanderen, Schouwen-Duiveland en
van Walcheren. Gelet op de geschetste ontwikkelingen zijn
deze nu ook aardig gedateerd.
Welnu, mocht de provincie Zeeland, of delen daarvan, ten
aanzien van de actualiteit van haar avifauna's een achter
standje hebben, dan is ze met de verschijning van de Avifauna
Zeelandica (AZ) niet alleen langszij gekomen, maar zijn andere
in dit land verschenen regionale vogelstudies op aanzienlijke
afstand gezet.
Waarbij ik mij afvraag of men, om de kwaliteiten van een
regionale avifauna voldoende te kunnen beoordelen, zelf niet
langdurig en in alle seizoenen in de bewuste regio voor vogels
op sjouw geweest moet zijn. Zo vond ik de in 2007 verschenen
Avifauna van Limburg een hele goede.
6
txwMeApjij&k/Mfy
Vogels, vogelaars en vogeiomteaMk
redactie Pelff L
Maar het aantal malen dat ik Limburg speciaal voor vogels
bezocht haalt waarschijnlijk de twintigmaal niet. Zakelijk was
ik er overigens vaak. Hoe dan ook, mijn vogelaars-roots lagen
in de Delta, althans, in het deel ten noorden van de Ooster-
schelde. Al rond 1950 won de overtuiging veld dat men om
veel vogels te zien in Zeeland moest zijn. Dat idee was ontstaan
bij lezing van de artikelen van de Zeeuwse dichter/auteur
Hans Warren. Deze schreef in wijlen het natuurtijdschrift 'In
weer en wind' beeldend over de Kaloot, Scheldestromen, de
Schengen en over tochten door Zeeuws-Vlaanderen. In die
verhalen strooide Warren achteloos met namen van vogel
soorten die ik hevig begeerde te zien. Dat sentiment kreeg
extra lading doordat mijn moeder de werkjes van Johannes
Vijverberg tussen de jongensboeken frommelde. Niet in Zee
land kwam ik te wonen maar in de Hoeksche Waard, eigenlijk
een voorportaal van het Zeeuwse. Hollandsch-Diep en Ha
ringvliet geven de streek wél een zeelandambiance:
brede deltawateren, uitgestrekte buitendijkse terreinen met
wijd achterliggend polderland. Na 1970 was het er met de
milieudynamiek en de reuk en smaak van zout gedaan.
Voor vogeltochten van een paar uur bleef Zeeland ver weg.
ik werd mij bewust dat om tenminste een Zeeuwse vogelaar
te worden men er moet gaan wonen. Spontaan kan ik een rij
collega-vogelaars noemen die de transfer naar Zeeland on
dernamen. De hoofdredacteur van dit tijdschrift is er eentje,
evenals Peter Meininger (Den Haag, 1956).
De laatste ging in 1976 aan de slag als vogelkundig medewer
ker van de Deltadienst. Dat ornithologisch onderzoek had als
speerpunt de veiligstelling en (her)inrichting van terreinen
om deze geschikt te maken en te houden als broedplaats van
steltlopers, sterns en meeuwen, dus van kustbroedvogels,
een woordvondst van Meininger. Vanouds excelleerde Zeeland
als provincie voor die categorie broedsoorten.
7
