ACTUEEL DILEMMA
HET VERENIGD KONINKRIJK EN
AFSCHEIDING VAN BELGIË
Dit jaar gedenken onze zuiderburen hun 175-jarige
onafhankelijkheid van de Noordelijke Nederlanden.
Met hun afscheiding in 1830 sloegen de Belgen een
weg in die destijds een uitkomst bood uit een nog
steeds actueel dilemma.
Dit dilemma is eerder mooi verwoord door prof.dr.
Jan Bank tijdens de herdenking in 1990 van 150 jaar
splitsing van Noord- en Zuid-Holland. Het vraagstuk
komt kort geformuleerd op het volgende neer: richt
je een bestuur in op basis van rationele normen van
indeling, zonder al te veel rekening te houden met
nationaal-historische of lokaal-historische factoren,
of laat je de inrichting van een bestuur bepalen door
bestaande taal- en cultuurgemeenschappen?
Deze vraag duikt ook nu regelmatig weer op in
discussies over de bestuurlijke effectiviteit van de
Nederlandse provincies. Rationele argumenten die, al
dan niet terecht, deze effectiviteit in twijfel trekken,
roepen sterke emotionele reacties op die vaak gerela
teerd kunnen worden aan cultuurhistorische overwe
gingen. We zien deze 'botsing' niet alleen optreden
als het om de provincies gaat; ook bij gemeentelijke
herindelingen zet zij de toon in discussies tussen
voor- en tegenstanders.
In het Verenigd Koninkrijk tussen 1815 en 1830,
door de Belgen veelal 'de Hollandse tijd' genoemd,
was, in retrospectief, in grote lijnen hetzelfde dilem
ma aan de orde. De samenvoeging van de Noordelijke
Wim van Celder
3 Zeeuws Tijdschrift 2006/1-2
