Vanaf links: het jurylid Frank Hellemans,
de genomineerde Rinus Ferdinandusse, de
Commissaris van de Koningin in Zeeland
Wim van Gelder.
samen. 'Dat klopt,' antwoordde hij, 'het is een cul
turele studie van een tijdperk dat niet meer in de
ware context gezien wordt.' Ferdinandusse vertelde
smakelijk hoe zijn fascinatie voor Hollywood ont
stond. 'Ik was een gereformeerde jonge jongen uit
Zeeland. Mijn hoofdredacteur van Vrij Nederland
zei op een dag: "Er is iets bijzonders te doen in
Wassenaar, Clark Gable komt op bezoek." Gable was
een beroemd filmster. Hij vertrouwde mij toe dat hij
ontzettend veel last had van zijn tanden. Hij toonde
mij zijn gebit en ik zag hoe verschrikkelijk slecht dat
was. Terug op de redactie vroeg mijn hoofdredacteur
"Waar is je stuk?" Ik had niet begrepen dat ik er een
stuk over moest schrijven.' Hij vindt dat je de hui
dige Hollywoodactrices niet kunt vergelijken met de
Hollywooddiva's. 'Toen waren het sterren, nu zijn het
actrices. Daar is alles mee gezegd.' Ferdinandusse
heeft 22 maal over Monroe geschreven en is daar trots
op. Haar mysterieuze dood blijft boeien. 'Hoe is het
gif in haar lichaam terechtgekomen? In haar maag is
namelijk niets aangetroffen...'
De titel van De elektrieke kus van Dorothee
Sturkenboom verwijst naar een populair experiment
van de achttiende-eeuwse dames van het Middelburgs
Natuurkundig Genootschap der Dames. 'Met behulp
van een elektriseermachine werd eerst een dame
geëlektrificeerd. Zij werd op een apart bakje gezet.
Vervolgens werd een niets vermoedende testpersoon
(bij voorkeur een man) gevraagd de dame te kussen.
Zodra echter de man de statische dame tot op enkele
centimeters genaderd was, ontlaadde zij en schoot
er een bliksemflits tussen hen over. De dames sloten
vooraf weddenschappen af of de man de dame zou
zoenen of zou vluchten.'
'Waarom Middelburg?', vroeg Hellemans. 'In
andere steden waren er ook wel vrouwen die zich met
natuurwetenschappelijke experimenten bezighielden,
maar in Middelburg was voor het eerst sprake van
een formeel damesgenootschap. Middelburg nam niet
langer de centrale positie in die het in de zeventiende
eeuw nog had. Dat is belangrijk. Het Genootschap is
mede opgericht "tot roem van de stad Middelburg".'
Hoe meer het aanzien van de natuurwetenschap
pen aan het eind van de negentiende eeuw toenam, hoe
meer het een mannenaangelegenheid werd. 'Is zoiets
vandaag de dag nog mogelijk in Middelburg?' vroeg
Hellemans aan Jan Kuipers, doelend op de vooruitstre
vende experimenteerdrang. 'Nee, die tijd is echt voorbij.'
'Zijn er eigenlijk wel Zeeuwen?' Kuipers legde
uit dat er pas relatief kort onder bredere lagen van
de Zeeuwse bevolking sprake is van een gevoel van
Zeeuwse identiteit. 'Eigenlijk begon dat pas rond de
Eerste Wereldoorlog, naar aanleiding van de Vlaamse
annexatiedrang. In die periode ontstond ons volks
lied.' Kuipers ziet het eilanddenken van voor die tijd
als een 'versterkend fenomeen van iets algemeen
menselijks'. Op de vraag of Kuipers onder woorden
kon brengen wat het kenmerkende verschil is tussen
een Amsterdammer en een Zeeuw, antwoordde hij
dat er inderdaad grote verschillen zijn. 'Maar definieer
die maar eens.'
Jan Kuipers won samen met, Robbert Jan Swiers
de Zeeuwse Boekenprijs 2005. 'Het is een vreselijk
cliché, maar ik ben zeer verrast! Ik had mijzelf nul
procent kans gegeven.' Het boek zou aanvankelijk
deel uitmaken van een reeks, maar de uitgever ging
failliet. Uiteindelijk is het boek bij Uitgeverij Verloren
uit Hilversum verschenen.
48 Zeeuws Tijdschrift 2006/1-2
