43
Geboren in Wijk aan Zee, uit een geslacht
dat zijn oorsprong heeft in Middelburg,
koos Jacob Boreel voor de studie civiel
ingenieur met als richting
Weg- en Waterbouwkunde
aan de Polytechnische
School in Delft, nu bekend
als de Technische Univer
siteit Delft. Na zijn studie
ging hij werken bij de
Maatschappij tot Exploita
tie van Staatsspoorwegen
en later onder meer bij de Provinciale Wa
terstaat van Noord-Holland, waar hij veel
ervaring opdeed met het afwateren van het
polderland door middel van bemaling.
In 1921 solliciteerde hij naar de 'betrek
king' van ingenieur van de Polder Walche
ren. Dit was een heel belangrijke functie,
waarvoor het polderbestuur altijd iemand
koos met een opleiding aan de Polytechni
sche School in Delft. Boreel ging direct aan
de slag met het waterprobleem op het
eiland. Al voor zijn tijd was dit een heet
hangijzer in het bestuur van de polder.
Meerdere malen deed het bestuur een
poging om het eiland te voorzien van een
gemaal, maar dit stuitte steeds op veel
weerstand bij boeren en landheren van
hoger en dus droger gelegen gronden. De
zomer van 1927 en de winter van 1927/'28
waren het omslagpunt. Door de aanhou
dend hoge waterstanden kwamen allerlei
gebreken aan sprinken (sloten), watergan
gen en buizen aan het licht.
van Duin heeft een alternatief gemaakt,
namelijk een boek over zijn persoon, zijn
leven en zijn werk als waterbouwkundig
ingenieur en in het bijzonder zijn betekenis
voor Walcheren.
Dit alles bij elkaar was uiteindelijk het start
signaal om met de bouw van een gemaal
BOREEL
te beginnen. De plaats van dit waterstaat
kundige kunstwerk (waterstaatjargon) is
aan de westelijke dijk van het Kanaal door
Walcheren, achter de melkfabriek aan de
Poelendaelesingel te Middelburg. Het ge
maal werd in 1930 in gebruik genomen en
is sinds 1997 een rijksmonument. Karakte
ristiek zijn de reusachtige turbines, ge
maakt door Stork in Hen
gelo, die duizenden liters
water per dag in het Ka
naal door Walcheren pom
pen.
Het op peil houden van het
binnenwater op Walcheren
is ook een van de hoofdta
ken van het Waterschap
Scheldestromen. In onze tijd hebben de
landbouwers door de afnemende neerslag
in het voorjaar en de hete zomers steeds
meer moeite om over voldoende zoet wa
ter te kunnen beschikken voor hun gewas
sen.
Aan het eind van het boek besteedt Bianca
van Duin aandacht aan de diverse gema
len en uitwateringssluizen op Walcheren
die het binnenwater afvoeren. Gemaal
Boreel neemt meer dan 70 procent van het
grondgebied van Walcheren voor zijn reke
ning. Je kunt dan ook gerust stellen dat het
gemaal, bijna honderd jaar oud, ook be
langrijk zal blijven voor het binnenwaterbe-
heer van de toekomst.
Het is bewonderenswaardig hoe de auteur
is gegrepen door de waterstaatkundige
prestatie van Boreel op Walcheren. De
aanleiding was een rondleiding in het ge
maal. Drie jaar lang heeft ze onderzoek
gedaan in de archieven en als je ziet wat
ze heeft opgediept, dan geniet je van de
vele details, zonder ook maar de lijn van
het verhaal kwijt te raken.
