Adequaat anticiperen.
Het Zeeuwse waterschapsbestel en haar invloed op de vormgeving van de waterbeheersing
Zetelverdeling
huidig
toekomstig
ongebouwd (incl. pachters)
55
30
gebouwd
21
18
bedrijfsgebouwd (industrie)
24
16
ingezetenen
35
Deze tekst is geschreven naar aanleiding van
een voordracht gehouden op 24 april 1991 voor
het Koninklijk Zeeuws Genootschap der
Wetenschappen te Middelburg. De auteur dankt
de aanwezige waterschapsbestuurders voor
hun bijdrage in en stimulerende opmerkingen
tijdens de discussie volgend op de voordracht.
Voorts dankt hij Dr P. Schoonheim van de
Zeeuwse Bibliotheek voor informatie die hij heeft
toegezonden.
Zeeland heeft zeer snel directe
verkiezingen geïntroduceerd. De voor
bereiding van de besluitvorming
omtrent de zetelverdeling heeft meer
tijd gevraagd. De uiteindelijke besluit
vorming kwam met het verschijnen van
het rapport De Voogd in een stroom
versnelling en heeft slechts zes
maanden nodig gehad.
7. Het waterschap zelfstandig?
Het mag opvallend heten dat de
besluitvorming over de organisatie van
de kwaliteits- en zuiveringstaak zoveel
meer tijd heeft gevraagd dan de
besluitvorming over de zetelverdeling
en verkiezingen. Volgens bepaalde
theorieën over besluitvorming (Ostrom,
1990) nemen besluiten over bestuurs
organisatie (wie mag wanneer besluiten
over wat) veel meer tijd in beslag dan
besluiten over wie doet wat. De verkla
ring voor de 'tegenstrijdige' ontwikkeling
in Zeeland is tweeledig. De vraag wie
bepaalde taken krijgt raakt het thema
van verantwoordelijkheden en
bevoegdheden en het aantal betrok
kenen is sinds de WVO sterk toe
genomen. Hierbij kan naast provincie
en gemeenten gedacht worden aan
verschillende milieuorganisaties.
Door actieve mobilisatie van diverse
belangen zijn de waterschappen er in
geslaagd het kwaliteits- en zuiverings-
beheer in eigen hand te houden. Op het
onderwerp 'verkiezingen' hebben de
Zeeuwse waterschappen zich moeten
neerleggen bij het provinciale verlangen
naar directe verkiezingen. Ten aanzien
van de zetelverdeling evenwel zijn de
waterschappen er in geslaagd om een
behoorlijk aantal zetels te behouden.
Ondanks het feit dat het water
schapsbestel de laatste decennia in
hoge mate verweven is geraakt met
overige organen van openbaar bestuur
en andere beleidsterreinen, heeft
dit - althans in de provincie Zeeland -
niet geleid tot ernstige inperking van de
zelfstandigheid waarmee de water
schappen beleids- en besluitvorming
inzake het waterbeheer in brede zin
kunnen aanpakken. Dit heeft te maken
met de kracht waarmee de traditionele
belanghebbenden hun gemeen
schappelijk belang behartigen, alsmede
met de adequate wijze waarop zij hun
taken vervullen. Sterker nog, het blijkt
dat de Zeeuwse waterschappen tijdig
en zinvol hebben ingespeeld op
veranderingen in de politiek-bestuurlijke
en maatschappelijke omgeving.
LITERATUUR
Beekman, A.A., Onze waterkeringen
(Zutphen, 1932).
Giljam, M.J., "Het waterschapsbestel op Tholen en
St.Philipsland na de Tweede Wereldoorlog", in:
Zeeuws Tijdschrift, jrg.41 nr.5 (1991
HTK, Handelingen Tweede Kamer 1976-1977,
nr.14480, nrs.1-2.
Kroon, J., Waterschappen worden gemoderniseerd.
Waterschapswet betekent officiële erkenning van
bestaansrecht van de 'boerenrepublieken', in:
NRC-Handelsblad, 13 november 1990.
Notulen Provinciale Staten Zeeland, zittings
periode 1987-1991, 39e vergadering,
28 maart 1991
Ostrom, E., Governing the Commons.
The evolution of institutions for collective
action, Cambridge/Mass., 1990.
Rapport UvW, Unificatie waterschaps
reglementering, rapport Commissie Unificatie
Waterschapsreglementering, Unie van
Waterschappen, 1971.
Rapport Coördinatiegroep, Waterhuishouding en
planvorming, rapport Coördinatiegroep Integraal
Waterbeheer, provincie Zeeland, 1985.
Rapport Kranenburg, Het waterschap en zijn
toWaterschapsfinanciën, Ministerie van Verkeer
en Waterstaat, 1967.
Rapport De Voogd, De bakens verzet, rapport
werkgroep Waterschapsbestuur Zeeland,
november 1990.
Rapport Werkgroep, Bestuurlijke organisatie
waterkwaliteitsbeheer, Rapport Werkgroep
Waterzuiveringsbeheer Zeeland, oktober 1978.
Sneep, J.C., Het waterschapsbestuur.
Kanttekeningen bij de ontwikkeling van het
waterschap tot functionele representatie
democratie, Deventer, 1980.
Statenvoorstel, Aanpassing van de samen
werking tussen waterschappen, Statenvoorstel
provincie Zeeland, nr.ll-275, 24 juni 1988.
Statenvoorstel Provincie Zeeland, nr.ll-1000,
28 maart 1991
Studie taken, Studie naar de traditionele taken
van de Zeeuwse waterschappen,
studiecommissie Traditionele taken van de
Zeeuwse waterschappen, provincie Zeeland,
augustus 1985.
Verslag studiedag, Waterzuivering in Zeeland
verslag studiebijeenkomst, 2-3 april 1971, z.p.
Zeeland.
Waterkwaliteitsplan Zeeland, Statenstuk
nr.ll-1081, juni 1986.
Werkgroep Bestuurlijke Organisatie, Advies aan
Gedeputeerde Staten, 11 mei 1981 (Werkgroep
Bestuurlijke Organisaties Waterkwaliteitsbeheer).
Zeeuws Waterschapstel, Het-, Statenstuk
nr.ll-1246, provincie Zeeland, februari 1987.
Waterschapsbestuur Walcheren bi/een.
57
