0
NEEM EEN
IN DIENST
Samen duurzaam voedsel produceren
Sr Xi
1^^
In de 19e eeuw was een
dienst nemen.
gewassen willen verbouwen
en vlees produceren en
daarvoor een boer in
herenboer een (groot)
grondbezitter die anderen
het werk op het land liet
doen. Tegenwoordig
gebruiken we de benaming
‘herenboer’ ook voor
coöperaties van
consumenten die duurzaam
Burgh-Haamstede, Goes
wantij oktober 2022
wantij' oktober 2022
Voorlopers
‘De grote vraag is hoe we die overgang bij
de hele keten van voedselproducenten en
overheden als onvermijdelijk laten
doordringen. De huidige crises (klimaat,
energie, oorlog) verhogen de urgentie,
maar de weg is nog lang. Toch zullen
ontwikkelingen van onderop bepalend
zijn, waarbij overheden moeten faciliteren.
Gelukkig zijn er altijd voorlopers: boeren
die overstappen op biologische landbouw,
boerderijwinkels met lokale producten,
winkelketens met een breed biologisch
assortiment en bewuste consumenten.
De gemeenschapstuinderij kan hierin
een belangrijke plaats en rol gaan spelen
door te laten zien dat je op een klein
perceel met gezond voedsel een inkomen
kunt verdienen.’
Pensionado's en gezinnen
Körver zegt dat sommige deelnemers
pensionado’s zijn die een eigen moestuin
niet meer fysiek kunnen onderhouden.
‘Verder zijn er gezinnen, waarvan de
kinderen genieten van de ruime tuinderij.
Ouders laten hun kinderen zien hoe
groenten en fruit groeien.
Het aardbeienbed is daarbij natuurlijk
favoriet. En als de broccoli gaat bloeien
dan kun je de bloemetjes oogsten en
eten. Dat zie je niet in de winkel.
Ook is iedereen verbaasd over het grote
smaakverschil tussen winkel en tuinderij.
Natuurlijk zijn gezond voedsel en een
betere wereld ook belangrijke
argumenten om deelnemer te worden.’
Vlaggetjes
Om het oogsten voor de minder ervaren
deelnemer gemakkelijker te maken, staan
er oranje vlaggetjes bij de bedden waar
wat te oogsten valt. En Körver maakt
een plattegrond op de website omdat
er verschillende groenten op een bed
kunnen staan en niet iedereen herkent
even gemakkelijk de juiste groente.
'Het herkennen van verschillende
groeistadia, dat zie je ook niet in de
winkel,’ legt ze uit.
Kas of schuurtje
'Het is heel jammer dat de huidige
regelgeving van de gemeente het heel
moeilijk maakt om een kas of een klein
schuurtje neer te zetten op de tuinderij,’
vervolgt Körver. 'Dat zou de bedrijfs
voering gemakkelijker maken en het
Inhoud
Ten slotte legt Körver uit wat het
biologisch telen voor haar inhoudt.
'Het is eigenlijk een combinatie van
een aantal zaken zoals geen kunstmest,
geen dierlijke mest en geen bestrijdings-
seizoen nog een stukje kunnen
verlengen. De huidige bestemmings
plannen zijn vooral gericht op de
grootschalige landbouw. Ik begrijp dat
verrommeling van het landschap
tegengegaan moet worden. Hopelijk
kunnen we in de toekomst hiervoor wel
een ontheffing krijgen. CSA-Nederland
ijvert daarvoor.’
Zeeland kent al een aantal CSA-
tuinderijen die onderling contacten
onderhouden. Ze steunen elkaar met
kennis en ervaring en er wordt soms
gezamenlijk ingekocht. In Oostkapelle
en Zeeuws-Vlaanderen zijn tuinderijen in
oprichting. Körver hoopt en verwacht,
gezien de grote belangstelling, dat er de
komende jaren nog veel zullen volgen.
‘Op de website www.plantalia.nl staat
meer informatie, ook over de prjs van
de oogstaandelen. Je kunt ook op
afspraak langsgaan. De j'aarlij'kse open
dag is bedoeld om mensen enthousiast
te maken en om deelnemers te werven.
Maar vanwege de wachtlijst is dat
momenteel een beetj'e sneu.
Wellicht stel ik die nog even uit tot
er weer ruimte is.'
Voor meer informatie:
www.plantalia.nl
middelen. Ook de term NKG
(Niet Kerende Grondbewerking) hoort
erbij, er wordt niet geploegd en gefreesd.
En dat alles in samenhang met
strokenteelt op vaste bedden.’
Peter Louwerse
is lid van de Wantijredactie.
Coöperatief
Een herenboerderij is een kleinschalig
coöperatief gemengd boerenbedrijf.
Een coöperatie van zo’n tweehonderd
huishoudens is eigenaar. Samen hebben
de deelnemers een boer in dienst die,
exclusief voor hen, het eten produceert
dat ze willen. Een herenboerderij is 15 tot
20 hectare groot en produceert voedsel
voor ongeveer vijfhonderd mensen.
De leden (huishoudens) hebben een
bedrag ingelegd en dat is het
startkapitaal van de herenboerderij.
Voor dit bedrag krijgen de deelnemers
De huidige wijze van voedsel produceren
moet anders, dat beseffen steeds meer
mensen. We moeten landbouw en
natuur 'hand in hand’ laten gaan en
daarom voedsel produceren met meer
respect voor de natuur en de seizoenen.
'Herenboeren Nederland’ is de
overkoepelende organisatie die burgers
ondersteunt bij de ontwikkeling van door
de natuurgedreven coöperatieve
herenboerderijen.
een aandeel in de oogst. De dagelijkse
werkzaamheden worden uitgevoerd door
de boer. Soms helpen de leden op
vrijwillige basis de boer in drukke tijden.
De boer is verantwoordelijk voor de hele
teelt, bewerkt het land, zorgt voor de
dieren en draagt de zorg voor een
gezonde bodem. Het doel is om te komen
tot een optimale, gezonde en bovenal
smakelijke oogst.
Voedsel
De leden van de coöperatie en de boer
maken samen een teeltplan waarin ze,
onder meer, afspreken welke gewassen
er geteeld worden en wat voor vlees er
wordt geproduceerd. Als er vee (kippen,
runderen of varkens) gehouden wordt,
eten deze zoveel mogelijk het voer dat de
boerderij hen biedt. Er wordt gezorgd
voor variatie door het inzaaien van
scharrelweides en de dieren kunnen
rondlopen tussen de fruitbomen en in de
weide. De dieren hebben de mogelijkheid
om te schuilen op natuurlijke of als die er
niet zijn, kunstmatige plekken.
Bouke Kromhout van der Meer
9
