Ongeveer 46%van
de biomassa in zee
bestaat uit wild
zeewier
Er zijn aanwijzingen dat zeewier 12.000 jaar voor Christus al gegeten werd door
kustbewoners in Chili. In latere tijden bakten bewoners aan zee hun broden
met zeewier, gaven het als voer aan hun vee, als meststof aan hun gewassen
en als hoestdrank aan hun kinderen. Zeewier krijgt in Nederland nu steeds
meer aandacht. Zeewier is naast voedsel ook een bron voor meststoffen,
cosmetica, veevoer, medicijnen, grondstof voor textiel en bio-plastics en kent
vele industriële toepassingen. Maar wat vindt de zee ervan als we zoveel
zeewier willen gaan oogsten?
Voeding als medicijn
Wildoogst
Zeewierkweek
Kleinschaligheid
Guido krijger is lid van de
Wantijredactie.
Is zeewier het
voedsel van
de toekomst?
Guido Krijger
Zeewier heeft een enorm belangrijke
functie binnen het ecosysteem.
Het produceert, samen met de microalgen,
60% van onze beschikbare zuurstof (O2)
op aarde en slaat koolzuurgas (CO2) op.
De zeewierwouden vormen een belang
rijke kraamkamer voor vissen en zuiveren
de zee. Zeewier haalt namelijk ammonium,
nitraat en fosfaat uit het water.
Een rijk begroeide kust remt ook nog eens
de golfenergie en draagt daarmee bij aan
de veiligheid van het achterliggende land.
Ons voedsel wordt steeds armer aan
vitaminen en mineralen. Naast een
gezonde en duurzame landbouw kan
zeewier ook bijdragen aan dit tekort te
verminderen. Wieren zijn namelijk een
rijke bron van mineralen, sporenelemen
ten, vitaminen, proteïnen, koolhydraten en
bioactieve bestanddelen. Nu steeds meer
mensen geen of minder vlees en vis eten,
mag je best stellen dat zeewier veelbelo
vend is. Geroemd wordt hun eiwitgehalte
maar de voedingsvezels zijn misschien wel
belangrijker. We hebben er een tekort aan,
terwijl vezels juist van belang zijn voor ons
immuunsysteem en bij het tegengaan van
onze welvaartziektes. Zeewieren zijn echte
immuunboosters, zitten vol antioxidanten,
zijn bloeddrukverlagend, stabiliseren de
bloedsuikerspiegel en zijn goed voor hart
en bloedvaten. Sinds de jaren '90 is er veel
onderzoek gaande naar de geneeskracht
van zeewier. Maar het daadwerkelijk
gebruik in geneesmiddelen is nog beperkt.
We moeten dus nog even tegen het oude
idee van Hippocrates aanleunen dat ons
8 wantij december 2021
voedsel ook ons medicijn kan zijn.
Voorlopig gewoon opeten die wieren dus.
Het oogsten uit het wild gebeurt al sinds
de mens zeewier gebruikt. In Zeeland is
het verboden om zeewier te snijden.
Door de Provincie Zeeland zijn er enkele
vergunningen verleend aan ondernemers
om onder bepaalde voorwaarden en
richtlijnen zeewier in het wild te snijden.
Ongeveer 46% van de biomassa in zee
bestaat uit wild zeewier. Als de mens zich
deze massa toe zou eigenen, dan zou
onze impact op het ecosysteem van de
zee onherstelbaar groot zijn. Grootschalige
wildoogst is uiteraard niet duurzaam en
kleinschalige wildoogst alleen als dit de
habitat niet verstoort of uit evenwicht
brengt. Die laatste zou zelfs kunnen
bijdragen aan dit evenwicht. Bijvoorbeeld
door het oogsten van invasieve soorten
of soorten die er in overdaad zijn (bijvoor
beeld zeesla). Zo kunnen wij onze invloed
als mens op een positieve manier
aanwenden.
De beroepssector van zeewierkwekers
staat nog in de kinderschoenen.
Kwekers zijn nog sterk afhankelijk van
de wetenschap met betrekking tot het
uitgangsmateriaal (de zeewierbaby's)
en andere fundamentele kennis zoals
de invloed van aquacultuur op het mariene
ecosysteem. Uit wetenschappelijke studies
is gebleken dat grootschalige kweek een
te grote belasting kan zijn voor het
ecosysteem. Immers de benodigde
voedingstoffen voor de groei van zeewier
liggen aan de basis van de voedselpiramide
in zee. Als we zeewier op grotere schaal
willen inzetten, lopen we ook het gevaar
dat zeewierkweek een industrie wordt.
Denk aan meer infrastructuur in en om
het kweekgebied, meer ophangsystemen
(plastics) in het water, meer technolo
gische verwerking zoals eiwit ontsluiting
en onderwatercombines om het oogst-
werk te doen. Daarentegen zijn er
kansen voor kleinschalige kwekers
om bij te dragen aan nieuwe habitats
die een toename van biodiversiteit tot
gevolg hebben.
Kleinschaligheid is een goed idee.
De wereld is immers groots door zijn
veelheid en diversiteit aan kleinschalig
heden. Het vormt een voorwaarde voor
duurzame, veerkrachtige en holistische
organisaties. Voordeel is ook dat bij
kleinschaligheid de balans makkelijker
te herstellen is als we uit het lood gaan
met onze menselijke activiteiten. De zee
is namelijk een kwetsbaar ecosysteem
en is snel uit haar evenwicht. Willen
we dat evenwicht niet te veel verstoren,
dan dienen we kleine stappen te nemen
in zee. En bij deze stappen goed op te
letten of we de juiste vragen blijven
stellen. Want we zouden er zomaar
achter kunnen komen dat, willen we in de
toekomst zeewier kunnen eten, we er juist
voor moeten zorgen dat onze zeeën en
oceanen gezond en veerkrachtig blijven.
Dus als wij zeewier willen eten dan moet
er niemand minder dan de zee zelf een
toekomst hebben.
In Nederland is het verboden om zonder vergunning zeewier te oogsten.
WildWier heeft sinds 2015 vergunning van de Provincie Zeeland. Foto: Scherp Fotografie.
wantij december 2021
