De Verdwaalgast
De Verdwaalgast
Peter Maas (tekst foto)
Spelende hond in het water, bij Axel.
Hanneke Versol (tekst) en Carola André (foto)
Resten van medicijnen en bestrijdingsmiddelen worden in
steeds hogere concentraties aangetroffen in afvalwater en
oppervlaktewater (naar schatting worden jaarlijks in Nederland
140 ton geneesmiddelen en 17 ton bestrijdingsmiddelen op
het oppervlaktewater geloosd). Het beperken en tegen gaan
van meststoffen, bestrijdingsmiddelen en medicijnresten
in grond- en oppervlaktewater zijn nu de belangrijkste
actiepunten voor waterbeheerders.
Ook huisdieren worden behandeld met medicijnen, en met
vele bestrijdingsmiddelen tegen wormen, vlooien, teken en
andere mijten zoals schurftmijten en huisstofmijten. Dit leidt
waarschijnlijk tot normoverschrijding van deze middelen in
het oppervlaktewater. De emissieroutes van de toepassing
bij hond en kat (als halsband, tablet, spot on druppels, spray,
shampoo) naar oppervlaktewater zijn in kaart gebracht.
Restanten hiervan horen te worden afgevoerd via klein
chemisch afval en niet via het riool of het zwemwater. Bij
halsbanden en druppels wordt de lipofiele werkzame stof
opgenomen in de keratine van de opperhuid en haren, en slijt
daar langzaam weer van af. De moderne anti-ectoparasitica
zijn zo effectief dat ook een hond met een allergie voor
vlooien of mijten redelijk jeukvrij kan blijven. Maar dat
jaarrond of zgn. preventief behandelen is bijna nooit nodig.
Een gezonde hond of kat hoeft alleen behandeld te worden
als vlooien zijn gevonden op de huid, simpel met een
vlooienkammetje. Met stofzuigen en kleedjes wassen, de
vlooienkam en een enkele teek verwijderen kan een huisdier
bijna zonder vlooienbestrijding. Chemische tekenbestrijding is
alleen aan te raden wanneer veel of gevaarlijke teken worden
gevonden. Eerst de diagnose, dan - gerichte - behandeling!
Blind of zgn. preventief behandelen met bestrijdingsmiddelen
is slecht op alle fronten, en zeker voor het milieu! Goede
diagnoses en adviezen door dierenartsen kunnen een groot
verschil maken.
Hier valt veel winst te behalen. In 2008 is de nieuwe
Wet Diergeneesmiddelen van kracht geworden.
Bestrijdingsmiddelen voor gebruik bij koeien, schapen en
paarden zijn sindsdien alleen op recept van de dierenarts
verkrijgbaar, gekoppeld aan een monitoringsprogramma. Door
gericht behandelen na onderzoek krijgt men een veel beter
resultaat bij minimaal gebruik. Vooral bij paardenhouders werd
voordien "blind" behandeld; men ontwormde veel te vaak
waardoor ook resistentie een probleem dreigde te worden.
Dit "alleen op recept" zou ook bij onze kleine huisdieren
ingevoerd moeten worden. Omdat ze geen consumptiedieren
zijn blijven ze bij de overheid buiten schot! Zeker lang
werkende antiparasitica (langer dan 4 weken) zouden alleen
bij uitzondering gebruikt moeten kunnen worden, met
duidelijke waarschuwingen op de bijsluiter: niet wassen of
laten zwemmen binnen een halfjaar na toediening. Misschien
is het verreweg het beste om honden helemaal niet te laten
zwemmen. Het is meer een gewoonte van de baas dan plezier
voor de hond, en het is nergens goed voor, zeker niet voor de
natuur met broedende vogels, kwetsbare oevers en hopelijk
schoon water.
Voor ons ligt de Braakmankreek. De ooit zo machtige
getijdengeul die vanuit de Westerschelde tot diep in Zeeuws-
Vlaanderen doordrong. Op oude kaarten lezen we namen als
De Souterick, Schorre vanden Isabelle Polder, Het Sasse Gadt,
Akselsche Gat, Savojaard Plaat, Groote Stelle, Groot Hondegat,
Kleine Stelle en natuurlijk De Braakman. Biervliet ligt dan
nog op een eiland. De dijk die we vóór ons zien ligt daar al
sinds 1542 toen de Lovenpolder werd bedijkt. De Braakman
zelf werd pas in 1952 volledig aan de zee onttrokken door de
aanleg van de Wevelswaaldijk. De dijk waar we nu op staan
is van nog recenter datum. Ergens rond de eeuwwisseling
aangelegd, vooral als afscheiding tussen natuur en silo, tussen
stilte en gedoe. Het geeft ons nu de mogelijkheid om vanaf
een hoogte van ongeveer 5 meter tot ver het gebied in te
kijken.
Eén van de mooiste plekjes om de Braakman te beleven is
vanaf het picknickbankje op de dijk langs het onverharde
fietspad dat je vanaf de Savoyaardsweg in kunt gaan. De dijk
maakt eerst een haakse bocht naar rechts en even later een
wat flauwe bocht naar links. Daar kun je de dijk op naar het
bankje. Zorg datje wat te drinken of eten bij je hebt want het
loont de moeite hier een paar uur te verblijven.
Ik ben vroeg vandaag. Het is nog geen 7 uur in de ochtend.
Op de een of andere manier, als je zo vroeg bent en het is nog
donker, roept het herinneringen op aan de allereerste keren
dat je op ontdekkingstocht ging. Je hebt geen idee watje
straks te zien gaat krijgen, waar je precies bent of wat je tegen
zult komen. Langzaam wordt het lichter, en de temperatuur
zakt nog wat. Boven het natte gras ontstaan flarden grondmist.
Om 10 over 7 vaart er al een bootje over de kreek. De eerste
fietser passeert een uur later. Heel stilletjes sluipt een vos
voorbij die snel weer verdwijnt tussen de struiken. Het is een
komen en gaan van ganzen. Niet alleen Grauwe gans, maar
ook Grote Canadese Gans, Kolgans en Nijlgans. Het is één en
al snateren, gakken, klagen, blazen en lachen. Waarschijnlijk
hebben ze vannacht allemaal op het open water van de
kreek geslapen en zijn in alle vroegte al even naar dit moeras
toe gekomen. Er is onderling druk en zenuwachtig overleg:
waar straks naar toe om te foerageren? Er zitten ook grote
groepen hoog in de lucht, in de bekende V-vorm. Dit zijn echte
trekkers op weg naar iets in het westen. De Sophiapolder,
Waterdunen, inlagen bij Nummer Een, omgeving Damme in
West-Vlaanderen, of trekken ze nog verder weg?
Een Buizerd meldt zich om kwart over 8 en over mijn fototas
kruipt inmiddels een Zuidelijke Boomsprinkhaan.Tijd om
terug te gaan. De koffie is op. Intens kunnen genieten van
de ontwakende natuur, het langzaam lichter worden, een
landschap dat zijn kleuren krijgt en een ongekende stilte vol
vogelgeluiden. Een groepje van 15 Staartmezen, 3 Sijsjes, wat
Koperwieken en een Sperwer wijzen me de weg terug. Als
laatste noteer ik tegen 9.30 uur nog een Kneutje. Hoog in de
toppen van een populier.
In de Delta-aanpak Waterkwaliteit wordt door verschillende partijen samen gewerkt om er voor te zorgen dat alle wa-
terkwaliteitsdoelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 gehaald zijn.
Op zoek naar stille, verlaten plekjes. Een bankje, uitzichtpunt, rustpunt. En vooral: ergens middenin de natuur. Om je te
verwonderen en stil te staan. Vandaag: Braakman-Noord.
Referenties:
Monique Mul e.a.: Emissiereductie naar het oppervlaktewater
van antivlooienmiddelen voor honden. CLM, juni 2021.
www.helpdeskwater.nl
De Steltkluut winter 2022
-
