i
h
DIE IE 1H IE I IM IE 1¥ DIED <B<D1D1E1LU¥S
'Ki
1
PviKF ’-kiwi
1.7^$
I).
- 15 -
“Hap
ill,
EEN JAAR OM ÉÉN VIERKANTEN METER TE WEVEN.
imh
•t
l«t
w
#8
i; 'dij
Lodewijk XIV
De intocht van Lodewijk XIV in Duinkerken.
rel
iw
en
en
en
n-
«ij
er
ar
te,
en
en
lie
ur
pe
im
it-
'Pr
e-
an
iet
oe
on
en
iw
en
er
tar
'D"
ef.
an
te
af.
ip-
i0-
rik
iet
iet
er
en
op
!D.
k-
er
ap
jel
:o-
en
ze
‘F"
ag
ze
*n.
en
muurtapij-
een derge-
gobelin
Bezoek van
aan de Gobelinfabrieken.
t'Ub&.'USJJ 1
-* i-.-, 1
werden vervaardigd, die met enorme
werden betaald.
De beroemdste gobelins, die in de Konink
lijke Fabrieken zijn vervaardigd, vormen te
zamen „De geschiedenis van den Koning”,
waarop de belangrijkste gebeurtenissen zijn af-
gebeeld tijdens de eerste vijf en twintig jaar
der regeering van Lodewijk XIV. De pracht en
schittering, waarmede de Zonnekoning zich had
omringd, werden door de artisten, die deze go
belins, welke zich in het paleis van Versailles
bevonden, hebben vervaardigd, uitgebeeld met
een praal, die zelfs Salomons glorie nog over
treft!
Na dezen grooten bloei kwam echter een pe
riode van verval. De oorlog van 1690 nood
zaakte tot ingrijpende financieele beperkingen
en dit werd weldra zóó ernstig, dat de werk
plaatsen bij koninklijk besluit van 1690 werden
gesloten. Hierna trad echter weer een periode
van grooten bloei in, die zich kon handhaven
tot aan het eind van de achttiende eeuw, toen
de vraag naar wandtapijten zoo gering was, dat
op last van het Directoire, de regeering tijdens
de Fransche Revolutie, twee duizend gobelins
werden verbrand om er het goud en zilver
uit te smelten, dat zij bevatten. Hierdoor werden
de schitterendste tapijten, die ooit werden ge
maakt o.a. ook die, welke vervaardigd waren
naar cartons van Raphael vernietigd, terwijl
de opbrengst nog geen tachtigduizend francs be-
Gobelin uit den tijd van
Metamorphosen
bedragen
Lodewijk XIV, voorstellend een scène uit de
van Ovidius.
droeg! Heden ten dage zouden deze gobelins
stellig millioenen hebben opgebracht!
Gedurende de laatste vijftig jaar is de gobelin
kunst in Frankrijk zuiver een staatskunst ge
weest, want de werkstukken, die werden vervaar
digd, waren tot 1927 niet te koop. Zij behoor
den aan de Republiek. Sindsdien mogen de drie
nationale fabrieken wederom voor de algemeene
vraag werken en kan men dus hun voort
brengselen koopen indien men er genoeg geld
voor besteden kan, want de echte gobelins zijn
bijzonder kostbaar. Over één vierkanten meter
werkt een kunstenaar dan ook gemiddeld een
jaar, en indien men weet, dat ieder gobelin
tegenwoordig vier vierkante meter groot is, zal
het niet verwonderen, dat de prijs in de
honderdduizenden francs loopt!
Daar de voorkant van een gobelin volkomen
glad en effen moet zijn, dient de artist alle hecht
sels aan den achterkant van zijn werk te maken.
Hij zelf staat daarom ook aan den achterkant
van zijn tapijt, terwijl het model, waar hij naar
werkt, achter hem is geplaatst.
De nieuw vervaardigde gobelins vertoonen
niet de warme, diepe kleuren van de oude, maar
men mag aannemen, dat de tijd ook voor hen
zal doen, wat hij voor de oude heeft gedaan, en
dat zij na jaren dezelfde ongeëvenaarde kleuren
weelde zullen vertoonen, waarom de oude te
recht zoozeer gewaardeerd worden!
■*\e Gouden Eeuw der gobelinkunst wordt
gevormd door de overgangsperiode van
de strenge Gothiek naar de weelderige,
verfijnde Renaissance. Het was in dezen tijd,
dus ongeveer in het begin der zestiende eeuw,
dat de wandtapijten in de kasteelen der edelen
en in de huizen der rijke burgerij werden aan
getroffen; niet alleen om de steenen muren
hunner woon- en slaapvertrekken te verfraaien,
maar tevens ook om de koude luchtstroomen
buiten te houden, die ten gevolge van het
slechte metselwerk vrij konden binnendringen.
Door hun diepe, prachtige kleuren en fraaie
voorstellingen, maakten deze hangende tapijten
van een ruwen, grijzen muur een groot, aan
trekkelijk schilderij, veranderden zij een stapel
grove kussens in een vorstelijke legerstede en
een linnen tent in een weelderig verblijf.
Het waren in dezen tijd niet langer uitsluitend
de vrouwen, die zich, uit tijdverdrijf, met het
maken der gobelins bezig hielden. Kunstenaars
van naam waren begonnen er hun talenten aan
te wijden. De ontwerpen van de beroemdste
Italiaansche schilders, als Raphael en anderen,
werden naar de Brusselsche weverijen gezon
den, waardoor er een gelukkige samensmelting
ontstond van de vakkundigheid van den noor
delijken wever en de rijke verbeeldingskracht
van den zuidelijken artist.
Toen Brussel aan het einde der zestiende eeuw
echter niet langer de uitstekende stoffen kon
leveren, waarvan het tot dan toe het mono
polie had bezeten, kwam de gelegenheid voor
andere steden om een scherpe concurrentie te
gaan voeren. Het was toen Parijs, dat er in
slaagde het centrum voor de gobelin-weefkunst
te worden. En tot op den huidigen dag is zij
dit gebleven.
De Koninklijke Fabrieken voor Gobelins in
Frankrijk werden omstreeks 1545 opgericht
door Frans I, die ze in Fontainebleau vestigde.
De latere Fransche koningen moedigden de
nieuwe kunstnijverheid aan en in 1630 werden
de werkplaatsen overgebracht naar hun tegen
woordige behuizing, het Hotel des Gobelins, al
dus genoemd naar de Vlaamsche of Holland-
sche familie van stoffenververs, die dank zij de
bijzondere hoedanigheden van het water der
Bièvre, die door hun werkplaats stroomde, óf
door een eigen gevonden methode, die zij strikt
geheim hebben weten te houden, spoedig be
roemd waren geworden om de diepte en langen
duur hunner kleuren, vooral van een tint schar
lakenrood, die door geen enkelen anderen hand
werksman te benaderen was. De naam Gobelin
was zóó beroemd, dat hij voortaan onafschei
delijk zou zijn van de handgeweven
ten, zoodat zelfs tegenwoordig nog
lijk artistiek werkstuk met den naam
wordt aangeduid.
Door allerlei financieele en andere hervor
mingen werden de Koninklijke Fabrieken
'oor Gobelins te Parijs weldra een modelinrich
ting, waar de prachtigste artistieke werkstukken
I
11
Jij
