Niet gezwommen, toch nat
Miljoenenstrop voor gemeente Domburg
P. Louwerse
Het Zeeuwse kustplaatsje Domburg
heeft door de jaren heen heel wat
imago's versleten. Van mondaine
speelplaats voor de fine fleur van de
Europese aristocratie ontwikkelde het
zich langzamerhand tot een Mekka van
het massatoerisme, waar discojeugd
uit Nederland en het Ruhrgebied tot
diep in de nacht luidruchtig geniet van
bier en patat. Maar sinds kort is de
gemeente om een heel andere reden
bekend, of liever berucht. Wie in
Zeeland het woord 'Dorimare' of 'Hof
Domburg' laat vallen, hoeft niet lang te
wachten op het antwoord: de miljoenen-
strop voor de gemeente.
Na de belastingaffaire van de
Zeeuwse Gedeputeerde Staten is 'Hof
Domburg' een welkom item in de
Zeeuwse media. Vriend en vijand
verbazen zich erover dat een
gemeente met 4000 inwoners in een
risicodragend vakantiepark heeft
kunnen stappen waarmee nu al een
schuld van 65 miljoen gulden is
gemoeid. In een tijd waarin 'de terug
tredende overheid' en 'terug tot de
kerntaken' de leidraad worden van
Nederlandse gemeenten, gaat Domburg
precies de andere kant op. In november
moest de gemeente al met 4,3 miljoen
gulden over de brug komen om de
verliezen bij te passen. En het einde is
nog lang niet in zicht. 'Ja', verzucht
burgemeester H.W. Hietkamp van de
Zeeuwse kustgemeente, 'Gaandeweg
kun je jezelf de vraag stellen: hadden
we dit moeten doen? Toen dit project
werd bedacht, was de kerntaken
discussie nog niet op gang gekomen.
Maar ja, dat is napraten.' Financieel
deskundige J. Huisman van de
Vereniging Nederlandse Gemeenten
kent het 'geval Domburg'. 'Het is niet
ongebruikelijk dat gemeenten zich
garant stellen voor de exploitatie van
bijvoorbeeld sporthallen', zegt hij.
'Maar als je hier kijkt naar de verhouding
tussen de omvang van de gemeente
en de omvang van de schuld, dan is er
sprake van een gebrek aan evenwicht.'
In 1989 nam de gemeente Domburg
de ongebruikelijk stap om zich garant
te stellen voor de verliezen die de
Stichting Badpiaatsbelangen Domburg
(SBD) zou lijden bij de exploitatie van
het nieuwe recreatiecomplex Hof
Domburg. Het stuk grond was al in
eigendom bij de Stichting Badplaats-
belangen Domburg, een aan de
gemeente gelieerde stichting, waarin
goedwillende niet-professionele
bestuurders de dienst uitmaken.
Het gemeentebestuur constateerde
dat het toerisme in een dal zat, dus
moest er worden gewerkt aan seizoens
verlenging. 'Die neergaande spiraal
moesten we zien om te buigen,' zegt
burgemeester Hietkamp nu. De
toeristen, die voorheen alleen 's zomers
naar de 'Parel van de Zeeuwse Rivièra'
kwamen, moesten ook in de andere
seizoenen worden binnengelokt.
Dat zou gebeuren door een bungalow
park met 150 huisjes (onder de naam
Hof Domburg) en een kuur- en
recreatiebad (onder de naam Dorimare).
De adviseurs van de gemeente
voorspelden een rooskleurige toekomst,
en dus stelde de gemeente zich garant
voor de schulden die inmiddels
65 miljoen gulden bedragen. De
gemeenteraad van Domburg ging
akkoord, hoewel hogere bestuurs
organen de nodige kritiek hadden.
'Gedeputeerde Staten noemden het
project een plan met risico's, maar de
gemeente kreeg het voordeel van de
twijfel', zegt voorlichtster
A. Nieuwenhuizen van de provincie
Zeeland.
De kwaliteitsverbetering en de
draagvlakverbreding waren het
provinciale bestuurscollege kennelijk
heel wat waard. Staatssecretaris D. de
Graaff-Nauta was ronduit kritisch over
de Domburgse ambities. De bewinds
vrouwe vond de plannen echter in een
te ver stadium om ze nog terug te
draaien. En dus kon het vakantiepark
aan de rand van het dorp in augustus
1990 de deuren openen. Van de
plaatselijke politieke partijen waar
schuwde slechts de oppositiepartij
Christelijke Groepering voor een fiasco.
Omdat de stichting zelf niet de
know-how in huis had om zo'n complex
te runnen, werd de Duitse recreatie
onderneming Dorint tegen een riante
vergoeding ingehuurd om het karwei te
klaren. Al snel werd duidelijk dat
Dorimare geen kassucces zou worden.
Door pech (brand in de verwarmings
apparatuur) ging het hoogseizoen in
1990 de mist in. Maar ook daarna
vielen de bezoekersaantallen tegen.
In plaats van de begrote 225.000
betalende bezoekers kwamen er het
eerste jaar slechts 150.000 mensen op
Dorimare af.
Daar komt volgens directeur
J.B. van Asseldonk van de Stichting
Badpiaatsbelangen Domburg nog eens
bij dat de personeelslasten uit de hand
liepen. In het voorjaar van 1991 begon
het debacle zich langzamerhand af te
tekenen. 'Financiële zorgen Hof
Domburg' berichtte de Provinciale
Zeeuwse Courant in april vorig jaar.
Daarna zou de kwestie nog vaak
opduiken in de krant. Andere koppen:
'SBD slikt verliespost Dorimare',
'Dorimare onder curatele gesteld', en in
oktober: 'Domburgse droom werd
nachtmerrie'. Om de garantiestelling
waar te kunnen maken heeft de
gemeente Domburg een kasgeldlening
van 4,3 miljoen afgesloten bij de Bank
Nederlandse Gemeenten. De tarieven
van de gemeentelijke belastingen zijn -
fors verhoogd. De toeristenbelasting
steeg met ruim 20 procent en de
onroerend goedbelasting met
11 procent. Volgens burgemeester
Hietkamp heeft die verhoging evenwel
niets te maken met Hof Domburg.
De gemeente kan er niet zomaar
uitstappen, want als Hof Domburg nu
verkocht wordt, resteert er volgens het
bureau KPMG een verlies van minstens
25 miljoen gulden. 'Een beetje veel
voor een gemeente met eenbegroting
van 13 miljoen gulden,' beaamt
burgemeester Hietkamp.
'Hoe het zover heeft kunnen
komen?' vraagt directeur J.B. van
Asseldonk van de Stichting Badplaats-
belangen Domburg.'
'Nou, da's heel simpel. De aanloop
verliezen zijn onvoldoende mee-
gefinancierd, en de resultaten bleven
achter. De gemeente wilde toch beleid?
Men wilde een theater en een kuuroord.
Dat kost nu eenmaal geld.' Van
Asseldonk is nog niet wanhopig over
Dorimare. 'Het project is niet gedoemd
om te mislukken. Wij hebben een
bredere doelstelling dan winst maken.
Maar vóór het jaar 2000 krijgen we het
zeker niet budgetneutraal'.
Terwijl de strop voor Domburg elke
dag groeit met 7000 gulden, wacht de
gemeente op de bevindingen van een
groep deskundigen, die Hof Domburg
doorlichten. In die stuurgroep zitten
vertegenwoordigers van het Domburgse
college van B W, de provincie
70