44
Vanaf liet eind der 11de eeuw moet Wulpen het belang
rijkste eiland aan de kust zijn geweest. Er bevonden
zich toen op z'n minst twee kerken op het eiland,
tegenover slechts één op het eiland Cadzand. Aan het
eind van de 13de eeuw is het aantal kerken op Wulpen
toegenomen tot vier. In 1292 is er in een oorkonde
sprake van het ziekenhuis Sancta Maria op het eiland
Wulpen.
Aardenburg is rond het jaar 1000 een belangrijk centrum,
maar van een versterkte burcht is nergens iets ver
meld. Waarschijnlijk zal het beschermd zijn geweest door
palissaden, om kleine groepen indringers af te weren.
Aardenburg was een versterkte plaats tussen de slikken
en de schorren. Ook hier worden weor schapen vermeld,
weidegrond met vergelegen schaapskooien. Dit was het
eerste begin voor het ontstaan der hoeven, welke ont
wikkeling de Noormannen hebben gestuit. Na hun ver
dwijnen wordt deze draad pas weer opgenomen. In 1007
worden de eerste hofsteden vermeld. Dit waren schen
kingen aan de St. Pietersabdij te Gent. Het gaat in
deze bron over deugdelijke polders, met vermelding van
de naam van degene, die de inpoldering verrichtte.
De ontwikkeling gaat steeds sneller, want in 94? is
Oostburg nog een eenzame burcht bij een w at er lands chap
en in 1038 is het een woongemeenschap met een kerk.
De graaf schenkt de kerk aan de bisschop, wat een zeer
duidelijk optreden is van de graaf op gebied van de ab
dijen van Gent. Dit optreden wekt bij vele mensen uit
die tijd verbazing. Over dit optreden spreekt een tijd
genoot-bisschop met waardering.
Oostburg is op weg naar een snelle ontplooiing. Het
is nu niet meer de wachter tegen de Vikingen. Het is
een snél aangroeiend bevolkingscentrum, met mensen,
die de zee gaan bevaren. Er is (evenals te Brugge)
een nieuwe burcht gebouwd op de uitgang van een inham.
Oostburg was èen natuurlijke haven die economisch gun
stig lag. Ook het talrijker worden van de schaapskooien
leverde velerlei voordelens de schapen haalden met de
planten het1 zout uit de aarde en bovendien had. men wol
in overvloed voor de uitvoer. .Spoedig leverden de ont-
zilte nieuwe polders rijke graanoogsten. Wat de wol-
uitvoer betreft, ging Oostburg een belangrijke rol
45
spelen. De omliggende gebieden werden door Oostburg
bewerkt. Zo zijn de verschillende ;ï-dijke's" (zoals
IJzendijke) vanuit Oost burg gesticht? rond 1150 waren
ze onderhorig aan d_e moederkerk Oostburg.
Men verkreeg veel 'nova terra', nieuwe grond., door
aanpoldering, bijv. Groede. Deze gebieden werden door
de boerenzoons uit die streek ontgonnen, met behulp
van de zogenaamde :tgasten;t (cf. H. Pirenne, De Mid
deleeuwen, economische en sociale geschiedenis, 2de
dr. p.96 e.y», eveneens voor verdere litteratuur
over dit onderwerp).
De verkoop van de wol geschiedde in de centra der
textielindustrie, o.a. Gent en Yperen.
In de 11de eeuw was Oostburg een belangrijke handels
plaats. In 11?0 verschijnt Oost burg naast Aardenburg
en Brugge als de belangrijkste plaats.- Het is dus in
de 12de eeuw, dat Oostburg op weg is, om zich tot
een grote stad te. ontwikkelen (vergelijk voor de be
volkingscijfers in de Middeleeuwen het eerder ge
noemde werk van H. Pirenne).
Voor 1195 komt er naast de oude kerk een tweede,
1 duo ecclesiae cum capello'. Men vraagt zich nu af,
of de stichting van die tweede, kerk verband houdt
met de bevolkingsaanwas* Dat is niet het geval.
De Sint Pietersabdij van Gent had in de zestreek gro
te bezittingen, evenals de Sint Baafsabdij. De oude
kerk was een stichting van de Sint Baafs en deze
monniken zouden niet tot het stichten van een nieuwe
kerk overgaan, als de bevolking niet groot genoeg
was voor een nieuv/e parochie. De Sint Pieters sticht
nu voor zichzelf een kerk naast die van de Sint
Baafs. Hetzelfde systeem vindt men in de stad Gent
zelfwaan de Sint Pieterskerk practisch naast de
Sint Baafskerk staat, ieder op eigen grondgebied.
Het is niet bekend, wanneer Oostburg en Aardenburg
stadsrechten hebben gekregen, zoals dat ook niet be
kend is van andere Vlaamse steden. In 1177 wordt er
gewag gemaakt van een 'opidium' (cf. Algemene gesch.
d. Nederl., deel 1). De betekenis was nog zeer vlot
tend. Later betekent het de eigenlijke' stad. In het
begin van de 12de eeuw is het "-nog slechts een^ ver
sterkte burcht? het wijst op een oude burcht die
