"De kernredactie mobiliseerde 51 personen om tekst
bijdragen te leveren. Bij dat schrijversteam bevonden
zich ook landsehapsdeskundigen en historici."
Kempende sneeuwgorzen, foto Jan Baks
Dat zulks nog steeds het geval is, ook nationaal gezien, dankt de provincie in belangrijke mate aan de inzet en
inspanningen van het vogelkundige RWS-team, waarvan de kenmerken waren creativiteit, teamgeest, snelheid
van rapportage aan achterbannen, vakkundigheid en een indrukwekkende productiviteit, waarbij het onderzoek
steeds breder werd. Het aantal rapporten en artikelen dat Meininger schreef en/of waaraan hij meeschreef is
niet te bevatten. Een deel van het omvangrijke Meininger-oeuvre vinden wij terug in het 45 pagina's tellende
overzicht van geraadpleegde literatuur ten behoeve van de hier besproken AZ. Iemand uit zijn naaste kring
vertrouwde recensent toe dat bij de stroom aan rapportages die het ornithologisch team van Rijkswaterstaat
produceerde Meininger zowel de motor als de motorbrandstof was. Zonder deze kwaliteiten was het stellig
nooit tot de AZ gekomen zoais deze er thans ligt. Trouwens, bij de verschijning van de Flora Zeelandica in 2018,
voor welke alom geroemde studie Meininger ook de eindredactie verzorgde, was al aangetoond tot welke formi
dabele resultaten die aanpak leidde.
Het plan om ook tot een AZ te komen ontstond tijdens een barbecue van Zeeuwse vogelaars. Het project werd
breed opgezet. De kernredactie mobiliseerde 51 personen om tekstbijdragen te leveren. Bij dat schrijversteam
bevonden zich ook landschapsdeskundigen en historici. Die voegden boeiende hoofdstukken toe over de vogels
van Zeeland van vóór 1990, over de jacht in de provincie alsmede over hetgeen in Zeeland werd gedaan aan
vogelbescherming en -studie in vroeger tijden. Via korte biografieën kregen 15 personen de hun toekomende
hommage voor verrichte studies aan Zeeuwse vogels. In die eregalerij komt Schouwen-Duiveland (S-D) naar
voren met vijf pioniers: de baron Schimmelpenninck van der Oije, Viergever, Boot, Vijverberg en Jansen.
Dat ik vooral lang tuurde naar de vele historische foto's die de fotoredactie wist te bemachtigen heeft wellicht
iets te maken met mijn leeftijd.
8
Kijk bijvoorbeeld naar de foto op pagina 67, gemaakt in 1928,
waarop Niko Tinbergen en Wim van Dobben op een kloet-
schuit door de Flaauwers bomen naar een van de hillen
waarop de 'vogelarij' bedreven werd. Nu, een kleine eeuw
later, komt het decor nog steeds vertrouwd over. Op een uit
1908 daterende foto zien wij een gemengde kolonie van grote
sterns en kokmeeuwen op een vogelhil. Dat S-D al een eeuw
geleden landelijke bekendheid genoot als een vogel-eldorado
blijkt voorts uit de excursies die de natuurstudieclubs NJN
en CJN naar het eiland organiseerden. De foto's van hun
Schouwse activiteiten zijn kostelijk. Mede door hun verrich
tingen en, in verleden en heden, van op het eiland dieper
gravende biologen komt S-D in de AZ volop aan bod.
Van de lange rij extra aantrekkelijke Zeeuwse vogellocaties
kregen negen een apart subhoofdstuk, verzorgd door profes
sionele specialisten. Een respectabel aantal ligt rond of nabij
S-D. Floor Arts beschrijft de watervogels van de Grevelingen,
betiteld als 'het grootste zoutwatermeer van Noordwest
Europa'. Ook met Floor Arts nam Dirk van Straalen zowel het
Krammer-Volkerak, het Zoommeer als het Markiezaat voor
zijn rekening. Voor de Oosterschelde, benoemd als 'hét
steltlopergebied van de Delta', doopten Maarten Sluijter en
Arts hun pennen in de inktpot. Niet minder dan zes auteurs
geven in een synthese hun mening over ontwikkelingen en
toekomst van de Zeeuwse avifauna. Tussen 1975 en 2020
verloor Zeeland 12 soorten broedvogels, veelal de soorten van
het bekende treurnisrijtje dat voor heel Nederland opgaat.
In die 45 jaar gingen 23 soorten meer dan 50% achteruit,
waarbij zilvermeeuw, spreeuw, huismus, kneu en waterhoen.
Daar staat tegenover dat 47 broedsoorten met meer dan 50%
toenamen en 18 hun entree maakten. Nog eens negen soorten
verdwenen al eerder dan 1975 en keerden nadien terug.
Daarbij bevindt zich de lepelaar die in de zestiende eeuw
Zeeland prijsgaf en waarvan de broedpopulatie nu circa 350
paren omvat.
De zes visionairs die vooruitkijken naar 2200 opperen als
meest sombere optie dat dan als gevolg van de zeespiegels
tijging Zeeland goeddeels is veranderd in een buitengaats
getijdengebied.
Velduil in de Schouwse inlagen, foto Jannie Timmer
9
