1
J
Grote sterns
I
J
om te beseffen tot welke catastrofale toekomst voor
veel vogelsoorten deze gang van zaken kan leiden."
l
I
'I
il
’’Men behoeft niet over occulte gaven te beschikken
Ai -
A
31
30
A
1
I n die kolonie moesten bijna 1500 gecrepeerde reuzensterns worden opgeraapt. In de EAAFP-Nieuwsbrief
I van juni 2022 valt te lezen over een slachting onder witwangsterns op Taiwan en over een melding uit Japan
over een plotselinge drastische afname van de dwergsterns in dat land. In Oost-Azië zijn vogelbeschermers
in de eerste plaats benauwd over de Chinese kuifsterns. Deze minder dan 100 exemplaren omvattende
stemsoort broedt op bij Taiwan en China gelegen eilandjes tussen dicht opeen broedende grote kuifsterns.
Het lijkt erop dat juist dat dicht opeen broeden van kolonievogels hen extra kwetsbaar maakt doordat ze in
die situatie besmettingen overdragen. Jan-van-genten en grote sterns broeden dicht bij elkaar en de reuzen
sterns van Lake Michigan zaten dichter op elkaar dan normaal omdat de eilanden kleiner van omvang waren
als gevolg van hoge waterstanden.
Naar aanleiding van de kwalijke virusuitbraak vatte Professor
Thijs Kuiken van de Afdeling Viroscience van het Erasmus
MC onlangs een aantal zaken samen over de oorsprong
en verspreiding. Onder https://threadreaderapp.com/
thread/1537832228373385217.html is van dit alleszins lezens-
waardige en inzichtverruimende stuk kennis te nemen.
Van de HPAI-virussengroep zijn inmiddels 39 mutaties
gedetermineerd, waarvan 37 in de gevogelte-industrie.
In 1996 werd het virus voor het eerst gevonden in Guangdong,
China, waarna het zich verspreidde en terechtkwam in
Europa, Azië, het Midden-Oosten, Afrika en Noord-Amerika.
Voor wat wilde vogels betreft betitelen Mark Leopold en
Thijs Kuiken het als een zeer zorgwekkende game-changer
dat het virus nu niet meer alleen optreedt bij trekvogels,
maar ook bij in kolonies levende broeders. Men behoeft niet
over occulte gaven te beschikken om te beseffen tot welke
catastrofale toekomst voor veel vogelsoorten deze gang van
zaken kan leiden.
Zonder de in ons land tot waanzinnige proporties uitge
groeide pluimvee-industrie te vergoelijken tot slot twee
ervaringen die ik opdeed in China. Sternofiel die ik ben
reisde ik in mei 2013 van Taiwan naar Zuid-China om daar, in
de buurt van Fuzhou, te proberen Chinese kuifsterns te zien.
Dankzij de gids Lia Chen lukte dat. In een hieper knollen
tuinstemming verkerend rustte ik uit op een bultje om wat
tot bezinning te komen.
Zelfs de nabije geluidskakafonie, voortgebracht door drommen
tot wanstaltige vormen vetgemeste in een uitloopje opgetaste
kippen, was te doorstaan. Tot de omheining van die ruimte
werd neergelaten en er een kippentsunami losging richting
zee over de strandvlakte.
Na deze somberheid een glimpje optimisme. Bij de 'Beleef
de Lente'-filmpjes bevinden zich ook opnamen die gemaakt
zijn op het in het Haringvliet gelegen kunstmatige eiland
Bliek. Op beelden welke werden opgenomen op 28 juni zien
we ook jonge exemplaren van deze zomer op punt van uit
vliegen staande grote sterns. Dus toch nog!
Veel aandacht, ook internationaal, kreeg de vogelgriepellende die in ons land de grote sterns overkwam.
Met als coördinator Kees de Kraker bestaat in Nederland al lang de Contactgroep Grote Sterns, waarvan de
leden via 'sternmails' elkaar iedere zomer op de hoogte houden over de gang van zaken bij de sternkolonies,
ook in die van West-Europa. Net in de week waarin de eerste jongen uitkomen, eind mei, kwamen de eerste
alarmerende sternmails door en wel van Texel. In De Petten bij Den Hoorn had zich een behoorlijke kolonie
gevestigd. Met alom in en rond de kolonie creperende sterns ging het er helemaal mis, ook in de nabijgelegen
Mokbaai en, naar aannemelijk is, ook verder buitengaats. De kolonie raakte ontvolkt en de pandemie sloeg
over naar andere grote sternkolonies, waaronder die van Waterdunen bij Breskens in Zeeuws-Vlaanderen,
welke met circa 7000 paren in 2022 de grootste van Nederland was. Met beelden van Texel bracht Mardik
Leopold de sternellende op deskundige wijze onder aandacht van de media. Die werd ook opgepikt in voor
noemde Nieuwsbrief van de EAAFP. Hoezeer de vogelgrieppandemie heeft huisgehouden onder de grote
sterns zal pas in volle omvang duidelijk kunnen worden in het volgende broedseizoen, dat van 2023.
Wouter Courtens probeert inzicht te krijgen in de omvang van de sternsterfte in dit land.
Jan-van-gent, aangetroffen 21 jullj.l. vluchthaven, Flaauwers Inlaag.
Foto: Vos Broekema
Literatuur
East Asian-Australian Flyway Partnership. 2022. Newsletter No. 79. June 2022.
Ouweneel, G.L. 2015. De CCT, een sternverhaal. In Een aangename onrust. Liverse. Dordrecht.
Ouweneel, G.L. 2018. Ganzencongres Beijing IV. In Ik moet de horizon om me heen zien. Liverse. Dordrecht.
Binnen de mega-ren bleven een paar schepsels achter waar
mee kennelijk wat mis was. Het jaar daarop bezochten na
afloop van de 16e bijeenkomst van de Goose Specialists
Group in Beijing een paar deelnemers China's befaam
de Poyangmeer, een zeer belangrijk winterkwartier voor
Noord-Aziatische watervogels. Daar deden wij de ervaring
op dat in de onmiddellijke nabijheid enorme complexen met
gevogelte-industrieën gevestigd waren. Binnen die uitlopen
waren taferelen te zien die onze autoriteiten direct de
gordijnen in zouden jagen.... terwijl die instantie in eigen
land toch ook wel wat te verstouwen krijgt.
-■
v
