92
PORTRET VAN EEN WOONHUI
maar belangrijk verfraaid in de achttiende eeuw.
Wij hebben dit artikel een 'portret' genoemd, om
dat wij het accent op het visuele wilden leggen.
Als het huis op de open-monumentenclagen voor
het publiek wordt opengesteld kan dit artikel als
introductie dienen.
Geschiedenis van het huis
Het huis is vermoedelijk gebouwd in de zes
tiende eeuw. Een goede datering zou mogelijk
moeten zijn, aannemende dat het standaardwerk
van Fred Jilleba over het oude Middelburgse
woonhuis' in grote lijnen ook van toepassing is
op het oude Zierikzeese woonhuis. Een betrouw-
Afb. 2: Detail voorgevel.
bare datering heeft echter nog niet plaats ge
vonden, omdat de daarvoor noodzakelijke oude
bouwelementen, zoals baksteenformaties, kap
constructies en sleutelstukken, door betimmerin
gen aan het oog werden onttrokken of tijdelijk
niet toegankelijk waren.
Over de vroegere bewoners zijn vele gegeven,
te vinden. P.D. de Vos gaf er in 1915 een bondige
samenvatting van in zijn 'Oude patricische woon
huizen en geslachten te Zierikzee'2. De oudst be
kende bewoner was Quirijn Rochusse Weuyte
wiens dochter Martina, geboren 1589, het hui
vanaf haar huwelijk met Rochus Jobse van de:
Have (l600-l66l) bewoonde.
De grote huizen aan de Oude Haven werden
in de achttiende eeuw nogal eens verfraaid er
aangepast naar de mode of verlangens naar com
fort. De toenemende handel had voor rijkdon.
gezorgd en dus werd er weer flink gebouwd er
verbouwd. Op vele plaatsen in Zierikzee, en ook
elders, zijn daar nog duidelijk sporen van te zien
Vaak werden trapgevels afgebroken en vervan
gen door lijstgevels. Zo is het ook met dit huk
gegaan.
Eén van de vroegere bewoners was mr. An
dries Heshuysen, die in 1747 Johanna van der Os
huwcle. Bij de huwelijkse voorwaarden schonk
de schoonvader het gebruik en de bewoning van
het huis met de meubels erin en bovendien nog
1000 rijksdaalders jaarlijks, mits Heshuysen zich
verbond om hem in handelszaken bij te staan, op
zijn kantoor te komen werken en in de stad te
blijven wonen. Drie jaar later stierf schoonvader
Van der Os en kwam mr. Andries Heshuysen in
het bezit van diens grote fortuin. Het huis heeft
hij kort daarna aangepast aan de mode van die
tijd, de stijl van het Louis XV. Bekend is dat hij
niet alleen de voorgevel liet verfraaien maar ook
de binnenzijde van het huis, want er wordt ge
sproken over een prachtige schoorsteen in de
pronkkamer, marmeren lambrizeringen in de
gang, kunstige plafonds en goudleder. Helaas
werd aan het eind van de negentiende eeuw het
inwendige opnieuw gemoderniseerd. Daarbij
moet heel wat moois zijn verdwenen, zoals de
schoorsteen in cle pronkkamer en het goudleer.
Dat wat gespaard is gebleven is echter nog steeds
zeer de moeite waard.
De Louis XV-stijl is vooral goed herkenbaar in de
versieringen van de kroonlijst in de voorgevel en
rond de voordeur. De vensters boven de voor
deur zijn in de versiering opgenomen. Opvallend
is dat de kroonlijst ook aan de zijmuren van het
huis doorloopt. De kroonlijst wordt verdeeld
door acht consoles en de vlakken tussen de con
soles zijn met versieringen opgevuld. De zes ten
westen van de voordeur gelegen ramen (rechts
op afb. 1) zijn door behakte natuurstenen borst
weringen in verticale lijn tot een geheel versmol-
