i
T
8
Rib rustend op een draagsteen met
bladversiering en schildje, 2020.
(Particuliere collectie.)
Kruisgewelf in de hal van de winkel de Vier
Wienekes, 2020. (Particuliere collectie.)
kel teruggeplaatst waardoor de winkel
een bijzondere entree kreeg. Hierdoor is
de poort, zij het in twee delen gesplitst,
wel behouden gebleven.
De toren
De toren is voor een deel in de top van de
voorgevel gemetseld. Deze toren is bij de
restauratie in 1953-1955 aangebracht en is
een reconstructie van het oorspronkelijke
laatgotisch hangtorentje met speklagen.
Dit hangtorentje met een grote roodkope
ren bol met bijzondere elementen als spits
is in 1588 vervangen door een spitse toren
zoals we die bijvoorbeeld op de tekening
in de Cronyk van Zeeland uit 1696 aan
treffen.^ Bij de restauratie in 1953-1955 is
in het torentje een andere klok opgehan
gen en op de toren een spits in de vorm
van een haan geplaatst.10)
De nis
Drs. J.H. Kluiver merkt bij de restaura
tie in 1961 op dat de restauratie van de
westgevel op een verantwoorde wijze
was uitgevoerd maar dat het toch wel
erg jammer was dat de spitsboog niet
was voorzien van een (dicht gemetseld)
raam met maaswerk aan de bovenkant
maar dat in plaats daarvan een nis was
ingemetseld.11) Dit doet vermoeden dat
de nis eerst in 1961 boven de deur is ge
plaatst. Dit is echter niet het geval. Zoals
uit de archieven van het gasthuis blijkt, is
in 1568 geld betaald voor het herstel van
stenen beelden in de nis boven de twee
boogdeuren.12)
Het raam boven de rondboognis
De restauratie aan de voorgevel, in 1961
begonnen, werd in 1964 afgerond met de
vervanging van het raam in de top van de
voorgevel door een raam met een gemet
seld harnas met maaswerk in vorkmotief.
Ook de andere ramen van de kapel wer
den in dezelfde vorm aangepast.
Als stenen konden spreken...
De stenen van de Sint Barbarakerk heb
ben via dit artikel hun verhaal kunnen
doen. De lezers van het Bulletin zullen
ongetwijfeld met nieuwe interesse naar de
voorgevel van de Sint Barbarakapel kijken
wanneer ze door de Lange Delft in Mid
delburg lopen.
Noten
1. Doornik ligt in het zuiden van België in de
provincie Henegouwen.
2. Merlijn Hurx, Het repertoire van de ex
portarchitectuur in de 15e en 16e eeuw in de
Nederlanden.
3. Zo reisde in 1511 de steenhouwer Heynric
van de Eycke naar Mechelen om daar An-
thonis Keldermans bij te staan bij het ma
ken van de berderen voor de stadhuistoren
van Middelburg, waarvoor hij 42 dagen in
Mechelen verbleef.
4. A. Oosthoek, Voorlopige lijst der Nederland
se monumenten van geschiedenis en kunst,
deel VI, de Provincie Zeeland, Utrecht1922,
p. 147, Lange Delft H 23.
5. Zeeuws Archief, De archieven van de
Godshuizen, rekening van de Nederkapel
nr. 91.
6. Zie hierover verder voetnoot 9.
7. Onder wagenschot worden eikenhou
ten planken verstaan van een bijzondere
kwaliteit. De eikenstam wordt daartoe
eerst gekloofd in vier stukken (kwartieren
genaamd). Deze kwartieren worden ver
volgens tot planken gezaagd, waarbij de
zaagsnede loodrecht op de jaarringen komt
te staan. Aldus worden planken verkregen
waarin zich fraaie patronen aftekenen. Het
op 18 januari 2020 geplaatste Sint Barbara-
beeld boven de deuren is overigens ook van
wagenschot gemaakt.
8. Als noot 4.
9. Een sluitsteen aan de zijkant van de kerk
met het jaartal 1588 daarop, verwijst naar
het verwijderen (mogelijk als gevolg van
blikseminslag) in dat jaar van de toren van
de kerk en de torenspits (de zogenaamde
appel van Jeruzalem). Een identieke toren
spits die ook in 1492 is gemaakt, wordt
nog aangetroffen op de Jerusalemkerk in
Brugge.
10. De oorspronkelijke klok was eerder al
verwijderd en in de toren van Kleverskerke
geplaatst.
11. J.H. Kluiver, voormalig conservator Zeeuws
Genootschap der Wetenschappen, De
restauraties in 1953-1955 en 1961, in het
boekje 500jaar te gast in Gasthuiskerk,
Middelburg 1994.
12. Als noot 5.
Rekening voor het herstel van stenen beelden in de nis boven de boogdeuren uit 1568. De tekst luidt: Betaelt Basbiaen van Huye dartich scel-
lingen grooten over dat hy vermaecht heeft die steene beelden over den inganck van Onzer Vrouwe kercke in 't Neder tgasthuys by quitancie XXX
sch. gr. (Zeeuws Archief, Godshuizen Middelburg, inv.nr. 91.)
