uit het vuistje
“Munitie ijit ontworpen
om niet te exploderen”
hoe explosieven veilig geruimd worden
I
V
20
21
Maurice van Gennip van T&A Survey
draagt de explosieven over aan de EOD.
Maurice van Gennip (43) van T&A Survey
stelt zich voor als “senior O.O.O. deskundige”
en verklaart schaterend dat hij die afkorting
ook niet heeft verzonnen. “Het staat voor
Opsporen Ontplofbare Oorlogsresten maar
daar worden altijd grapjes over gemaakt; oh,
oh, oh wat grappig!”
Wat gebeurt er met gevonden explosieven?
Maurice legt uit dat dit erg afhangt van
de soort. “Sommige ontstekers zijn zo
gevoelig dat we het projectiel niet kunnen
verplaatsen. Die moeten ter plaatse worden
vernietigd. Andere kunnen we rustig
uitgraven en op een veilige plek bewaren.
Bij de granaten die we hier vonden was de
ontsteker niet meer aanwezig. Daarom heb
ik ze uitgegraven en op een plekje op het
bouwterrein tijdelijk herbegraven.”
Hoe wordt zo’n explosievenopsporing
uitgevoerd? “Normaal beginnen we met het
bestuderen van alle beschikbare historische
luchtfoto’s, veld-, vlucht-, gevechts- en
bombardementsverslagen in het nationaal
archief en de archieven van gemeente,
provincie en NIOD”, vertelt Maurice. “Dat
duurt al gauw een paar weken. Als blijkt dat
er kans is op aanwezigheid van explosieven
voeren we een onderzoek ter plaatse uit.
We hebben daarvoor heel gevoelige
apparatuur. In Retranchement gebruikten
we onder andere een magnetometer.
Dit apparaat meet verstoring van het
aardmagnetisme door metalen objecten
zoals granaten of bommen. Als er iets wordt
gevonden, verwijderen we de grond heel
voorzichtig, met schrapertjes en spateltjes.
Zo kunnen we bepalen wat voor object het is.
Het lijkt wel op archeologisch onderzoek.”
Soorten en modellen
“Als het inderdaad een explosief is volgt de
volgende stap: precies bepalen welke soort
en model het is. Daarvoor gebruiken we
tabellen en databases want er is ongelofelijk
veel variatie. De eerste aanwijzing is de
diameter van het projectiel. De explosieven
die we hier vonden zijn vijf centimeter in
doorsnede. Dan valt alles wat groter en
kleiner is al af. Met de overige kenmerken
hebben we uiteindelijk vastgesteld dat het
om twee Duitse artilleriegranaten gaat.”
Bij de verbouwing van de rioolwaterzuivering in
Retranchement moest er veel grond verzet worden.
Omdat er in de Tweede Wereldoorlog hevig is gevochten,
was er een hoog risico op explosieven. We kijken mee hoe
een inventarisatie én ontploffing werkt.
tekst: Jaap van Liere foto's: Mieke Wijnen
Scheldestromen lente 2023
Scheldestromen lente 2023
Granaten
A
L I
