To or Walcheren is het zogoed als zeker, dat do nieu
we bewening vanuit het zuiden (Vlaanderen envan
uit de duinenreeks kwam. hogelijk is dat voor Zuid-
Beveland ook zo gegaan (br rest nog een s enamel
Beetje var duinen in het onvolprezen sbukje natuur
van de Caloot tussen Nieuwdorp en Borssele).
Schriftelijke "bronnen" komen pasvoorgoed los m de
10de eeuw; bewijzen zijn zeer moeizaam te vergaren.
Wel is de morfologie van Zuici— eve-land danig beschre
ven door I/iejBr. ja» Vlam, maar oök in deze studie
blijven de nodige vraagtekens.
Bewoningssporen tussen-ca 300 en ca 900 zijn op Zuig-
Be vel and (nog) niet aan te wijzen.:
Bit verandert in de Noormannentjjd.
We weten, [dat omstreeks 900 de frankischt- -vorsten
?<lboden, versterkingen aan te leggen langs de kusten
er Iciias de rivieren. Er moeten dus voor de vorsc
belangen op het spel hebben gestaan ---en welke an-
belangen telden zwaarder dan de belastingen - hier
uit zouden we kunnen concluderen, -dat er in de 10de
eeuw in onze streken „weer voldoende bewoning was.
We zijn n' et best ingelicht over de verdedigingswer
ken uit deze 10de eeüwA maar de diverse onderzoekin
gen in Erankrijk, België en Nederland lijken uoch wel
een lijn aan te geven.
Zo zijn er Zeeuwse "bergjes'." (ze worden noon anders
dan zó genoemd, al willen de aardrijkskundo-haimboe-
ken, dat het "vluchtbergen" óf wél' "hillen" zouden^
heten; vooral dit laatste, woord.,zon danswijzen op ae
nauwe stamverwantschap met ...ilbi.qn. ,idie overblijx
selen zijn van deze versterkingen. Br.,... Braai (Leiaenj
nei^i: naar de'franse mening, se.fte zien als kasteel
bergjes (chateaux a motte). Ir.' Trimpo .Burger
(ROB, Amersfoort) heeft meerdere van deze^ oeigqes
afgegraven en ontgraven; totnogtoe ziet hij in zijn
zeer interessante studie (Berichten van ^ae Rijks diens
voor het oudheidkundig bodemonderzoek, qrg o, 112.
1058 pag114- - 157)-twee soorten bergqes. Be- oudste
zouden zijn opgeworpen in de periode voor do eerste
dijkenaanleg; de andere oV'-r deze oudste heen, of op
- 7 -
een geheel andere plaats. Be oudste waren naar schat
ting 1 - 3 m hoog; de jongere 5 - 12 m. Be oudste zou
den dienst hebben gedaan als schapenstellen (mestdagen);
de hogere later als kasteelbergjes. Echter kan men ook
met de resten van een molenberg je te maken hebben. -.
Be 13de eeuwse kasteelbèrgjes waren door een vrij-
diepe gracht omringd; de uitgekomen grond was opgewor
pen tegen een houten donjon van circa 8 m in het vier
kant, Het donjon is de oudste kasteelvorm? een vier
kante woontoren, eerst in (eiken)hout, -spoedig in bak
steen met muren van ongeveer 2 m dikte (zoals duide
lijk te zien is in de Hellenburg) en ongeveer van het
model van de Zuidhavenpoort te Zie rik zee-..
Als dank zij andere strojdmethoden (buskruit) de bete
kenis van het kasteel als sterkte terugloopt tot nul,
wordt de woonheuvel verlaten of veranderd in het lu
xer lasteel (Hellenburg). Van de verlaten sterkte
blijft slechts de aarden omwalling (het bergje) en vaak
ook de (grote) kasteelhoeve. Dit verklaart, waarom in
de nabijheid van een bergje ook nu nog dikwijls één van
de grootste hoeven steak uit de omgeving (Hof Blaems-
kinderen aan de Goesse Straatweg)
Batering van de woonlagen in de berg geschiedt aan
de hand van de aangetroffen scherven en (resten) van
gebruiksvoorwerpen. Enige gidssc„erven van aardewerk
uit de 10de tot 12de ee iw zijn? 3 ingsdorf (een crene-
geelachtig aardewerk dar soms blauwgrijs is cp de breuk
en dat rood of paarsrooi. versierd is), Let Badorf, dat
gekenmerkt wordt door zgn vrij latte oortjes, en het
.ogenaamde Sn aar zaam-gc gi azuur... e a ar du we rkBe grenzen,
in .welk tijdvak een oepaaid socr aard-werk veel in ge
bruik was, zijn van ze ld'sprekend .riet or een honderd jaar
ra nauwkeurig te trekken... .Men ging mar aardewerk heel
z linig om? het was vrij duur en het moest uit verre
streken komen (Duitsland) Er schijnt ook inheems aar
dewerk te zijn geweesr van inferieure kwaliteit.
Sommigen noemen dit kaatste wel "bergjes aardewerk";
kenmerkend zou daarbi zijn de 5-"vormige doorsnede van
de rand. Gebruiksvoorwerpen (benen ringetjes, benen
naalden, benen schaatsen:; spinsteentjes; schoenen; e.d.)
plus scherven plus grondnderzoek geven een hoge mate
van zekerheid van dareri] g/
