Nationale Kerkenaanpak ook in Zeeland van start!
11
David Koren
Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs Cultuur en Wetenschap heeft vanaf
1 januari 2019 drie miljoen euro beschikbaar gesteld voor het opstellen van kerken-
visies, voor de komende drie jaar. Al zeven gemeenten in Zeeland hebben vervol
gens de decentrale uitkering aangevraagd om hier uitvoering aan te geven (Borsele,
Goes, Hulst, Middelburg, Noord-Beveland, Schouwen-Duiveland en Tholen). Wat
zijn kerkenvisies precies en wat kan het betekenen voor de instandhouding van het
rijke religieuze erfgoed in Zeeland?
Op 14 februari 2019 organiseerde Erf
goed Zeeland samen met de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed een bijeen
komst voor gemeenten en kerken om
hen bij te praten over de mogelijkheden
die de regeling biedt. Deze bijeenkomst
vond plaats in de Open Havenkerk in
Oost-Souburg, zelf een prachtig voor
beeld van een historisch kerkgebouw dat
een nevenbestemming heeft gekregen
ten behoeve van concerten, lezingen en
(zakelijke) bijeenkomsten. Het gebouw,
een rijksmonument uit de vijftiende eeuw,
is uitgerust met beamer, licht en geluid,
verwarming en allerhande faciliteiten voor
het ontvangen van bezoekers. De lokale
kerkgemeenschap heeft al goed nagedacht
over de ook hier teruglopende inkomsten
als gevolg van de ontkerkelijking. Het
kerkbestuur had daarbij gekozen om een
aparte exploitatiestichting in het leven te
roepen die - buiten het kerkbestuur om
- zorg draagt voor de exploitatie van het
gebouw en het vergaren van inkomsten
voor de instandhouding ervan.
Toch zal de hier gekozen oplossing niet
voor elke kerk wenselijk of mogelijk zijn.
Bijvoorbeeld omdat er simpelweg geen
behoefte aan bestaat en de kas voldoende
gevuld is. Daarnaast heeft een dergelijke
nevenbestemming effecten op de moge
lijkheden van nabijgelegen kerkgebouwen.
De markt is immers beperkt en een eve
nement dat in deze kerk plaatsvindt, zal
dus niet in een andere kerk plaatsvinden.
Een samenhangende visie op het religieus
erfgoed is dan ook wenselijk. Als de spoe
ling te dun wordt, is niemand er meer bij
gebaat. Maar om tot een samenhangende
visie te komen is breed draagvlak tussen
de verschillende partijen nodig. Dat zijn
niet alleen de eigenaren van kerkgebou
wen, maar ook de gemeenten, burgers
(omwonenden, erfgoedorganisaties)
bedrijven en bezoekers. Kortom, een com
plexe opgave om met elkaar in gesprek te
komen, wellicht nog moeilijker dan het
opstellen van een visie zelf. Maar het Rijk
gaat dit proces om tot een kerkenvisie te
komen nu financieel ondersteunen.
Aantallen kerken van belang
De decentrale uitkering die de gemeente
kan aanvragen, is gebaseerd op het aantal
als kerk gebouwde gebouwen binnen een
gemeente. De volgende bedragen zijn
beschikbaar:
25.000,- voor gemeenten met 0-19
kerkgebouwen;
50.000,- voor gemeenten met 20-39
kerkgebouwen;
75,000,- voor gemeenten met 40 of
meer kerkgebouwen.
Erfgoed Zeeland heeft voorjaar 2019 het
aantal kerken in de gemeenten uitgezocht
en kwam daarbij uit op 365. Lang zal dit
echter niet meer duren, want het aantal
kerkgebouwen is nog steeds groeiende
De oude dorpskerk van Oost-Souburg, rijksmonument en uitgerust met een nevenbestemming.
(Foto D. Koren.)
