Restanten van de Koude Oorlog
I
“Messcherpe
fragmenten gaan Dij
een expo$& dwars
y
pil
doorje auto”
3
22
23
Je vindt ze op
verschillende plekken
langs de Westerschelde:
vierkante betonnen palen
met een ronde bovenkant.
Tegenwoordig hebben
deze zogenoemde
MUD-palen geen nut
meer, dat was 70 jaar
geleden wel anders...
Na ambachtelijk graafwerk worden de
explosieven in een zandkuil gelegd.
Met kneedbare springstof wordt een
holle lading ‘geboetseerd’, een soort
puntmutsje. Dit moet zorgen voor een
hogere impact op de te vernietigen
projectielen. Bij het plaatsen van de
elektrische ontstekingen moeten we
ons tóch even terugtrekken. Zoals
je het herkent uit de film wordt een
snoer uitgerold naar de ontstekers.
Met een “drie, twee, een, NUL” worden
de ontstekers geactiveerd.
Granaten uit het vuistje
Tot onze verbazing zwaait onze
deskundige de achterdeur van zijn
busje open en pakt er een granaat
uit. “Ik heb ze zojuist al opgegraven.
Zie je hier die groefjes? Dat komt
door de spiralen in de loop van het
geschut. Hierdoor gaat een granaat
roteren waardoor hij een stabielere
vlucht krijgt. Deze is dus afgeschoten
maar niet ontploft.” Maurice grinnikt
als we achteruit deinzen. “Die gaat
niet zomaar knallen hoor! Munitie
is er juist op ontworpen om niet te
exploderen; niet tijdens de productie,
niet tijdens de opslag, niet tijdens
transport, niet tijdens het afschieten
maar pas bij het neerkomen.
Zanddepot aan de
Coxydeweg
Het effect valt een beetje
tegen
>3
ggtll
tekst: Anne Adriaansen foto: Cynthia Cats
Scheldestromen lente 2023
Scheldestromen lente 2023
Hiernaast een van de granaten.
Op dat moment arriveert een auto
van de Explosieven Opruimingsdienst
(EOD)Dit Defensieonderdeel zorgt
voor het beheerst onschadelijk maken
van explosieven. Maurice draagt
de verantwoordelijkheid voor de
explosieven nu formeel over aan de
EOD. Twee militairen in opleiding
determineren nogmaals zorgvuldig
welke typen projectielen het betreft.
De conclusies van T&A en de EOD
blijken gelukkig overeen te komen.
Onder: de ontploffing wordt
zeer zorgvuldig voorbereid.
in een rustig gebied waar niemand
hinder ondervindt van een knal.
Met de Tweede Wereldoorlog nog vers
in het geheugen gaf de Koude Oorlog
Vandaag de dag zijn er langs de
Westerschelde nog een aantal
MUD-palen te vinden. Onder andere
op het Nollehoofd bij Vlissingen,
maar ook bij Westkapelle,
Zoutelande, Dishoek, Kruiningen,
Terneuzen en Breskens kan je de
palen tegenkomen.
Meer over weten? Hans Sakkers en
Johan den Hollander schreven er een
boek over: Het verhaal van een paal.
Daarvoor zijn allerlei trucs
ingebouwd zoals het ongevoeliger
maken van de springstof.”
De overdracht vindt plaats met wat
papierwerk en dan vertrekken we met
de inmiddels gearriveerde politie naar
de ruimingsplek. Dit zanddepot ligt
aanleiding om de Nederlandse
kustbescherming serieus te
nemen. De angst ontstond dat
vijandelijke schepen of vliegtuigen
zeemijnen zouden lossen om de
vaarroutes naar belangrijke havens
als Antwerpen, Den Haag en
Amsterdam te blokkeren. Dat leidde
in 1949 tot de oprichting van de
Mijnenuitkijkdienst (MUD) en het
plaatsen van uitkijkposten langs de
belangrijkste routes. Aan wal waren
dit de MUD-palen: betonnen palen
van 15 bij 15 centimeter dik en 2,20
meter hoog met bovenop een pelorus,
een nautisch navigatiemiddel.
Hiermee kon de positie van eventuele
zeemijnen en andere objecten
worden bepaald. De vaarroute naar
Antwerpen kreeg prioriteit en in
Een kleine knal, wat opstuivend
zand en een beetje rook. Toch
krijg je meer respect als je de
scherven van de granaten ziet die
uit het zand worden gegraven.
“Deze roodgloeiende messcherpe
fragmenten zouden dwars door
onze auto’s op 40 meter afstand zijn
gevlogen als het explosief niet in het
zand begraven had gelegen”, vertelt
Marc, de leidinggevende van de EOD.
Toch maar goed dat we dit onderzoek
hebben laten uitvoeren
totaal werden er zo’n 93 MUD-palen
langs de Westerschelde geplaatst.
Verdere ontwikkeling van de radar
maakte de Mijnenuitkijkdienst
overbodig en in 1974 werd de dienst
opgeheven.
hü W»-. SM®
Nollehoofd
Vlissingen