'k 'eleze
kinderen in optocht achter Piet Surrogaat aan
liepen, terwijl ze op de wijs van een Zuid-Afri
kaans liedje zongen: „Kijk eens Griet, kijk eens
Griet, wat een benen heeft die Piet, 't is Surro
gaat, 't is Surrogaat".
A.H. van Dijk
Lezers van De Wete hebben jarenlang mogen
genieten van de onnavolgbare wijze waarop
Peter Sijnke e.a. deze rubriek van boekrecensies
voorzag. De eer valt nu te beurt aan ondergete
kende om nieuw uitgekomen Zeeuwse boeken
onder uw aandacht te brengen.
Eerst even iets anders, waarop ik uw reaktie
hoop te krijgen: heeft deze rubriek wel de juiste
titel? Bij mijn weten (en ik ben geboren en
getogen Walcherse) zou k 'eleze op Walcherse
wijze 'k e heleze\ 'eleze placht men namelijk
mijns inziens meer op de Bevelanden te zeggen.
Wat vindt u? 'Eleze of Heleze? Laat 't De Wete
weten!
Ik heb voor u 'gelezen' twee recent verschenen
boekjes over de Zeeuwse archeologie, 'Karolin
gische burchten in Zeeland' en 'Geld uit de belt'.
'Karolingische burchten' is een buitengewoon
interessant boekje, uitgegeven als eerste in een
serie brochures over cultuurhistorische onder
werpen. Het gaat over de oorsprong van een
aantal Zeeuwse dorpen en steden met 'burg'-
namen. Van Burgh, Oost-Souburg, Middel
burg en Oostburg was al geruime tijd bekend
dat hun prilste begin gelegen moet hebben in de
9e eeuw, toen vanuit welvarende handelsneder
zettingen in de duinen er vluchtburgen tegen
Vikinginvallen werden gebouwd. Deze burgen
hebben alle gemeen dat ze in een perfekte cirkel
vorm zijn gebouwd, met een kruisvormig stra-
tenpatroon en (waarschijnlijk) vier ingangen.
Van Domburg had men op toponymische
gronden reeds een vermoeden dat deze dezelfde
wortels gehad zou kunnen hebben, tot men
door kleine opgravingen in 1992 en '93 dat
vermoeden kon wettigen. Ook te Domburg
heeft in de Karolingische tijd eenzelfde ringwal-
burg gelegen, met het centrum in het huidige
Groentje.
Ooststraat - Domburgseweg en Badstraat -
Schuitvlotstraat volgen nog precies de loop van
de Karolingische paden, waarmee ze misschien
wel de oudste, nog bestaande, straten van
Zeeland vormen.
Voorde/ 5,die men voor het boekje kwijt is
(waar vindt men dat tegenwoordig nog), kan
men gerust alleen het eerste deel lezen. De rest
bestaat uit weinig relevante informatie, het
meest toegespitst op de geschiedenis van M iddel-
burg, waarin krampachtig de context van de
Karolingische burgen wordt vastgegrepen. Wat
moet de lezer met gekunstelde verwijzingen als
(onder een afbeelding van het Abdijplein, p. 38):
'Wat toen al lang vergeten was: dat zich meters
onder de spelende kinderen de burcht bevond,
waaraan M iddelburg haar naam heeft te danken'.
Of van: 'De grote lijn in het oog houdend (sic), is
te zeggen dat de plaatsen met een burcht in het
midden, de een meer dan de ander, econo
misch en bestuurlijk een rol van betekenis
hebben gespeeld' (p. 38).
Het badleven van het 19e eeuwse Domburg
komt uitgebreid om de hoek kijken omdat
toevallig op het terrein van het Badhotel een
stukje burcht is teruggevonden. Waar in het
relaas zoveel zijpaden worden bewandeld, laat
de schrijver net zoveel kansen liggen. Zo wijdt
hij uit over de stadsplattegrond van Middelburg
door Cornelis Goliath (waarvan overigens geen
illustratie is opgenomen), maar vermeldt hij
nauwelijks de ontzaglijk interessante 'burg'-
elementen op diens plattegrond van Domburg
(1648), die uitgerekend in kleur op de kaft staat
afgebeeld. Bovendien is het jammer dat de
uitgebreide bibliografie nogal wat onzorgvuldig
heden en inkonsekwentheden bevat. Verder ben
ik, met de heer Van Dijk (zie Dijkje, vorige
Wete) van mening, dat er nu maar eens stan
daard over 'burg', in plaats van om en om 'burg'
of'burcht', gesproken moet worden.
'Geld uit de belt' is eveneens een mooi, en niet
duur, initiatief. Prachtig vormgegeven en geïllus
treerd geeft dit boek een uitgebreid beeld van de
resultaten van de recente opgravingen aan de
Kousteensedijk te Middelburg. Uniek is dat in
korte tijd, met vereende krachten, alle opgra
vingsresultaten volledig zijn gepubliceerd, dit in
tegenstelling tot de al 30 jaar oude gegevens van
28
