en rekwisieten naar de lege speelplek in het midden van het Abdij plein en maken voorbereidingen voor het spel. De hoofdpersonen schminken zich en in één beweging trekken alle spelers hun monnikspij uit en trekken hun Japanse kostuum aan. Het theaterlicht gaat aan. Het mysterie vol t rekt: zich... 'Origineel en mooi gestileerd' Zo'n twintig jaar geleden kreeg regisseur Jeroen Lopes Cardozo uit Amsterdam een opname van Curlew River in handen, draaide die thuis en dacht: 'dit is heel bijzonder, zoiets heb ik nog nooit gehoord'. 'Het heeft iets heel berustends in zich. Het is net alsof Bach een opera heeft geschreven en ik ben een grote liefhebber van Bach. Het verhaal sprak me ook enorm aan. Andere opera's hebben ook hele mooie libretto's, maar dit is zo origineel en zo mooi gestileerd. Dat kende ik tot dan toe niet en ik wist ook niet dat dat bij opera bestond. En eigenlijk vind ik dat nog steeds. Deze opera van Britten is heel bijzonder.' Lopes Cardozo ging zich in de achtergronden verdie pen en ontdekte dat er nauwelijks iets over te vinden was. Dat wekte nog sterker zijn interesse. Hij besloot er een productie van te maken. Dat had veel voeten in de aarde en kostte veel geld. Uiteindelijk lukte het hem: begin jaren tachtig reisde hij twee seizoenen lang met de pro ductie door het land, van een kleine kerk in Jisp naar de grote Basiliek van Haarlem en van Leeuwarden naar Middelburg (ook toen al). Nu is Middelburg opnieuw plaats van handeling, maar dan wel heel anders. Niet in een kerk, maar in de open lucht, tegen een middeleeuws decor. Dat sluit nauw aan bij zijn manier van werken. Binnen de Nederlandse ope racultuur heeft hij zich steeds meer toegelegd op speci fieke projecten die in het reguliere circuit niet aan bod komen. Zijn voorkeur gaat in toenemende mate uit naar uitvoeringen op locatie. 'Het is wel veel moeilijker, want je moet alles weer opnieuw gaan bedenken. In een theater heb je het gigantische voordeel van de meestal aanwezige infrastructuur. Aan de andere kant: op lokatie kun je het precies bedenken zoals jij het wil. Je kunt ook heel dicht bij het verhaal blijven. In dit geval de Abdij met zijn kloosterkerk waar monniken uitkomen. De keuze voor de open lucht is ook logisch: het Japanse Noh-spel werd vroeger en nog steeds vaak buiten opge voerd.' Géén Noh-spel Benjamin Britten componeerde Curlew River in 1963, nadat hij een aantal bezoeken aan Japan had gebracht. Hij liet zich inspireren door een Noh-spel en gebruikte ook elementen uit deze Japanse theatertraditie voor zijn opera. Toch heeft Curlew River een duidelijke westerse en christelijke ondertoon. Jeroen Lopez Cardozo is niet van plan zijn productie in Middelburg weer meer Japans en oosters te maken. 'Ik vind het Noh-element alléén inte ressant om te gebruiken daar waar wij westerlingen het kunnen begrijpen', stelt hij. 'Ik wil het zoveel mogelijk in die richting sturen. De Japanse kostuumontwerpster (Emi Wada) heeft een hele goede tussenvorm gevonden. Ze kent dit Noh-spel heel goed en de kostuumtraditie die daar bijhoort, maar ze is heel erg op het Westen georiënteerd. Ze kijkt als het ware met dezelfde verwondering naar het Westen als wij naar het Oosten kijken. We komen heel dicht bij elkaar omdat we beiden een soort gemeenschappelijke deler proberen te vinden. Wat zegt nou het feit dat een gestileerde beweging van de hand als die vijf centimeter hoger is iets anders betekent? Dat zegt mij niets. Dan moet ik naar Japan afreizen en er vijf jaar verblijven, pas dan kan ik het Noh-theater echt begrij pen en waarderen. Maar, dat is voor een voorstelling als deze niet de bedoeling.' Opperste concentratie In de opera zit een aantal Japanse elementen die de regisseur bewust in tact wil laten. 'Het is een heel sober Noh theater tijdens het Toyokuni festival, Kyoto. 9 Zeeuws Tijdschrift 2000/3

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2000 | | pagina 11