Restauratie van de Sint Barbarakapel c.q. Gasthuiskerk in
Middelburg Kees de Jonge
21
In het Bulletin van december 2020 is de heer S. Jongepier ingegaan op de geschiedenis van de Sint Barbarakapel, of te wel de
Gasthuiskerk, in Middelburg. In dit stuk wordt uitgebreid ingegaan op de bouw en de vele wijzigingen die deze kerk in de loop
der eeuwen heeft ondergaan. De kerk aan de Lange Delft heeft z'n huidige verschijningsvorm te danken aan de veranderingen
die in 1961 zijn doorgevoerd. Tot die tijd was de kerk ingebouwd door een aantal panden tegen voor- en zijgevel.
Voordien werd in 1954/55 de kerk inwendig geheel gerestaureerd. De huidige consistorie, eigenlijk het koor van de kerk, was
tot 1961 kosterswoning. Het vorige interieur is in 1981 tot stand gekomen; het bijgebouw van de kerk werd in 1982/83 gere
aliseerd. In het voorjaar van 2002 heeft een herinrichting plaatsgevonden van de kerkzaal. De grootste veranderingen waren
destijds het aanbrengen van vloerverwarming, het vervangen van de houten vloer door een hardstenen vloer, het creëren van
een middenpad en het verhogen van het liturgisch centrum. Om een zelfde aantal zitplaatsen te behouden als voorheen is de
gaanderij in die tijd ook vergroot.
Archieftekening gevel aan de zijde van de Nieuwstraat.
Detailopnames van het leidekwerk tegen de
zuidelijke topgevel. (Rothuizen Erfgoed.)
Het nieuwe leidekwerk werd in verticale
banen aangebracht. Oud leiwerk werd pas
verwijderd als er direct nieuwe leien gelegd
konden worden. Het dakbeschot heeft daar
door niet bloot gelegen zodat er geen kans
was op lekkage. (Rothuizen Erfgoed.)
De restauratie is een voortvloeisel uit het
Periodiek Instandhoudingsplan 2015
2020 (PIP) dat in opdracht van de Chris
telijke Gereformeerde Kerk is opgesteld
door de afdeling Erfgoed van Rothuizen
Architecten te Middelburg. Door Rothui
zen Erfgoed is een bouwkundige opname
uitgevoerd met als basis de aanbevelingen
die voortkwamen uit de rapportages van
de Monumentenwacht Zeeland (tegen
woordig Erfgoed Zeeland).
Dit resulteerde in een gedetailleerd bestek
met uitgebreide kwaliteitsbeschrijving
van de toe te passen materialen. In overleg
met de kerkelijke gemeente is besloten
om de werkzaamheden in een keer uit te
voeren en niet te spreiden over de zes jaar
die een Periodiek Instandhoudingsplan
normaliter omvat. Het werk werd in 2017
aanbesteed onder deskundige aannemers.
Voorwaarde voor deelname aan de aanbe
steding was, dat de aannemers aantoon
bare ervaring hadden met het restaureren
van historisch massief metselwerk en his
torische dakbedekking. Het werk is uit
eindelijk gegund aan Bouwbedrijf Melis-
kerke, dat onder meer restauratie-ervaring
Het herstelde en opnieuw geconserveerde windkruis. (Foto auteur.)
Over de leigedekte daken zijn nieuwe lei
dingen van de bliksemafleider aangebracht.
Gekozen werd voor een bevestigingssysteem
met RVS klemmen zodat er geen kans is op
schade aan de leien. (Rothuizen Erfgoed.)
had met de kerken van Wolphaartsdijk en
Meliskerke. Ook de onderaannemers zijn
getoetst aan soortgelijke projecten.
De restauratie van de Gasthuiskerk is in
december 2017 gestart waarbij onder
meer de daken, de gevels en de vensters
grondig zijn aangepakt. Uitgangspunt was
het in orde brengen van de kerk zodat in
de aankomende dertig jaar geen grote res
tauratie meer uitgevoerd hoeft te worden.
Vanuit praktische overweging is dan ook
gekozen zoveel als mogelijk werkzaam
heden te combineren. Zo is bijvoorbeeld
met behulp van de steiger aan Nieuw-
straatzijde zowel de gevel hersteld als het
De torenbekroning in de oude situatie.
(Foto auteur.)
