PFAS
Het blijkt dat zeehonden in de
Westerschelde veel meer PFAS in hun
bloed hebben dan zeehonden uit een
andere regio.
Vissoorten in de Westerschelde
Pfasschar
Pfasschol
Pfassnotolf
Pf as wij ting
Pfastong
Pfasgriet
Pfaszeeduivel
Pfaspan
Pfasstekelrog
PRODUCTS
THAT CONTAIN
Foto: Edwin Paree.
Cartoon: Cor de Jonge
aanrichten aan het immuunsysteem,
het cholesterolniveau, de lever en het
kan nier- en teelbalkanker veroorzaken.
Ook hebben ze een negatieve invloed op
de voortplanting en ontwikkeling van een
embryo of foetus. Bij langdurige blootstel
ling kunnen PFAS ophopen in het lichaam
en is de kans op deze gevolgen groter.
Concentraties PFAS in zeehonden
Door ophoping van PFAS in dieren,
kunnen soorten die hoog in de voedselke
ten staan gezondheidsproblemen krijgen.
Dit is het geval bij zeehonden in de
Westerschelde. In 2015 liet Provincie
Zeeland onderzoeken waarom zeehonden
in de Westerschelde zo weinig jongen
kregen. Onderzoekers van IMARES
Wageningen UR zochten dit uit en legden
een relatie tussen PFAS en het immuun
systeem en de voortplanting van zeezoog
dieren. Het blijkt dat zeehonden in de
Westerschelde veel meer PFAS in hun
bloed hebben dan zeehonden uit een
andere regio. Zeehonden in de Duitse
wantij juni 2022
Bocht en de Waddenzee hebben een
concentratie PFAS die zeven keer lager is.
In de Baltische Zee is die concentratie
twintig keer lager en in het Arctisch
gebied zelfs honderd keer lager.
PFAS in ons voedsel
Michiel Jonker heeft specifiek voor PFOS,
één van de PFAS stoffen, naast water
monsters uit de Westerschelde ook PFOS in
vissen uit de Schelde gemeten. Hij ontdekte
dat de concentraties daarvan in zowel het
water als in de vis gevaarlijk hoog zijn. Flora
en fauna kunnen die hoge concentraties
PFAS in het water opnemen. Deze zijn weer
van invloed op het hele ecosysteem in de
Westerschelde en op ons voedselsysteem.
Zo zijn zeegroenten, zoals zeekraal en
lamsoor, en vis niet meer geschikt om te
eten. De biodiversiteit in de Schelde daalt
en deze is juist hard nodig om veranderin
gen en schokken in het ecosysteem op te
vangen. Een schone Westerschelde is dus
ook veerkrachtig.
3M
Maar hoe komen PFAS eigenlijk in onze
Westerschelde terecht? Bedrijven uit
het havengebied van Antwerpen en in
de Kanaalzone lozen hun PFAS-houdend
afvalwater op de Schelde.
Chemiefabrikant 3M in Antwerpen is de
bekendste PFAS-producent. Het bedrijf ligt
sinds augustus vorig jaar onder vuur in de
media en mag sinds oktober 2021 niets
meer lozen. Dat is maar goed ook, want zij
mocht volgens de Belgische vergunning
750 keer zoveel PFAS lozen per jaar als het
gelijksoortig Nederlands bedrijf Chemours
in Dordrecht.
Met de stillegging van de lozingen is het
probleem echter nog niet opgelost.
Veel meer bedrijven, ook Nederlandse,
lozen PFAS op de Schelde. De rioolwater
zuiveringsinstallatie in Bath treft jaarlijks
21 kilo PFAS aan in het water dat zij reinigt.
Omdat de huidige technieken nog niet in
staat zijn om PFAS te filteren, belandt dit
vervuilde water alsnog in de Westerschelde.
Verspreiding PFAS
PFAS verspreiden zich het makkelijkste
via het water en de lucht. In het water
lossen ze redelijk goed op en ze hechten
zich over het algemeen niet zo snel aan
de bodem. Door de lucht verspreiden
PFAS zich wanneer chemische stoffen in
de lucht worden gebracht die reageren
tot een PFAS-soort. Deze PFAS-soort slaat
vervolgens op een oppervlak in onze
leefomgeving neer, zoals de bodem,
planten of bebouwing.
Zwemmen
Doordat PFAS zo makkelijk verspreiden
via het water, is de Westerschelde een
afvoerput geworden. Niet alleen van
PFAS, maar ook van andere chemische
stoffen. Om te zorgen dat iedereen deze
zomer veilig kan zwemmen, doet het
RIVM en Rijkswaterstaat onderzoek naar
PFAS op zwemlocaties langs de Wester
schelde. Dit kan bij gevaarlijk hoge
concentraties leiden tot een zwemverbod.
Producten waar PFAS in zitten.
Bron: https://riversideca.gov/press/understanding-pfas.
wantij juni 2022
