een bespiegelend, minder expressief karakter dat zich
onder meer uitte in een tonaler kleurgebruik.
Van 1924 tot 1938 was Wolter hoogleraar aan
de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in
Amsterdam. In die periode schilderde en exposeerde
hij minder vaak. Geliefd bij zijn leerlingen, bracht hij
hun met aandacht voor hun persoonlijke creativiteit
een gedegen vakkennis bij. Als lid en vanaf 1924
voorzitter van het Comité Nederlandsche Kunst in het
Buitenland reisde hij door Europa en bereidde hij on
der meer exposities in verschillende landen voor. Toch
zag hij ook kans voor zijn eigen schilderplezier naar
Engeland en Zuid-Europa te trekken, in het bijzonder
naar Italië.
Na zijn pensionering verhuisden zijn vrouw en
hij in het gezelschap van zijn schildervriend Co
Breman en diens echtgenote naar Rome. De oorlogs
dreiging bracht hen in augustus 1939 weer terug
naar Nederland. In 1940 vestigden zij zich opnieuw
in Laren. Wolter exposeerde regelmatig tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Zijn Italiaanse werk kreeg veel
bijval; hij stond intussen bekend als 'schilder van licht
en atmosfeer'. Ook na de oorlog bleef hij exposeren.
In 1946 bezocht hij zijn zoon Henk ('Hein'), die in
de staat New York woonde. Van dat verblijf bracht hij
kleine schilderingen op karton mee. Daarna waren
verre reizen er niet meer bij; zijn gezondheid liet
steeds meer te wensen. Wolters laatste jaren werden
gekenmerkt door depressiviteit en een beginnende de
mentie. Hij werkte weinig meer en bekeek zijn oeuvre
steeds kritischer. Hendrik Jan Wolter overleed in het
najaar van 1952 in Amersfoort.
Postuum eerbetoon
Henk Wolter jr. organiseerde in 1953 samen met
zijn vaders collega en vriend Willem Knip een eerste
herdenkingstentoonstelling bij Arti et Amicitiae in
Amsterdam, die Wolter uit een relatieve vergetelheid
haalde en onder meer leidde tot Niehaus' hierboven
aangehaalde verzuchting. In 1959 volgde een tentoon
stelling in de Parijse kunstgalerie Bernheim-Jeune-
Dauberville en 'volledige erkenning' in Frankrijk.
Eveneens in 1959 werd een expositie van Wolters werk
gehouden in het Singer Museum in Laren en meer
exposities volgden.
Ter gelegenheid van Wolters 100ste geboortedag
had in 1973 een retrospectieve tentoonstelling plaats
in Arti, wederom georganiseerd door Wolters zoon in
samenwerking met Kunsthandel Gebr. Douwes, en
eveneens in Pulchri Studio in Den Haag.
Een overzichtstentoonstelling in 1992 in Raadhuis
De Paauw in Wassenaar en in Museum Flehite in
Amersfoort begeleidde de eerste uitgebreide publi
catie over Wolter, Hendrik Jan Wolter. Schilder van
licht en kleur, van de hand van Klaas de Poel. In 2010
volgde Op reis met Hendrik Jan Wolter (1873-1952) door
Maarten Jager, ter gelegenheid van de gelijknamige
tentoonstelling in Museum Flehite te Amersfoort.
En van juli tot november 2016 was Wolters grote
Panorama van Tholen in het mtvp Museum Domburg
te zien op de Zomertentoonstelling over het Zeeuwse
landschap in de schilderkunst. Het Domburgse mu
seum is gehuisvest in een replica van de oude, onder
meer door Jan Toorop ontworpen kunstzaal en zo was
H.J. Wolter na 1914 weer terug in Domburg. Op dezelf
de tentoonstelling hing overigens een verbeelding van
de Werf van Van Duivendijk, niet Wolters olieverf maar
een droge naald uit 1994 van Hermanus Berserik.
bronnen
Cat. Tentoonstelling van schilderijen Domburgjuli-augustus,
Amsterdam: nv v/h Dieperink Co, [1914].
Middelburgsche Courant, 20 juli 1914 en 7 sept. 1917.
Vereniging Rembrandt. Nationaal Fonds Kunstbehoud,
Jaarverslag 1988, 56-57 (W. Heijbroek over 'Scheepswerf
bij Tholen').
A. Beenhakker, Naar Zeeland. Schilders van het Zeeuwse land
schap, Vlissingen: Den Boer De Ruiter, 2016, 66-67.
M. Geuze, 'Boekbespreking. Rode dakpannen in Tholen',
Zeeuws Tijdschrift, 43 (1993) 5, 196-197.
M. Jager, Op reis met Hendrik Jan Wolter, 1873-1952,
met een bijdrage van R. van der Linde-Beins, Amersfoort:
Bekking Blitz, 2010.
K. Niehaus, Hendrik Jan Wolter 1873 1952, s.l., s.e.,
1972/1973.
K. de Poel, Hendrik Jan Wolter. Schilder van licht en kleur,
Zwolle: Waanders Uitgevers, 1992.
A. Plasschaert, Korte geschiedenis der Hollandsche schilder
kunst van af de Haagsche School tot op den tegenwoordigen tijd,
Amsterdam 1923, 57-58.
M.C. Verburg, '50 jaar economische ontwikkeling van
Tholen en Sint Philipsland', Zeeuws Tijdschrift, 41 (1991)
169-177, 169-171.
A. Wagner, 'Kunstenaars te Veere', Mededelingen van de
Dienst voor Schone Kunsten der gemeente 's-Gravenhage,
9 (1955) 2, 67-75-69.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tholen_(stad)
https://www.ssrp.nl/uploads/bestanden/
b4c2981b-b0f8-4de7-b41f-2d8ab500d421
Met dank aan de gemeente Tholen en Streekmuseum
De Meestoof in St. Annaland.
50 Zeeuws Tijdschrift 2016 4
H.J. Wolter, Visschershaven (1923)
51 Zeeuws Tijdschrift 2016 4
