het middelburgse stadhuis
59
Het ontwerp van het stadhuis
Van veel onderdelen van het stadhuis kan
via de stadsrekeningen vastgesteld wor
den wie ze uitvoerde; ook de identiteit van
de verschillende ontwerpers van die on
derdelen kan soms worden achterhaald,
maar hoe zit het nu met het totaalont
werp? Van een totaalontwerp moet zeker
sprake zijn geweest, gezien de logische
voortzetting van de bouw in de tweede
bouwfase. Dit ontwerp zal voornamelijk
betrekking hebben gehad op plattegrond
en globale opbouw, terwijl de decoratieve
uitwerking aan de verschillende betrok
kenen werd overgelaten. Wie worden er in
de allereerste jaren van het werk ge
noemd? In 1452 zijn dat Evert en Gillis,
terwijl in 1453 de familie Keldermans met
Andries I haar intrede doet.
Meester Evert zou heel goed Evert Spoor
water kunnen zijn. Deze bouwmeester die
in dezelfde periode als de zoons van Jan II
Keldermans en vaak in samenwerking met
hen in de Nederlanden werkzaam was,
wordt beschouwd als de ontwerper van
het stadhuis van Veere, dat in 1477 werd
voltooid. Bij deze voltooiing, een jaar na
Evert's dood, speelde Andries I overigens
een belangrijke rol. Was Spoorwater de
ontwerper van het Middelburgse raad
huis, was het één der Keldermansen of
was het Meester Gillis, ,,ons genadichs
heren maetser"? Gillis, de maetser van
onze genadige heer oftewel de architect
van Philips de Goede, moet uit Brussel af
komstig zijn geweest. Hij komt blijkens de
rekeningen naar Middelburg om te ver
tellen hoe men aan natuursteen moet ko
men en dus niet om een ontwerp voor het
stadhuis af te leveren; zijn beloning is
daarvoor trouwens ook te gering. De
vraag omtrent de identiteit van de ont
werper van het stadhuis blijft onbeant
woord, maar het belang van de vraag kan
misschien gerelativeerd worden door de
vraag in hoeverre hier sprake is van een
geheel nieuw en oorspronkelijk plan.
Wat'het laatste betreft is de verbinding
met Brussel, die via Meester Gillis gelegd
kan worden belangrijk. In Brussel, op dat
moment het bestuurlijke centrum der Ne
derlanden, was men even voor 1450 ge
reed gekomen met de bouw van een
nieuw stadhuis. Wat was er een paar jaar
later voor de ontwerper van het Middel
burgse stadhuis logischer dan zich door
het Brusselse te laten inspireren?
Kalf heeft als eerste gewezen op de grote
gelijkenis tussen de raadhuizen van Brus
sel en Middelburg. Deze gelijkenis geldt
vooral de plattegronden van de beide ge
bouwen. In Brussel besloot men in 1401
Stadhuis van Gent met hoektoren vergelijkbaar met de Choertoren te Middelburg.
