Grepen uit de geschiedenis van de schilderkunst
in Zeeland (I)
Laurens J. Bol
Inleiding
De geschiedenis van de schilderkunst
in Zeeland werd tot op heden niet
geschreven. Tot aan de dertiger jaren
van onze eeuw was het een bijna
onbetreden gebied.
Een uitzondering vormen een
hoofdstuk over Zeeuwse schilders in
de zestiende eeuw door J.G.
HoogewerfP, in monografieën door
Max J. Friedlander van Jan Gossaert
genaamd Mabuse2 en van Marinus van
Romerswael3. Daarna hebben enkele
kunsthistorici zich in het braakliggend
terrein begeven33. Moe geworden van
Rembrandtfixatie en grote namen-
fetisjisme wendde men zich tot de
zogeheten "kleinere meesters", waarbij
interessante kunstenaars, tot dusver
veronachtzaamd of vermeden, de
aandacht kregen, tot veler verwonderde
verrassing. Ik kan er niet aan ontkomen
hier aan mijn eigen arbeid in de
Zeeuwse wijngaard te herinneren.
Menige Zeeuwse meester uit de
zeventiende, enkele uit de achttiende
en negentiende eeuw heb ik uit het
donker of halfduister der vergetelheid
in het licht mogen plaatsen4. Ik mag
hier terloops herinneren aan de
legendarische gloednieuwe faam van
de Middelburgse stillevenschilder
Adriaen Coorte5, die in afzondering
levend - hij was geen lid van het
Sint-Lucasgilde - zijn kleine, fijne
schilderijtjes penseelde. Met ver
wondering zie ik hoe in negentiende
eeuwse Middelburgse veilingen zijn
"stukjes" 50 a 75 cent opbrachten,
terwijl die stillevens nu in de grote
internationale kunstveilingen van
Amsterdam, Londen en New York 4 tot
6 ton opbrengen. En met voldoening
beleef ik dat het Zeeuws Museum in
Middelburg ten langen leste een
Vanitas-stilleven van Adriaen Coorte
heeft verworven (1989).
Wat ik en een enkele andere onder
zoeker, drs. A.J. van Dissels, publi
ceerden waren evenwel fragmenten,
die samengevoegd geen Geschiedenis
van de schilderkunst in Zeeland vormen.
Hier ligt nog een mooi arbeidsveld voor
een ondernemende, ambitieuze jongere
kunsthistoricus. Van een andere kant
bezien: hier kan wellicht het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen een (gesponsorde) prijsvraag
Gossaert, De Madonna in de kerk, linkerhelft van
een diptiek, paneel 41 x 24 cm. Rome, Palazzo Doria-Pamphili.
