ROOFVOGELS IN ZEELAND
,\V. Vergeer
In cle top van cle eenzame iep. midden in de polder, zit een buizerd. Het stevige postuur lijkt in bet mis
tige winterlicht één met de tak waarop hij zit. Toch hebben we het niet verkeerd gezien: het buizerd-deel
an de tak schudt even cle veren en vliegt clan traag op. Met lome vleugelslagen beweegt de vogel zich
laag over de akker, tot hij aan cle slootraad plots neerstrijkt. Wanneer hij even later weer opvliegt, bun
gelt er iets zwarts in zijn snavel: een mol heeft zich op het verkeerde moment bovengronds begeven en
eindigt zijn aardse bestaan in cle buizerdmaag. De buizerd vliegt met zijn prooi verder de polder in. we
kunnen hem na een tijdje nog net op een paaltje zien neerstrijken. Eet smakelijk, broeder!
Wat is dat toch, dat gevoel dat veel mensen bij
het zien van roofvogels hebben? Altijd al is het
één van de meest in het oog springende vogel-
groepen geweest. Al vroeg in onze beschaving
zien we roofvogels opduiken in mythische go
denwerelden, vaak als symbolen van kracht en
heerschappij. Trouwens, wie een stuk of wat he
dendaagse vlaggen en munten bekijkt, consta
teert dat dat oerbeeld nog steeds aardig intact is.
Hèt voorbeeld in onze jaren is waarschijnlijk de
Amerikaanse arend, maar ook minder democrati
sche landen bedienden zich van de majestueuze
adelaar.
Toch is onze houding ten opzichte van roofvo
gels ambivalent: naast ontzag is er ook altijd
angst en haat geweest. Verhalen over grote roof
vogels die vee en zelfs kindertjes slaan, zijn er le
gio. Andere soorten kregen een kwade naam om
dat zij jacht maken op dieren die cle mens zelf
ook niet versmaadde. En als er één wezen is dat
meedogenloos met zijn concurrenten omgaat,
dan is het wel Homo Sapiens L.
Tot in het begin van onze eeuw heeft dit nega
tieve beeld vaak de overhand gehad. In een Ne
derlands vogelboek uit de jaren twintig lezen we
bij voorbeeld over de bruine kiekendief: 'is wel
de grootste vijand van ons waterwild en behoort
tot onze meest schadelijke vogels; over de bui
zerd: zelden bouwt deze luie, vadsige roof
vogel een nieuw nest de havik is 'voorzeker
een van onze meest schadelijke roofvogels, zo
niet cle allerschadelijkste', en zelfs cle boomvalk is
een kwaaie, want de schade die hij onder de
zangvogels aanricht is veel groter dan het door
hem gestichte nut Gelukkig waren er in die
tijd ook al mensen als Thijsse en Strijbos actief,
die een begin maakten met het doorbreken van
de nut-schade-gedachte en de intrinsieke waarde
van de natuur waardeerden. Tegenwoordig is
deze gedachte gelukkig wijd verbreid en is de
mening van het grote publiek over roofvogels
een stuk positiever.
De Zeeuwse situatie
Bovengesignaleerde gedachtenomslag heeft ook
Zeeland gelukkig niet onberoerd gelaten. De be
langstelling voor roofvogels neemt al een tijdje
toe. Steeds meer ervaren waarnemers verzamelen
allerlei informatie over het doen en laten van
roofvogels in onze streken. In het onderstaande
wordt de huidige kennis van de in Zeeland voor
komende roofvogels per soort kort samengevat.
Behandeld worden alle soorten die de laatste tien
jaar jaarlijks binnen de provinciegrenzen zijn op
gemerkt.
Een aantal zaken zult u bij verschillende soor
ten zien terugkeren: bij voorbeeld de groot
scheepse vergiftiging ten gevolge van het gebruik
Afb. 1: Biddende torenvalk bij Scharendijke, winter 1992.
Foto: Aylin Erkman.
