62
DE SLUIS BIJ DF. STADSSCHUUR
Alls. 1: Kaart van Jacob van Deventer met een sluis in de bocht van het kanaal. Rijksarchief in Zeeland, Historisch-topogra-
fische Atlas Zelandia Illustrata 1 294.
met een pijltje aangegeven. De toegang tot Mid
delburg uit zee is nu zowel langs Veere (door het
Sloe) als langs Rammekens (via de Welsinghe)
gewaarborgd.
We moeten nu eerst even de plattegrond van
de ommuurde stad bekijken. Wat opvalt, is dat
het molenwater buiten de stadsmuur ligt maar
wel een open verbinding met de grachten heeft
die langs de stadsmuren zijn gegraven. Ter
hoogte van de Schuitvlotstraat wordt de stads
muur over de haven onderbroken door de Zuid
en de Noorddampoort, die door een brug met el
kaar zijn verbonden. We lopen eerst even om de
stad en haar muren heen. Door de Pijpstraat ko
men we in de Molstraat. Op de kruising van deze
straten werd recentelijk nog een stuk van de
stadsmuur aangetroffen. We komen achter langs
de Koepoortstraat (waar de Koepoort stond, maar
de Koepoortstraat was er nog niet!) op de Zuid
singel. Het Molenwater is via de Spuistraat met
de Dam, tevens stadshaven, verbonden. In de
Spuistraat is een watermolen gebouwd. Met het
spui werd ook het molenwater van water voor
zien. Het spuikanaal ligt binnen de stadsmuur.
Langs de huidige Zuidsingel en de Penning-
hoeksingel komen we op de Molenberg, waar
één van de stadswindmolens stond. Tussen de
Penninghoeksingel en de Molenberg lag toen een
dam. de Seisdam (nu de Seisbinnenbrug). Deze
dam is op 20 maart 1700 door een heul of brug
vervangen, waardoor de beide watersystemen tot
één systeem werden. Althans, zo staat het in het
Register ten Rade van de stad Middelburg onder
de benaming Bolwerken, Binnen- en Buitencin-
gels. Het molenwater vormde met de Heren
gracht het ene systeem, de grachten tot aan de
Stadsschuur vormden het andere systeem. Beide
spuien dienden niet om een teveel aan opper
vlaktewater af te voeren, maar om bij lage water
stand water met grote kracht door de haven te
spoelen zodat het neergeslagen slib werd afge
voerd. Deze waterkracht werd ook voor de beide
watermolens gebruikt.
In 1736 werden de bruggen bij de Langeviele
en de Seisdam verwijderd en door wip- en op
haalbruggen vervangen. Langs de Molenberg ko
men we via de Beenhouwerssingel bij de Vlis-
singse brug, waar de stadsmuur verder gaat langs
de achterzijde van het Tuchthuis tot de - toen
nog niet aanwezige - Kinderdijk. Ter hoogte van
de tegenwoordige Bellinkbrug liep de stadsmuur
aan op de Zuiddampoort, en daarmee zijn we de
ommuurde stad rond.
De kaaien - Middelburg heeft kaaien - werden
omstreeks 1540 met toestemming van Karei V ge
graven in een deels bestaande waterloop, die
ook deel uitmaakte van de Arne. Zo ontstonden
Rouaansekaai, Bierkaai, Londensekaai, Houtkaai,
Turfkaai en - een wat verwarrende benaming -
de Nieuwe Haven. Met Nieuwe Haven wordt de
aan de Stadsschuur grenzende haven bedoeld.
De uitbreiding van de nieuwe haven langs de
kaaien werd in 1539 ontworpen. Deze uitbreiding
moet in 1541 opgeleverd zijn, want toen be
steedde de stadsregering 5,18 pond aan een fees
telijke maaltijd in de toen befaamde herberg De
Zoutkeet.
'N'W^
Ml'ür
.Vji.Arttmw
