R.A.F. 'sinks' Dutch island
Dicutabel, maar wat was het alternatief
De militaire situatie
AD H
VAN DIJK
In 2004 is het zestig jaar geleden dat een groot deel van Zeeland werd bevrijd.
Er is in de loop van de tijd het nodige over geschreven, er is het nodige herdacht.
Zestig jaar alweer. Er zijn nu nog genoeg Zeeuwen, die het allemaal hebben
meegemaakt en die erover kunnen vertellen. Onder de titel "Bevrijd, niaar...."
publiceren Jan Willem Antheunisse en Tiny Polderman, medewerkers van
Omroep Zeeland, een serie ontroerende ooggetuigeverslagen. We hebben Ad van
Dijk gevraagd om naar aanleiding van die zestig jaar ook in het Zeelandboek
aandacht te schenken aan de gebeurtenissen in het najaar van 1944, die hij des
tijds als zeventienjarige Vlissinger meemaakte. Sindsdien heeft hij zijn eigen
belevenissen getoetst aan de verhalen van anderen, heeft hij zo'n beetje alles
gelezen wat op de oorlog en Zeeland betrekking heeft, maar hij mist een analyse
van de gevolgen voor burger en militair bij de keuze om Walcheren al of niet
onder water te zetten. Wie heeft eigenlijk verzonnen dat het eiland geïnundeerd
moest worden? En is het toen allemaal volgens het boekje verlopen? Wat was de
impact?
De problemen zijn bekend. De Geallieerden hadden voor het begin van de najaars
stormen behoefte aan een beschutte aanvoerhaven voor de gigantische hoeveelheid
materieel, die nodig was voor de vier miljoen man die de slotaanval op Duitsland
moesten uitvoeren. De aanvoerroutes vanuit de kunstmatige havens in Normandië
waren tot het uiterste uitgerekt en de toewijzing aan de troepen was al geruime tijd
gerantsoeneerd. Wanneer die havens door een storm een paar weken zouden uitvallen
zou de hele geallieerde opmars tot stilstand komen.
Op 4 september had de 1 le Britse pantserdivisie bij verrassing Antwerpen veroverd
en de havens onbeschadigd in handen gekregen. Het leek wel of de Geallieerden door
dit onverwachte succes overrompeld waren. Niemand had durven hopen dat de grote
problemen met de bevoorrading nu zo simpel opgelost konden worden. Maar voordat
de haven in gebruik kon worden genomen, moest wel eerst de Westerschelde gezui
verd worden van mijnen en ook moesten beide oevers in geallieerde handen zijn. De
Duitsers daarentegen begrepen onmiddellijk wat het verlies van Antwerpen beteken
de. Daarom kreeg het 15e Duitse leger, dat in Vlaanderen was ingesloten, van het
Führerhauptquartier in Berlijn de opdracht om niet langer te proberen uit de omsinge
ling te breken in de richting van Leuven, maar terug te trekken over de Westerschelde
159
