De landbouw
heeft de natuur
zelf ook hard nodig
Uitstervingscrisis
Verdienmodel
Rekenmodel
'Nooit meer honger.Maximaal produceren tegen minimale kosten.'
Dat kregen onze boeren mee na de Tweede Wereldoorlog. Het werd een
daverend succes: Nederland werd de tweede agrarische exporteur ter
wereld! De keerzijde was een dramatisch verlies aan biodiversiteit.
Samenwerking
Top Gebieden
Strokenteelt
Voor meer informatie:
Grote belangstelling voor symposium
''Samen op weg naar een
dkkerbouw' op Praefooerd
in CoJijnspjaatdFoto: <vjv -■
De overtuiging dat het anders moet
én kan, leeft steeds breder. In ieder
geval bij de honderd deelnemers aan
het symposium 'Samen op weg naar
een natuurinclusieve akkerbouw',
dat gehouden werd in Colijnsplaat.
Samen wil zeggen: Zeeuws Agrarisch
Jongeren Kontakt, Proefboerderij
Rusthoeve, Provincie Zeeland, Delphy en
DLV Advies, Het Zeeuws Landschap en
ZMf. Een gemengd gezelschap van
'boeren, burgers en buitenlui'.
'Om biodiversiteit in stand te houden
is natuurbescherming alleen niet vol
doende,' stelde Natasja Oerlemans
van Wereld Natuur Fonds (WNF).
'De landbouw heeft de natuur zelf
ook hard nodig: voor een gezond
bodemleven, water, bestuiving
enzovoorts.' Volgens WNF dringt de
tijd 'want er is op dit moment sprake
van een uitstervingscrisis. Deze keer
niet veroorzaakt door de inslag van een
meteoor of een ijstijd, maar door de
mensheid zelf. Het voordeel is dat de
mens er zelf wat aan kan doen.
Neem bijvoorbeeld de omschakeling
naar een fossielvrije economie.'
Hoe zit dat met de landbouw? 'Beloon en
waardeer de boer niet alleen voor het
produceren van voedsel, maar ook voor
vergroting van de biodiversiteit', zegt WNF.
'Het is een gezamenlijke verantwoordelijk
heid, niet enkel van de boeren, maar ook
van de overheid, waterschappen, banken,
grondeigenaren en marktpartijen, om een
nieuw verdienmodel te ontwikkelen ten
gunste van de biodiversiteit. Daarvoor is
een monitor gewenst die de versterking
van de biodiversiteit meet op basis
waarvan beloning en waardering kan
plaatsvinden.' Oerlemans sprak over
de ontwikkeling van 'Kritische Prestatie
Indicatoren'.
Dit was uitgewerkt in een rekenmodel
door Frank Verhoeven van Adviesbureau
Boerenverstand. In zijn schema zitten
diverse indicatoren voor biodiversiteit
zoals de variatie aan gewassen, de
organische stofbalans, het stikstof
overschot, de hoeveelheid gebruikte
gewasbeschermingsmiddelen, de uitstoot
van broeikasgassen en het percentage
land dat gebruikt wordt voor natuur en
landschapsbeheer.
14 wantij december 2021
Willem de Weert
boeren
voor meer
biodiversiteit
'Voor elke geleverde prestatie ontvangt
de boer een aantal punten. Zo boeren
belonen gebeurt al op kleine schaal,
met subsidie van de Provincie, in Drenthe
en Noord-Brabant. Vooralsnog gaat de
beloning om maximaal 2.500,- per
bedrijf. De Rabobank is bezig om de
biodiversiteitsmonitor samen met
WNF verder te ontwikkelen voor de
melkveehouderij. Beloning is bijvoorbeeld
een betere melkprijs en rentekorting
bij de bank. Naast de beloning zou de
boer in de toekomst ook een vorm van
waardering kunnen ontvangen van de
overheid, bijvoorbeeld door vrijstelling
van bepaalde regels.'
Biologische boeren zijn in Zeeland dun
gezaaid. Op Noord-Beveland is Kees
Steendijk de enige. Hij teelt er o.a.
biologische aardappelen en uien. Om aan
biologische mest te komen is hij zelf geiten
gaan fokken. Verder heeft hij samen
werking gezocht met Staatsbosbeheer
(SBB). Hij betrekt maaisel en compost uit
hun nabijgelegen natuurgebieden om zo
het verlies aan nutriënten door de oogst
aan te vullen. Theo Bakker (SBB) zegt
samenwerking met de akkerbouw te
zoeken om het natuurinclusief boeren
te stimuleren.
In Zeeland lopen enkele projecten
om de biodiversiteit in de akkerbouw
te bevorderen. Suzanne van de Straat
van Het Zeeuwse Landschap zei dat haar
organisatie zogenaamde Top Gebieden
wil. Dat zijn akkerbouwgebieden die
direct grenzen aan een natuurgebied en
waarin de biodiversiteit actief door de
boer bevorderd wordt. 'Denk dan aan
gebieden van minimaal 500 hectare
waarin al een basispopulatie van (akker-)
vogels aanwezig is. Het liefst ziet Het
Zeeuwse Landschap dat in deze gebieden
biologisch of in stroken geboerd wordt.'
Als voorbeeldboeren werden Huub
Remijn en Kees Steendijk genoemd.
'We zijn met 50.00 hectare de grootste
verpachter van het land en schakelen
graag boeren in bij het onderhoud
van onze terreinen. Maar de natuur
doelen staan altijd voorop. We bieden
pachtcontracten van twaalf jaar om de
bedrijfscontinuïteit te waarborgen.
Desgevraagd helpen we met het schrijven
van plannen om de biodiversiteit op
de boerderij te vergroten.'
Huub Remijn is geen biologische boer,
maar pacht grond van Het Zeeuwse
Landschap in Burgh-Haamstede. Als
tegenprestatie legt hij daar akkerranden
en bloemblokken aan, maakt beperkt
gebruik van chemie, gebruikt ruige
stalmest voor bodemverbetering, doet
aan niet-kerende grondbewerking en
houdt ruimte voor overhoeken waarin het
wild kan schuilen. Ook doet Remijn aan
strokenteelt. 'De gewassen worden in
stroken van 33 meter breed (de reikwijdte
van mijn spuitmachine) naast elkaar
verbouwd. Naast meer biodiversiteit moet
dit minder ziekten en plagen opleveren.'
Remijn is een 'gewone boer' zoals hij zelf
zegt. 'Als het geen economisch rendement
oplevert, vind ik het als ondernemer niet
interessant.' In elk geval bleek uit een
telling dat op de natuurinclusief bewerkte
percelen meer akkervogels aanwezig zijn
dan in het aangrenzende natuurgebied.
Het symposium in Colijnsplaat
toonde aan dat de boeren er niet
alleen voor staan. Alle partijen
spraken ondersteuning uit en willen
samenwerken om de biodiversiteit op
het platteland terug te winnen.
Dat alleen al is winst.
https://zmf.Nl/project/naar-een-
toekomstbestendige-landbouw-in-
zeeland-strokenteelt/
Willem de Weert is
eindredacteur van Wantij.
wantij december 2021 (15
