genootschapsverzamelingen
31
zal beschermd worden voor toekomstig weten
schappelijk onderzoek.
Het gevolg van de ontdekking van de kerkfun-
damenten is, dat op deze plaats de natuurvrien
delijke oever er iets anders uitziet. Dit gedeelte is
opgehoogd en de oever beschoeid, zodat het ge
vaar voor afglijding van de funderingen is ver
dwenen. De lengte-as van de kerk is gemarkeerd
met twee houten palen.
Noten
1. R. van 't Westeinde en B. Kennis.
2. Ommeloper van de Watering, Groede 1617, uit
Collectie De Hullu, Rijksarchief in Zeeland, nr.
474, inv.-nr. 75. Opgezocht door R. van 't West
einde.
3. Dank zij de snelle melding van de plaatselijke
amateur-archeologen en de geweldige samenwer
king die wij mochten ondervinden van de uitvoe
rende instanties is hier nieuwe historische infor
matie ontdekt, vastgelegd entegelijkertijd veilig
gesteld voor de toekomst. Met dank aan J. Eilan
der en R. Keyzer (landinrichtingsdienst), W.
Maenhout (Waterschap 't Vrije van Sluis), J. van
der Vorst (projectleider van de Grondmij), T. Mar
tens (dagelijkse leiding project natuurvriendelijke
oevers), firma Oomen (uitvoerder), dhr. Salomé
(terreineigenaar), M. Provoost (kadaster), R. van 't
Westeinde, B. Kennis en J. van Mierlo (Archeolo
gische Werkgroep West- Zeeuws-Vlaanderen), L.
Goldschmitz, L. Roelofsen, D. van der Linden en
Ch. van Pamelen (awn, afdeling Zeeland), B. Oele
en H. Hendrikse (pdb).
4. Met dank aan de aannemer, loonwerkers, ter
reineigenaar, enz.
5. Met dank aan het College van Burgemeester en
Wethouders van de Gemeente Oostburg, in het
bijzonder wethouder De Ceulenaere, en W. van
Vliet, de ambtenaar belast met monumentenzorg.
6. De restauratie, conservering en plaatsing in de
kerk van Groede werden uitgevoerd door W.
Voets van Bouwgroep Peters bv te Middelburg.
7. Met dank aan kerkvoogd H.J. Cysouw in
Groede voor zijn medewerking.
8. Met dank aan R. van 't Westeinde en B. Kennis
voor het onderzoek naar de archivalische gege
vens.
9. Gottschalk i, opgezocht door B. Kennis. N.B:
Nieuwkerke is hetzelfde als Groede-Oost, ook
wel geschreven als Nieukerke, Nieuwerkerke of
Nieükercke; Moer-of Moorkerke is het latere
Groede.
10. Jansen en Van Dale, blz. 323: 'Nieuwkerke
was een dorp, een half uur ten zuidoosten van
Groede gelegen. Het ging te gronde bij de gewel
dige inundatiën, omstreeks 1587 (vroeger?) in de
zen oord bewerkstelligd en 't is uit de wateren
nooit meer herrezen'.
11. Cf. Gottschalk.
12. Stukken uit archief Gent, opgezocht door B.
Kennis.
13- Jansen en Van Dale: Uit de Ommelooper der
Oude-Yvewatering, waar land genoemd wordt
van de kerk en den disch van Nieuwkerke (fol.
228 en 240), van de Capelrie van Onze Vrouwe
in Nieuwkerke (fol. 237 en 242) en Curaty
van den pastoor) de Nieükercke - een vierkant
bogaerdeken mette priesteragie (=pastorie) - tot
aen de heerwech, daer de prochiepape nu woont
(fol. 282). Fol. 236 en fol. 274 vermelden kerkhof
en dorp: 'De kerk moet ten noorden of noord
westen in het dorp gestaan hebben, als wij deze
aanwijzing op fol. 284 wèl begrijpen: "in 't dorp
van Nieükercke aen de noordzijde van den
kerckhove -ende is den noordwesthouck van den
dorpe van Nieükercke, ende is den loop daer de
molen in staet"'.
Literatuur
Brand, K.J.J. 'De ontwikkeling van het polder
landschap in de vier ambachten en omringend
gebied' in: A.M.J. de Kraker, H. van Royen en
Marc E.E. de Smet, Over den Vier Ambachten; 750
jaar keure, 500 jaar Graaf Jansdijk. Klooster-
zande 1993, p 4-61.
Gottschalk, M.K.E. Historische geografie van Wes
telijk Zeeuws-llaanderen tot de Sint-Elizabeths-
vloed van 1404. Assen/Dieren 21983.
Jansen H.Q., J.H. van Dale. Bijdragen Oudheid
kunde en Geschiedenis van Zeeuws-Vlaanderen.
Middelburg 1858 (derde deel).
