"Van Zoutelande naar Vlissingen heeft men
omtrent twee uren lang, hooge en zwaare
Duinen; doch die op sommige plaatsen mede al
smal beginnen te worden, en met eenige Paal-
wercken, zoo Hoofden als Staketten, aan Dis
hoek en de Vijgheeter beginnen voorzien te
worden."
Sinds de Napoleontische oorlogen is de Vijghe-
ter, militair gezien, steeds minder belangrijk
geworden (Toch was er tot een aantal jaren
geleden nog een marine-uitkijkpost op de duin
top). Onder het trefwoord "De Vijgeter" schrijft
Van der Aa in het "Aardrijkskundig Woorden
boek der Nederlanden", (1848):
"voormalig wachthuis en vuurbaak aan de
Zuid-West kust van het eiland Walcheren, op
de duinen tegen de Westerschelde 3/4 u. N.W.
van Vlissingen gem. en '/2 u- Z.Z.W. van Kou-
dekerke. In 1809, bij de landing der Engelsen
was hier eenen gewapende batterij".
Vanaf het einde van de 19e eeuw waren de
duinen hier afgezet voor waterwinning voor de
drinkwatervoorziening. Het zal tot ongeveer
1920 duren, voordat er een openbaar duinpad
naar zee over de Vijgheter gelegd werd. Op de
boerderij, gelegen onderaan de duinovergang
(oudere Walchenaren herinneren die zich nog
wel), begon men limonade en snoep te verkopen.
Op het erf werd ruimte gemaakt voor een
fietsenstalling. Zeer welkom was de aansluiting
op de drinkwaterleiding, zodat men daar gratis
water kon tappen. Deze boerderij is bij de bevrij
ding van Walcheren verwoest.
"Tegenwoordigen Staat der Provincie van Zee
land". Deel II.
Het oude buurtschap
De eerste indicatie dat er mensen in het oude fort
woonden, kwam ik in het begrafenisboek van de
Hervormde Gemeente in Koudekerke tegen.
"1705, 27 maarti, is begraven
Cornelia Willems van 't fort de Vijgheter".
Volgens de lidmatenregisters was zij er al op 3 de
cember 1672 van Westcapelle komen wonen.
Meer informatie verschaft de "Acta ofte handelingen
van de Consistoria van Coudekercke".
"Den 4 maert 1713
Willemijntie huijsvrou van Corn. Dane af te
14
seggen om dat sij Matie Josias sonder reden
heeft geslagen, alleen maar om dat genoemde
Matie het geleende geit had ingevordert, en
tegen broeder Sijmon Janssens vrou sou gesegt
hebben: Wat duivels volk woont daer op de
fijgeter: welk laeste nogtans leugenagtig is
bevonden".
Deze Willemijntie was al in 1711 voor haar
"kijvagie" berispt! De lidmatenregisters melden
dat Simon Janssen op 3 juni 1684 en Maatje
Josias op 3 maart 1700 hier woonden.
Op de tekeningen van Herman Saftleven zien
wij mensen op het strand en een vrouw en een
kind bij een houten trap, die tegen de over
blijfselen van een ronde toren van het oude fort
is aangebracht. Een stenen wachthuis is ge
bouwd binnen de muren van het verdwenen
fort. De bezoldigde schutters in de Westwate
ring zijn voor het eerst met naam en diensttijd in
1525 geregistreerd. Mogelijk is het fort in dat
jaar in gebruik genomen, hoewel het nog niet op
het panorama van Walcheren staat, dat in 1550
door Anton van den Wijngaerde getekend is. In
1574 is de rechtspraak in criminele zaken over
gegaan naar de lage heerlijkheden en het Ge
recht van Vlissingen stond op korte afstand van
het fort. Namen die nog in die buurt bestaan,
zoals Galgeweg, Galgewei en voor de kust
Galgeput, zullen misschien een geladen bete
kenis gehad hebben voor de omwonenden. Zou
de knielende figuur, getekend door Herman
Saftleven soms iets met de ligging van de Galge
wei te maken hebben?
Vijgheter en Vischeter
Omdat verscheidene Walcherse ambachten naar
een persoonsnaam genoemd zijn, overwoog ik
de mogelijkheid, dat het gebied in kwestie eens
tot de ridderlijke familie Vijgh uit Tiel behoor
de. Het kasteel "De Waardenburg" bij Zalt-
bommel was het stamslot van het geslacht Vijgh
en tot voor kort eigendom van mevrouw Th. J.
Fentener van Vlissingen-Goelst Meijer. Maar
behalve de combinatie van de namen "Vijgh" en
"Van Vlissingen", duidde niets op vroegere be
trekkingen tussen het geslacht Vijgh en Walche
ren. Een etymologisch onderzoek deed heel wat
meer stof opwaaien. De schrijfwijze Vischeter
komt zelden voor op de oudste kaarten van
Walcheren. In onze eeuw werd gezegd, dat deze
spelling uit een paleografische vergissing was
ontstaan, namelijk de ij zou voor een is gelezen
