Verenigingsleven en voorzieningen
In de meeste kernen op Schouwen-Duiveland vinden
we een rijk geschakeerd verenigingsleven. In alle ker
nen behalve Ellemeet, Noordwelle, Serooskerke en
Sirjansland zijn meer dan 10 verenigingen te vinden.
In Zierikzee zijn het er meer dan 140. De verenigin
gen worden als een belangrijk samenbindend element
in een kern gezien en maken een essentieel onderdeel
uit van de leefbaarheid van een dorp. Een kern is
immers meer dan een verzameling van huizen. Er
wonen mensen die iets met elkaar doen, zoals lid zijn
van verenigingen, en zich daardoor verbonden voelen
met die kern. Het verenigingsleven maakt kernen aan
trekkelijk: er zijn sociale contacten, men kent elkaar,
er is sociale samenhang, gezelligheid en levendigheid.
Niet alleen het verenigingsleven, ook de aanwezig
heid en bereikbaarheid van voorzieningen blijken
voor inwoners de centrale thema's voor een leefbare
omgeving. Kernen van minder dan 500 inwoners heb
ben over het algemeen weinig voorzieningen. Het is
vaak beperkt tot een dorpshuis en een basisschool.
Kernen met 500-1.000 inwoners hebben vaak nog
slechts een beperkt voorzieningenniveau, maar met
meer dan 1.000 inwoners is meestal al een redelijk
voorzieningenniveau voorhanden. Het verdwijnen van
een voorziening wordt altijd als een verarming en dus
een inbreuk op de leefbaarheid ervaren. Aan de andere
kant dragen inwoners vaak zelfbij aan de verkleining
van het draagvlak voor een voorziening. In hun gedrag
maken zij duidelijk dat bereikbaarheid vaak belangrij
ker is dan de aanwezigheid. Aangezien het openbaar
vervoersysteem onder druk staat doordat de mobiliteit
van inwoners in zijn algemeenheid zo sterk is toege
nomen moet een overheid meer dan vroeger die
bereikbaarheid garanderen voor kwetsbare groepen
(jongeren, ouderen, huisvrouwen en mensen met een
minimum inkomen) door middel van een voor hen
goed systeem van openbaar vervoer.
In de sociale structuurschets wordt er van uitge
gaan dat elke kern in ieder geval recht heeft op een
ontmoetingsplaats; daar waar lokaal sociaal leven kan
opbloeien. De gemeente voorziet momenteel in deze
basisvoorziening door de instandhouding van dorps
huizen. Het gebruik van deze voorziening blijkt per
kern sterk te verschillen. Dit hangt niet altijd samen
met de omvang van de kern. Het samenbrengen van
verschillende functies in bijvoorbeeld een dorpshuis
kan het gebruik en daarmee de betaalbaarheid vergro
ten. Te denken valt aan lokale servicepunten, waar
voorzieningen samengevoegd zijn en aangevuld wor
den met ambulante voorzieningen en mobiele servi
ces (naar de mensen thuis), waarbij sprake is van een
mix tussen private en publieke voorzieningen.
Sociaal-ruimtelijk isolement
De omvang van een kern, de geïsoleerde ligging en de
mobiliteit van de inwoners dienen betrokken te worden
bij de discussie over een voorzieningenniveau dat past
Kaartbeeld van sociaal-ruimtelijk isolement van kernen.
40 Zeeuws Tijdschrift 2002/1-2
