bouw ernstig getroffen door granaten, van uit zee op Duitse stellingen afgevuurd door het oorlogsschip Warspite. In het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw vond een deskundige restauratie plaats, uitge voerd door aannemers en werknemers uit Zoutelande. Het orgel, dat thans in de kerk aanwezig is, is vroeg-achttiende-eeuws, de preekstoel stamt uit de zeventiende eeuw. Na het bezoek aan de kerk wandelde het gezelschap langs de oude grenzen van het dorp uit de tijd voor de grote uitbreidingen zoals die na de Tweede Wereldoorlog tot stand kwamen. Langs het voormalig slachthuisje, aange komen bij de kruising Molenweg/Nieuw- straat, wees de heer Jobse op de molen uit 1722, een ronde stenen bovenkruier en grondzeilen Hij werd gebouwd in opdracht van burgemeesters en schepenen van Vlissingen, die toen de ambachtsheeriijke rechten, dus ook het windrecht, over Zou telande uitoefenden. Vanaf 1800 tot enige jaren geleden is de molen in bezit van de familie Adriaanse geweest. Verder wandelend vertelde onze gids dat na de inundatie van Walcheren in oktober 1944 het water tot de Nieuwstraat kwam. Op de hoek Timmermanstraat/Nieuwstraat bevindt zich nog het gebouwtje van de voormalige kolencoöperatie. De kolen wer den oorspronkelijk over water, maar na 1930 over land aangevoerd. De leden van de coöperatie konden hun deel bij het gebouwtje afhalen. Vervolgens wees de heer Jobse op een oude boerenwoning met daarin nog de bedsteden, en daartus sen de spinde. Hierop volgde het verhaal over Lange Kees, die niet in de bedstee paste en vervolgens een gat in de wand zaagde, waardoor hij zijn voeten in de spinde te rusten kon leggen. De tocht voerde verder langs het Oranje plein, dat eigenlijk Raadhuisplein had moe ten heten omdat het gemeentebestuur zich in de jaren vijftig van de vorige eeuw aldaar een nieuw gemeentehuis had gedacht. Het schone plan ging ten gevolge van de gemeentelijke herindeling van 1966 niet door. Er kwam een muziektent, die daar inmiddels ook weer is verdwenen. Al wandelend wees onze gids op de vele paadjes (zoals het Strepseltje), die vroeger vanuit het dorp naar elders liepen, onder andere naar de halte van de Stoomtram in Sint-Janskerke en naar andere kerkdor pen. In de late Middeleeuwen heeft Zoutelande naast landbouw en visserij misschien ook nog activiteiten op het gebied van nijver heid (brouwerij, blekerij?) gekend. Vanaf de zeventiende eeuw is het echter een agra risch dorp geweest. Tot na de Tweede Wereldoorlog bevond zich een vrij groot aantal boerderijen binnen de dorpsgren- zen. In de boerderij van Koppejan, jaren geleden afgebroken, heeft het gemeente bestuur na de oorlog nog lange tijd verga derd onder voorzitterschap van de beken de burgemeester Kodde. Deze was tevens een aantal jaren lid van de Tweede Kamer. In die periode was hij in de trein naar Den Haag v.v. in zijn Walchers kostuum een bekende verschijning. Ter afsluiting maakte het gezelschap een wandeling over de dijk. Daar vertelde de heer Jobse nog iets over het toerisme, dat begin vorige eeuw belangstelling voor Zou telande begon te krijgen. In dit verband noemde hij de villa's die voor 1940 op en in de duinen werden gebouwd en waarvan er tijdens de oorlog een aantal op last van de Duitsers werd afgebroken, of door oor logsgeweld werd vernield. Tussen 1910 en

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2001 | | pagina 51