liever geen potten
de thoolse mummies in de grote of onze lieve vrouwe kerk
De Grote kerk van Tholen herbergt de grootste
groep mummies van het land, wellicht van heel
Europa. In de loop der jaren zijn er heel wat
artikelen gewijd aan de Thoolse mummies.
Bij vergelijking daarvan viel op dat er nogal wat
verschillende jaartallen, feiten en aantallen werden
genoemd. Tijd om er eens dieper in te duiken.
tekst Fred van den Kieboom
34 Zeeuws Tijdschrift 2016 4
Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de restauratie
van de Grote of Onze Lieve Vrouwe kerk in het cen
trum van de vestingstad ter hand genomen. Voor de
oorlog had die al een aanvang genomen met de toren
want het was niet voor zijn tijd. Nu diende het hele
kerkgebouw opgeknapt te worden. De aanleg van een
verwarmingssysteem maakte het noodzakelijk dat
er ook onder de vloer en in de bodem gewerkt moest
worden. Alle grafstenen werden gelicht en tijdelijk op
geslagen, waarna de grond volledig omgewoeld werd
en de menselijke resten die daarbij gevonden werden,
vonden hun weg naar een knekelput. Later werden de
grafstenen teruggeplaatst in de kerk, maar niet op hun
oorspronkelijke plek. Alleen in de zijbeuken werden
stenen gelegd en niet in de middenruimte waar de
kerkbanken kwamen te staan. Enkele werden zelfs
rechtop tegen de buitenmuren geplaatst.
De tombe van de Van Vrijberghe's
Helemaal achterin de kerk in de zuidwesthoek bevond
zich een rechthoekige bakstenen tombe van de familie
Van Vrijberghe, zonder versierselen of opsmuk. Aan
de zijkant waren twee hardstenen platen aangebracht
met de namen van de overledenen die in de graftombe
zouden moeten liggen. Deze zijde van de kerk was ver
zakt en diende dus ook aangepakt te worden. Op 11 de
cember 1946 dient W.J. Reder, bouwkundig opzichter
van de restauratiewerken aan de Grote Kerk in Tholen
bij de toenmalige gemeente Tholen een verzoek in tot
het 'opgraven en verplaatsen der zich in de graftombe
van Johan L van Vrijberghe heer van Namen etc. etc.
bevindende kisten'. Daarbij wordt uitgegaan van kisten
van zes overleden familieleden van deze Johan. Op de
tombe staan immers zes namen gegraveerd. De vol
gende dag al krijgt de opzichter een positief antwoord
op zijn verzoek met de vraag om de exacte datum en
tijdstip van de opgraving te melden aan de gemeente.
Op 7 januari van het daaropvolgende jaar wordt be
gonnen met het daadwerkelijk afbreken van de tombe.
In die week worden in bijzijn van de burgemeester en
de kerkvoogden in de tombe echter '21 zwaar eiken
houten lijkkisten gevonden, waarvan er nog 9 gaaf en
de overige totaal vergaan waren. De kisten stonden
zeer wanordelijk tot 4 op elkaar gestapeld, terwijl in 7
kisten de volkomen gemummificeerde lijken gevon
den werden van mannen, vrouwen en kinderen.' De
35 Zeeuws Tijdschrift 2016 4
