Verschenen
Broedvogels van Zeeland
Vanaf 1983 tot 1991 voerden
medewerkers van de provincie
Zeeland een broedvogelonder-
zoek uit, waarbij een groot deel
van Zeeland werd geïnventari
seerd. Dit jaar werden de resulta
ten gepubliceerd in
"Broedvogels van Zeeland".
Het boek valt in twee delen uit
een. Het eerste gedeelte gaat
over broeclvogelgemeenschap-
pen. Gepoogd is een samenhang
te vinden tussen de patronen in
de broedvogelbevolking, de
vegetatie en het landschap. Via
ingewikkelde berekeningen
werden voor Zeeland verschil
lende broedvogelgemeenschap-
pen onderscheiden. De vraag is
echter of al deze computerbere
keningen nu wel zoveel nieuws
opleveren en wat de praktische
betekenis is.
Plantengemeenschappen zeggen
veel over de omgeving waar ze
voorkomen, fcnj vogels is dat veel
minder het geval. Al was het
maar omdat vogels kunnen vlie
gen. Om een voorbeeld te
geven. In de duinen wordt een
Zilvermeeuw-Fitis-type onder
scheiden. De aanwezigheid van
een vuilnisbelt in de buurt is
meer bepalend voor deze broed-
vogelgemeenschap dan de typi
sche kenmerken van het duin
ter plaatse.
De waarde van dit boek is dan
ook meer gelegen in het tweede
deel. Dat is het overzicht van alle
191 broedvogelsoorten, waar
van wordt aangenomen dat ze in
deze eeuw in Zeeland hebben
gebroed. Elke vogelsoort komt
apart aan bod. Er wordt een
korte karakteristiek gegeven van
de vogel en verteld over het
voorkomen van voor 1983 en in
de periode 1983-1991. In veel
gevallen wordt op een kaartje
aangegeven waar de vogelsoort
broedde en in welke dichthe
den. Heel veel interessante en
nuttige informatie, dat het boek
zeker de moeite waard maakt.
Bezuinigingen
In de loop van de jaren zeventig
vond het provinciebestuur het
nodig om te beschikken over
gedetailleerde informatie over
flora en fauna, onder andere
voor het ruimtelijk beleid.
Onder druk van de bezuinigin
gen vindt men het nu wel weer
genoeg geweest. De natuur
onderzoeksafdeling van de pro
vincie kent een kwijnend
bestaan. Ten onrechte, zeker nu
de provincie meer verantwoor
delijkheid krijgt voor het natuur
beleid in het kader van de
decentralisatie van rijkstaken.
Om een goed beleid te kunnen
voeren zijn gegevens noodzake
lijk. Op gezette tijden de stand
van zaken opmaken van de
Zeeuwse natuur behoort een
vaste taak te zijn van de provin
cie. Er worden de komende
jaren miljoenen geïnvesteerd in
het kader van het
Natuurbeleidsplan, waterbe
heersplannen e.d. Op z'n minst
moet bekeken worden of die
investeringen ook natuurrende-
ment opleveren. Daar zijn gege
vens voor nodig. Nu hoeft de
provincie dat niet allemaal zelf
te inventariseren. Er gebeurt al
veel, bijvoorbeeld door
Rijkswaterstaat en de tientallen
vrijwilligers. Maar coördinatie
ontbreekt, evenals het tijdig
publiceren van de onderzoeks
gegevens. Dit laatste is overigens
een punt van kritiek, dat ook het
broedvogelboek van Zeeland
raakt.
"Broedvogels van Zeeland"; Jan-
Willem Vergeer, Gerard van
Zuylen, provincie Zeeland.
Uitgave: Stichting Uitgeverij
Koninklijke Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging.
ISBN 90-5011-067-3 gebonden.
Winkelprijs 59,50.
(T.K.)
De toestand van de
Zeeuwse natuur
De provincie Zeeland heeft een
brochure uitgebracht over de
toestand van de natuur in de
provincie. Die toestand blijft
zorgelijk. Weinig nieuws onder
de zon dus. Vermesting, verdro
ging, versnippering en de
typisch Zeeuwse variant daarop
"verdamming", zijn de belang
rijkste oorzaken. Door de ver
zoeting achter de Deltadammen
zijn ook de zoute waarden, waar
aan de Zeeuwse natuur juist zijn
internationale waarde ontleent,
achteruit gehold. Verzuring is in
Zeeland minder een probleem
dan in de rest van het land,
omdat kleibodem overwegend
kalkrijk is. Wat natuurlijke rijk
dom betreft komen veel soorten
alleen nog in natuurgebieden
voor. Daarbuiten is de natuur
sterk vervlakt en komen vooral
minder kieskeurige, algemene
soorten voor. Samenvattend
wordt gesteld dat zeldzame plan
ten en dieren steeds zeldzamer
worden en dat de algemene
soorten steeds algemener wor
den. Het beleid om deze alarme
rende situatie te verbeteren is
merendeels nog in de planvor-
mende fase. "Maar reeds uitge
voerde projecten wijzen erop
dat de gekozen richting kansrijk
is," besluit de brochure voor
zichtig optimistisch.
De toestand van de Zeeuwse
natuur (32 blz.) is een uitgave
van de provincie Zeeland en is
gratis verkrijgbaar bij het
Informatiecentrum, Abdij 9 in
Middelburg; tel. 01180-31400.
(W.d.W.)
Ecosysteemvisie Delta
De natuurkwaliteit van het
Deltagebied van Zuidwest-
Nederland kan nog in belangrij
ke mate worden versterkt. Dat is
de belangrijkste conclusie van
het rapport Ecosysteemvisie
Delta waarover in november een
symposium gehouden werd. Het
document is een van de tien eco
systeemvisies die zijn opgesteld
voor een nadere oriëntatie op de
Ecologische Hoofdstructuur van
Nederland. Het optimisme over
de toekomstkansen van het
Deltagebied wordt volgens de
samenstellers ingegeven door de
bijzondere vitaliteit en het her
stelvermogen van estuariene sys
temen: ze kunnen tegen een
stootje. In een estuarium waai
de belangrijkste processen van
getij- en rivierdynamiek nog
functioneren, de Westerschelde
bijvoorbeeld, kan veel bereikt
worden door verstoringen weg
te nemen. Verstoringen zoals de
slechte waterkwaliteit, het conti
nu baggeren en de grote opper
vlakten intergetijdegebied die
ingepolderd zijn. Delen van de
Delta waar de invloeden van de
zee zijn buitengesloten of sterk
zijn verminderd, het Haringvliet
bijvoorbeeld, kunnen worden
hersteld door eb en vloed en de
rivierinvloed weer terug te laten
keren.
Het wordt allemaal maar even
tjes gezegd, maar bovenstaande
visie ten uitvoer brengen zal nog
heel wat discussiestof opleve
ren. Het rapport wil daar graag
de aanzet toe zijn: "Laat het geen
stof zijn voor louter specialisten
(de indrukwekkende opsom
ming van deskundigen achter
in), maar voor een discussie in
brede kring".
Ecosysteemvisie Delta; 191 blz;
uitgave van het Informatie- en
Kenniscentrum NBLF, Postbus 30,
6700 AA Wageningen;
tel. 08370-74801. Prijs: 25,-
(W.d.W.)
Kop van Schouwen
De Kop van Schouwen is één
van de grootste en gaafste duin
gebieden van Nederland en
daarmee van Noordwest-Europa.
Het is een belangrijk leefgebied
voor zeldzame planten en die
ren. In de serie Beschermde
Natuurmonumenten heeft het
Ministerie van o.a. Natuurbeheer
een kleurrijke brochure over het
gebied uitgebracht. De folder
geeft aan welke waarden het
gebied heeft en hoe die bij de
wet beschermd zijn. Verder zit
er een kaart van de Kop bij, wor
den gedragsregels aangehaald en
ontbreekt ook de serie voor
naamste adressen en telefoon
nummers niet.
De folder Kop van Schouwen is
een (gratis) uitgave van het
Ministerie van LNV, Directie
Natuur, Bos, Landschap en Fauna,
Postbus 6, 4460 AA Goes;
tel. 01100-37911.
(W.d.W.)
18 WANTIJ DECEMBER 1994