Mensen die eigenlijk niet van opera houden, houden wel
van Curlew River, omdat het heel ingetogen is. Basic zou
je tegenwoordig zeggen.'
In zijn voorstelling is Lopes Cardozo dan ook heel dicht
bij de muziek gebleven. Die is voor hem zo essentieel en
spreekt vaak voor zichzelf. De karakterisering van de hoofd
personen in het stuk wordt rechtstreeks ondersteund dooi
de muziek. Lopes Cardozo: 'Britten heeft heel duidelijk
Nazomerfestivals
De opera Curlew River wordt eind augustus, begin sep
tember acht maal opgevoerd in Middelburg. Het is de
opening en - zo verwacht de organisatie - tevens het
hoogtepunt van de Zeeland Nazomer Festivals, die dit
jaar voor de twaalfde keer worden gehouden.
Met de opera Curlew River wil de ZNF-organisatie
inhaken op de landelijke herdenking van 400 jaar handels
relaties tussen Nederland en Japan en op de vrienschaps-
relatie tussen Middelburg en Nagasaki in het bijzonder.
Middelburg was destijds, na Amsterdam, de belangrijk
ste stad van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
en onderhoudt nauwe banden met de Japanse stad, na de
bombardementen op beide steden in de Tweede Wereld
oorlog.
Het is de derde productie van dit werk van Benjamin
Britten in Nederland. In 1964 ging Curlew River in
Amsterdam in première tijdens het Holland Festival, in
de oorspronkelijke bezetting (met onder andere Peter
Pears en ingestudeerd door de componist zelf). Daarna
was de opera begin jaren tachtig in ons land te zien als
reizende voorstelling in de regie van Jeroen Lopes Cardozo
uit Amsterdam. Hij tekent nu ook voor de regie van de
productie in Middelburg. Lopes Cardozo regiseerde eer
der de opera Riders to the Sea, die eveneens in het kader
van de Zeeland Nazomer Festivals in 1997 in première
ging. De muzikale leiding van Curlew River is in handen
van Brian Fieldhouse; de kostuums zijn ontworpen door
Emi Wada uit Tokyo.
Voorafgaand aan elke uitvoering in de Middelburgse Abdij
is er een uiteenzetting (door Hans Pot) over de opera in
de Nieuwe Kerk. In de kloostergangen is een Japans
café-restaurant ingericht waar tijdens de speeldagen een
heus Japans diner kan worden genuttigd. De eerste voor
stelling is op dinsdag 29 augustus, de laatste wordt op
zaterdag 9 september gespeeld, telkens om 21.00 uur.
niet alleen muzikale leitmotieven gegeven bij de verschil
lende personages, maar ook bepaalde instrumenten. De
fluit is verbonden aan de moeder (Madwomen), de picollo
aan haar overleden zoontje. De Veerman met een bars-
spelende hoornpartij en de abt, die als verteller fungeert,
met een klein orgel.'
Westerse elementen
De instrumenten hebben als het ware de functie van de
maskers uit het Noh-spel overgenomen. Zo heeft Britten
telkens westerse elementen ingevoerd om zijn opera te
kunnen componeren en een voorstelling te maken die
het publiek begrijpt. Volgens de regisseur heeft Britten
tegelijkertijd vastgehouden aan het oorspronkelijke -
Japanse - verhaal; hij stond er ook op dat de tekst vrijwel
letterlijk werd aangehouden. Dat de voorstelling deson
danks een duidelijk christelijke ondertoon heeft, is volgens
Jeroen Lopes Cardozo eerder toeval, dan opzet. Voor de
regisseur zelf moet daar in elk geval niet de nadruk op
liggen. 'Het enige wat het christelijk maakt is dat het ver
haal wordt verteld door de Abt en dat die op het eind een
interpretatie geeft van wat er is gebeurd. Voor de rest is het
absoluut niet-christelijk. Van de opvatting dat je blij moet
zijn dat iemand in de hemel is, daar houd ik niet van.
'In de voorstelling wil ik daar het minst mee doen. Ik
respecteer uiteraard de keuze van de raamvertelling waar
in de abt zijn rol speelt en dat hij aan het einde mag zeg
gen dat dit een teken van God was. Daar heb ik geen pro
bleem mee en dat kun je ook anders uitleggen.'
Hoe dan ook: Curlew River besluit met dezelfde Grego
riaanse hymne waarmee het zo'n anderhalf uur eerder
begonnen is. Alsof er een reis van Oost naar West is vol
tooid.
'Bij het vallen van de nacht smeken wij U, Schepper aller
dingen, dat Gij, omwille van Uw goedertierenheid, ons zult
beschermen en over ons zult waken.
Laat dromen en nachtelijke spookbeelden ver van ons wijken
en houd onze vijand in toom opdat onze lichamen ongerept
blijven.
Sta ons dit toe Algoede Vader en Gij, Zijn eniggeboren Zoon,
gelijk aan de Vader, die met de Heilige Geest, onze voor
spraak, heerst in alle eeuwigheid.
Amen.'
12 Zeeuws Tijdschrift 2000/3
