EB EN VLOED BEPERKT TERUG
IN DE GREVELINGEN
9pr.
Hier aan de kust, de Zeeuwse kust
Waar de liefde van de lust,
steeds maar weer zal gaan verliezen
Omdat ze nooit kan kiezen
Tussen goed en niet zo kwaad
Maar dat is zoals het gaat
'Daar zijn ze! De wisenten!
We houden uit veiligheid vijftig
meter afstand', zegt Pepijn Calle,
ecoloog in dienst van
Het Zeeuwse landschap.
Een kudde kolossale dieren
staart ons een tijdje aan en gaat
dan rustig verder met grazen.
De ontmoeting met deze dieren
is een opwindend moment op de
wandeling over de Slikken van de
Heen. Dit natuurgebied ligt in
het oosten van Zeeland, pal
naast de Philipsdam aan de rand
van het Krammer-Volkerak.
Zij blijven pleiten voor 'schoon, levend
water''. Mede daardoor is Rijkswaterstaat
een project gestart om uit te zoeken wat de
oorzaak is van de verslechterde waterkwali
teit en wat een oplossing zou kunnen zijn.
Nefs verwacht dat dit onderzoek eind 2023
afgerond zal zijn.
Grootste zoutwatermeer van Europa
In het kader van de Deltawerken is het
Grevelingen door de Grevelingendam
(1965) en de Brouwersdam (1971) van
de zee afgesloten. De zeearm werd een
meer en wel het grootste zoutwatermeer
van West-Europa. Wie Brouwersdam
zegt, roept associaties op met Concert
at Sea en Bl0f en daarmee aan de
beroemde songtekst:
De waterkwaliteit in de Grevelingen gaat al sinds de jaren '90 van
de vorige eeuw meetbaar achteruit. Belangrijkste oorzaak hiervan is
een jaarlijks in de zomer terugkerend tekort aan zuurstof in en net
boven de waterbodem. Dit is het gevolg van het afsluiten van de
Grevelingen van de zee en van de grote rivieren.
Rijk en regio willen in de Grevelingen de waterkwaliteit verbeteren
S
door een beperkt getij terug te brengen. Dat geeft ook
mogelijkheden voor natuurverbetering op lange termijn, waarbij de
-
belangen van maatschappij, economie en natuurontwikkeling met
elkaar in balans zijn. Om die reden gaat in 2022 een Taskforce
aanvullend onderzoek doen. Naast het verbeteren van de
waterkwaliteit en natuur, wordt nu ook rekening gehouden met
de gevolgen van zeespiegelstijging.
Foto: Edwin Paree.
Doorlaatmiddel
De worsteling tussen 'goed en niet zo
kwaad' is nog steeds actueel.
Door de afsluiting was er in eerste
instantie geen eb en vloed meer in het
gebied. Dit maakte het water brak,
waardoor verschillende planten- en
diersoorten verdwenen. Om de natuur te
verbeteren werd in 1978 een sluis in de
Brouwersdam gebouwd. In de Grevelin
gendam bevond zich oorspronkelijk de
Flakkeese Spuisluis. Deze liet alleen water
van het Grevelingenmeer naar de
Oosterschelde stromen. Rijkswaterstaat
renoveerde in 2017 deze Flakkeese
Spuisluis. De sluis werd omgebouwd tot
een tweezijdig doorlaatmiddel. Zo kon er
ook vers zuurstofrijk Oosterscheldewater
naar het Grevelingenmeer stromen.
Uit bedrijf
Na de oplevering in 2017 werd de
spuisluis uit bedrijf genomen om
voorbereid te kunnen worden op de
komst van een technologiecentrum.
Daarbij zou energie uit getijdenturbines
opgewekt gaan worden. De uitwisseling
functie werd dus uitgeschakeld.
De aanpassing van de sluis werd na
problemen met de financiering bij de
private partij stilgelegd. Sinds december
2021 is na werkzaamheden die een half
jaar duurden, de uitwisseling via de
spuisluis weer gestart om de water
kwaliteit in het oostelijk deel van het
Grevelingenmeer te verbeteren.
'Het is nog te vroeg om te oordelen over
de gevolgen van de jongste aanpassing
aan de spuisluis. Na een jaar kunnen we
wel met een evaluatie komen' verwacht
Nefs. 'De uitkomsten hiervan worden
ook gebruikt bij de voorbereiding van
een grote doorlaat in de Brouwersdam
voor het herstel van een beperkte
getijdewerking in het meer.'
Dit artikel kwam tot stand door de
medewerking van en met dank aan
Alexander Nefs (Adviseur hoofdwater
systeem Rijkswaterstaat Zee en Delta).
Voor meer informatie:
www.ivn.nl,www.natura200.nl,
www.rijkstwaterstaat.nl,
www.staatsbosbeheer.nl,
www.zeeland.com en www.zwdelta.nl.
Peter Louwerse
is lid van de Wantijredactie.
16 wantij juni 2022
De wisent is het grootste zoogdier dat in Europa voorkomt.
Op de wandeling hadden we al wat sporen van hun aanwezig
heid gezien. Pootafdrukken, aangevreten wilgentakken,
afgebroken berkenboompjes. 'De wisent speelt een sleutelrol in
het beheer van dit natuurgebied,' zegt Pepijn Calle. 'De wisenten
banen zich met hun kolossale lijf een weg door de jungle, maken
kale plekken op de grond als ze een zandbad nemen. Ze eten
graag reuzenberenklauw, een plant die we hier liever niet zien
omdat ze zo woekert. Wat ook nuttig is dat zaden van planten
in de vacht van de wisenten blijven haken en zich zo verspreiden.
Hun mest is voedsel voor tal van insecten. Zonder de wisenten
zouden de Slikken van de Heen er nu anders uitzien. Meer dicht
bos en minder gevarieerd. Naast wisenten grazen er ook Konink
paarden en rode geuzen, een koeienras, op de vroegere slikken.'
wantij juni 2022 17
