EEN BRIEFJE VAN DE MIDDELBURGSE UITGEVER RICHARD SCHILDERS UIT 1604 97 W.J. op 't Hof Pms zijn het kleinigheden die onze kennis van het - verre - verleden verrijken. Zo bestaat er een briefje an de Middelburgse uitgever Richard Schilders aan de Utrechtse predikant Everard Booth uit 1604, dat interessante boekhistorische informatie bevat. Deze betreft de uitgeversprijs van een door Schilders uitge geven en door Booth vertaald boek. Tevens laat dat schrijven ons zien welke weg Schilders bewandelde im zijn boekhandelsconnecties in oostelijke richting uit te breiden. in het archief van de familie Booth, dat in het ge meentearchief te Utrecht wordt bewaard, bevindt zich een schrijven van de Middelburgse uitgever Richard Schilders. Hierin deelt deze de Utrechtse predikant Everard Booth mee dat hij hem hon derd exemplaren doet toekomen van een door de Utrechtenaar overgezet geschrift. Eigenlijk was de zending bestemd voor Walraven van Braem- sloot, maar aangezien Schilders er niet zeker van was dat Van Braemsloots echtgenote zo'n aantal boeken zou appreciëren, deed hij dat Booth maar toekomen. In eerste instantie dringen zich drie belangrijke vragen op: om welke publikatie ging het, wie was Van Braemsloot en wat had hij met de uit gave te maken? In het epistel bericht Schilders de prijs die hij aan collega's voor exemplaren van Booths vertaling berekende. Aangezien er een exemplaar van die overzetting voorhanden is, kan de gemiddelde prijs per vel worden vastge steld. Zulke boekhistorische informatie uit die tijd is uiterst zeldzaam. In de literatuur is tot nu toe één keer terloops aandacht aan Schilders briefje gegeven. De Utrechtse kerkhistoricus F.G.M. Broeyer hanteert het als een argument voor zijn stelling dat het in Middelburg gedrukte boek op Utrecht was ge richt. We zullen zien of dit inzicht juist is. Willen wij tot een goede interpretatie van het schrijven kunnen komen, dan zullen we eerst aandacht moeten schenken aan de schrijver en de geadres seerde van het briefje. Wie waren Schilders en Booth? Richard Schilders Richard Schilders werd omstreeks 1538 te Edin- gen in Henegouwen geboren. In de eerste, Zuid- Nederlandse periode van zijn leven genoot hij een opleiding in het drukkersvak en trouwde hij met de eveneens uit Edingen afkomstige Trokijn. Uit deze echtverbintenis werden diverse kinderen geboren. Schilders is een overtuigde aanhanger van het Calvinisme geworden. Dit was de reden waarom hij in 1567 naar Engeland vluchtte, waar hij een jaar later reeds werd opgenomen in het Londense boekdrukkersgilde. Als vreemdeling mocht hij wel boeken drukken, maar miste hij het recht om dit op zijn eigen naam te doen. Na de overgang naar de Prins van Oranje in 1574 ontwikkelde de stad Middelburg zich in snel tempo tot een van de voornaamste economische centra van de Noordelijke Nederlanden. De ma gistraat van de stad achtte het daarom wenselijk dat Middelburg over een eigen drukker en uitge ver zou beschikken. Hij nam daartoe in 1577 te London contact op met de uit Antwerpen ge vluchte drukker Jan Stel en probeerde deze met behulp van gunstige voorwaarden over te halen om zich als stadsdrukker in de Zeeuwse hoofd stad te vestigen. Te elfder ure besloot Snel even wel om niet op het aanbod in te gaan. Wel zal hij toen het Middelburgse stadsbestuur op Schilders, met wie hij wel eens samenwerkte, hebben ge wezen. Deze heeft de hem geboden mogelijkheid om zelfstandig als drukker en uitgever op te gaan treden, niet voorbij laten gaan. Hij vestigde zich in 1579 te Middelburg. Schilders voldeed als stadsdrukker uitstekend. Het is dan ook geen wonder dat hij reeds in 1583 als drukker van de Staten van Zeeland werd aan gesteld. Zijn bedrijf liep als een trein, wat hem geen windeieren legde. Rond de eeuwwisseling werden zijn bezittingen op meer dan drieduizend pond guldens geschat. In 1618, toen hij tachtig jaar was, gaf hij zijn zaak over aan zijn zoons Isaac en Abraham en nam hij zijn intrek in een rusthuis. Op heel hoge leeftijd overleed hij in ja nuari 1634 te Middelburg. Hij werd hier begraven in de Nieuwe Kerk. Behalve allerhande uitgaven als gevolg van zijn stads- en Statendrukkerschap liet Schilders vele theologische werken het licht zien. Het leeuwe- deel van de laatste categorie bestond uit Engelse puriteinse geschriften. Er zijn er zo'n negentig ge traceerd. Deze produktie had hij te danken aan zijn nauwe contacten met de om des geloofs wil uit Engeland gevluchte puriteinse theologen die zich in de Zeeuwse hoofdstad vestigden. Was hij

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 1995 | | pagina 19