j |V
VERZAMELING
115
reerd met marmeren, stenen en loden beelden,
azen, potten en banken.
9 Stuks capitaalegezichten van de buitenplaats'
De vroegst bekende, gedateerde Walcherse teke
ningen van Arends stammen uit 1771, dus één
jaar na zijn veronderstelde aankomst in Middel
burg. In 1772 ontstonden de eerder genoemde
series van Poppenroede Ambacht in opdracht
van haar eigenaar, Daniël Radermacher (1722-
1803), die deze buitenplaats zelf had laten ont
werpen na aankoop in 1762 van de oorspronke
lijk eenvoudige herenhof. Het was voor
welgestelden toen niet slechts van belang een
elegante buitenplaats te bezitten; het lijkt ook in
de mode te zijn geweest deze te laten vereeuwi
gen door Jan Arends.
Tegen 1772 was het Huis te Oostkapelle met
haar inmiddels volgroeide tuin tot één van de be
langrijkste buitenplaatsen op Walcheren gewor
den. Op 22 juli 1786 zou Prins Willem V de we
duwe Van der Poort er zelfs met een bezoek
vereren. Arends maakte in 1772 voor het echt
paar Van der Poort een serie van negen aquarel
len waarop het Huis vier keer, en de tuin zonder
het Huis vijf keer voorkomt. Arends maakte
driemaal twee tegengestelde gezichten; vanaf de
Molenweg in het dorp de ingang inziend (afb. 1)
en van vóór het Huis de ingang naar het dorp
uitziend (afb. 2); de voorkant van het Huis vanaf
de daarvoor gelegen 'groote Dreef (afb. 3) en het
uitzicht vanaf de voorkant van het Huis over het
'Plein' en de 'groote Dreef (afb. 4 de achter
kant van het Huis gezien van liet erachter gele
gen 'groot Terras' (afb. 5) en dit 'groot Terras' ge
zien van de achterkant van het Huis (afb. 6).
Daarbij komen de gezichten op 'Het nieuw Bas-
sein' (afb. 7), 'Het groot Bassein' (afb. 8) en 'De
Zineschen Tempel' (afb. 9). De eerste aquarel
met daarop de ingang heeft Arends in 1777 ook
in prent gebracht. Mogelijk heeft hij in liet per
spectief en de tuindecoraties de werkelijkheid iet
wat verfraaid, maar zonder twijfel geeft deze serie
een bijzonder goed beeld van het huis en de ele
gante tuin in 1772. Daarmee is deze serie niet
slechts een uitzonderlijk mooi voorbeeld van de
Nederlandse aquarelkunst in de achttiende eeuw,
maar vooral ook een belangrijk document voor
de geschiedenis van de (tuin)architectuur in Ne
derland, in het bijzonder op Walcheren. Dat laat
ste mede omdat van de formele tuinen van bui
tenplaatsen op het eiland vrijwel niets bewaard is
gebleven. Dit werd veroorzaakt door de aan het
einde van de achttiende eeuw opkomende mode
om deze om te vormen tot landschapsparken in
Engelse stijl en door de kort daaropvolgende eco
nomische recessie, waardoor het overgrote deel
van de buitenplaatsen en hun tuinen in verval
i
*r.
Afb. 5: Jan Arends, Het Huis op OOST CAPPELLE van ach
teren, te zien van het groot Terras'.
raakte. Het Huis te Oostkapelle en zijn tuin zijn
om een andere reden niet bewaard gebleven.
Het Huis te Oostkapelle verloren, Arends' aquarel
len bewaard
Na de dood van Johan Gualtherus van der Poort
in 1784 en zijn weduwe Johanna Susanna van der
Mandere op 20 mei 1793 kwam het huis in bezit
van de zoon van hun jong overleden enig kind,
Johanna Petronella (1754-1783), die in 1777 ge
trouwd was met jonkheer mr. Nicolaas Steen
gracht (1754-1840). Daarmee konden deze zoon,
Johan Steengracht (1782-1846), en diens nazaten
zich voortaan Steengracht van Oostkapelle noe
men. Met de inboedel kwamen ook de tekenin
gen in zijn bezit. Deze worden beschreven in de
'Catalogus van een Extra fraaie Verzameling Schil
derijen, Miniaturen, Tekeningen en Water Verfjes
(nu in het Rijksarchief in Zeeland), die werd
opgemaakt na de dood van de weduwe Van dei-
Poort in 1793- Volgend op twee andere tekenin
gen van Arends in deze catalogus staan onder
Afb. 6: Jan Arends, 'Het groot Terras op OOST CAPPELLE,
te zien achter uit het Huis'.
